II Ka 702/24 - wyrok Sąd Okręgowy w Siedlcach z 2024-12-04

Sygn. akt II Ka 702/24

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 grudnia 2024r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący:

SSO Karol Troć

Protokolant:

sekr. sąd. Beata Wilkowska

przy udziale prokuratora Marii Kempki

po rozpoznaniu w dniu 4 grudnia 2024 r.

sprawy M. M.

oskarżonego z art. 272 k.k. w zb. z art. 235 k.k. w zw. z art. 11 §2 k.k., art. 286 §1 k.k. w zb. z art. 275 §1 k.k. w zw. z art. 11 §2 k.k. w zw. z art. 64 §1 k.k. i in.

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżyciela publicznego i obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Garwolinie

z dnia 11 lipca 2024 r. sygn. akt II K 621/23

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnia oskarżonego od zarzucanych mu czynów,

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. Ł. W. 1033,20 zł (w tym 193,20 zł podatku VAT) za obronę oskarżonego z urzędu w postępowaniu odwoławczym,

III.  stwierdza, że koszty procesu ponosi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 702/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Garwolinie z dnia 11 lipca 2024 r. sygn. akt II K 621/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Apelacja obrońcy wyrokowi zarzuciła:

I. obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie:

1. art. 4, art. 7, art. 410, art. 424 kpk wyrażającą się w ocenie materiału dowodowego z przekroczeniem swobody przewidzianej w art. 7 kpk polegającą na jednostronnej i wybiórczej ocenie materiału dowodowego, bez uwzględnienia zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego oraz akcentującej - wbrew zasadzie obiektywizmu - okoliczności niekorzystne dla oskarżonego i często oparte na niedopuszczalnych domniemaniach Sądu, przy jednoczesnym bagatelizowaniu albo całkowitym pomijaniu tych, które przemawiałyby na jego korzyść i to bez należytego uzasadnienia takiego stanu rzeczy, czego szczególnym wyrazem jest:

a) przyjęcie przez Sąd meriti niedowiedzionych i niekorzystnych dla oskarżonego ustaleń, że oskarżony w okresie objętym aktem oskarżenia posługiwał się dokumentem tożsamości w postaci paszportu wystawionego na dane R. B. czym wyłudził poświadczenie nieprawdy na blankietach mandatów karnych kredytowanych oraz wezwań do zapłaty w celu uniknięcia grożącej mu odpowiedzialności finansowej i prawnej za korzystanie z komunikacji kolejowej bez biletu, w sytuacji gdy:

b) żaden ze świadków - kontrolerów biletu, a także funkcjonariusz policji A. P. nie rozpoznał oskarżonego jako osobę, której miał wystawić przedmiotowe wezwania do zapłaty oraz mandaty karne, a co więcej świadek P. B. rozpoznał na tablicy poglądowej R. B., a świadek M. R. na rozprawie rozpoznał oskarżonego jako pasażera z jazdy pociągiem, a nie rozpoznał go jako osobę, której wystawiał wezwanie do zapłaty, pomimo tego, że dokładnie opisał wizerunek osoby, której wystawił wezwanie do zapłaty;

co w konsekwencji doprowadziło do

c) odmówienia przez Sąd meriti wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego, w części dotyczącej w jakiej wskazywał, że portfel z paszportem na nazwisko R. B. znalazł dzień przed zatrzymaniem w dniu 25.03.2022 r. oraz że chciał osobiście zwrócić paszport R. B., gdyż liczył na nagrodę tzw. „znaleźne”, podczas gdy w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego, nie można wykluczyć wersji zdarzenia podanej przez oskarżonego;

2. art. 167 kpk w zw. z art. 170 § 1 pkt 5 kpk poprzez oddalenie wniosku dowodowego odnośnie przesłuchania świadka B. F. oraz M. W. w sytuacji gdy zeznania te mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, z uwagi na fakt, że w postępowaniu przygotowawczym ww. świadkom nie zostały okazane tablice poglądowe z wizerunkiem oskarżonego oraz R. B.;

3. art. 167 kpk w zw. z art. 193 § 1 kpk poprzez nie podjęcie inicjatywy dowodowej i zaniechanie powołania biegłego z zakresu badania pisma ręcznego celem ustalenia czy podpis widniejący na wezwaniach do zapłaty nr (...) z dnia 04.02.2022 r., (...) z dnia 02.03.2022 r. oraz mandatach karnych kredytowanych seria nr: (...) i (...) z dnia 06.03.2022 r. został nakreślony przez oskarżonego, w sytuacji gdy okoliczność ta ma istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, co w konsekwencji doprowadziło do wydania wyroku bez rozstrzygnięcia istniejących w tym zakresie wątpliwości;

II. błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść, polegający na:

1. błędnym ustaleniu w trudności identyfikacji osoby kontrolowanej z dokumentem wynikającej z warunków pracy (tłok, oświetlenie, trwająca, pandemia COVID-19 skutkująca koniecznością noszenia maseczek na twarzy), podczas gdy wszyscy świadkowie wskazywali, że weryfikowali wizerunek ze zdjęciem z dokumentu i prosili o ściągniecie maseczki z twarzy celem porównania wizerunku;

2. na błędnym ustaleniu sprawstwa oskarżonego w zakresie przypisanych mu czynów, w sytuacji gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy oraz ilość wątpliwości, które nie zostały usunięcie w toku postępowania, nie pozwalały na sformułowanie ww. wniosku;

Apelacja oskarżyciela publicznego wyrokowi zarzuciła:

I. rażącą niewspółmierność orzeczonej kary pozbawienia wolności w wymiarze łącznym jedynie roku pozbawienia wolności w stosunku do stopnia społecznej szkodliwości czynu jakiego dokonał oskarżony oraz w relacji do celów jakie kara ta winna spełniać w zakresie prewencji szczególnej i społecznego oddziaływania.

II. obrazę przepisów prawa materialnego art.64§ 1 kk i obrazę przepisu postępowania karnego, która miała wpływ na treść wyroku, a mianowicie art.413 § 1 pkt.6 kpk poprzez niezastosowanie i brak powołania przepisu art.64§1 kk przy orzeczeniu kary w pkt. II wyroku w sytuacji, gdy oskarżony zarzucanego mu czynu dopuścił się przed upływem 5 lat po odbyciu kary co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej za umyślne przestępstwo podobne w rozumieniu art. 64§ 1 kk.

III. Na podstawie art. 427 § 1 i 2 k.p.k. oraz 438 pkt 1 k.p.k. wyrokowi temu zarzucam obrazę przepisów prawa materialnego art.86§1 kk polegający na wymiarze kary łącznej na zasadzie pełnej absorpcji w sytuacji, gdy zgodnie z treścią art. 86§1 kk. Sąd wymierza karę łączną w granicach powyżej najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa.

☒ zasadny

☒ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na wstępie zaznaczyć należy, że wobec skuteczności apelacji obrońcy rozpoznawanie apelacji oskarżyciela publicznego było bezprzedmiotowe w rozumieniu art. 436 kpk – aczkolwiek dla zasady zauważyć można, że art. 64 § 1 kk znalazł się w podstawie skazania, a w podstawie wymiaru kary znaleźć się powinien tylko wówczas, gdy sąd korzysta z niego, wymierzając karę powyżej górnej granicy ustawowego zagrożenia za dany czyn, ale wbrew treści apelacji, nie mógł mieć zastosowania w sprawie niniejszej, gdy Sąd nie wymierzał kar za poszczególne czyny, ale za ciąg przestępstw z art. 91 § 1 kk, który podobnie jak art. 64 § 1 kk również daje możliwość wymierzenia kary powyżej górnej granicy zagrożenia, ale przy wymierzaniu kary nie za przestępstwo, ale ciąg przestępstw, wyklucza możliwość zastosowania jako podstawy wymiaru kary art. 64 § 1 kk. Zauważyć tu też należy, że czym innym jest skazanie, zaś czym innym wymiar kary, co zdaje się w apelacji tej traktowane jest zamiennie, skoro zarzut dotyczy braku tego przy przepisu jako podstawy skazania, a wniosek – już jako podstawy wymiaru kary. Powyższe wymagałoby jednak szerszych, przekraczających rozpoznanie wniosków apelacji, rozważań co do etapów procesu wyrokowania w procesie karnym w sensie w pierwszej kolejności ustalenia samego sprawstwa oskarżonego, dalej zawinienia jego czynu, jego bezprawności (brak okoliczności wyłączających winę lub bezprawność czynu), co prowadzi do skazania (lub warunkowego umorzenia postępowania), a dopiero potem do wymiaru kary (lub odstąpienia od jej wymierzenia). Właściwe rozumienie tych etapów pozwala również zrozumieć, na którym z tych etapów zastosowanie musi mieć lub może mieć przepis taki jak art. 64 § 1 kk. Z drugiej strony jednak można zauważyć, że zarówno w dacie czynów, jak i w dacie orzekania istniał przepis art. 91 kk, który przy orzekaniu kary łącznej (pkt III wyroku) również stanowił przepis szczególny do wskazanego w wyroku art. 85 kk, choć apelacja oskarżyciela publicznego owej obrazy prawa materialnego nie podnosiła. Jednakże, co słusznie podnoszono w tej apelacji, mający zastosowanie art. 86 kk rzeczywiście nakazuje wymierzyć karę łączną powyżej najsurowszej z kar jednostkowych, w związku z czym przy wymierzeniu jednej z kar (za ciąg przestępstw) wymiarze roku pozbawienia wolności, orzeczenie łącznej kary pozbawienia wolności w tej samej wysokości było niedopuszczalne. Tym niemniej, owe mankamenty tak wyroku, jak i apelacji oskarżyciela publicznego, mają znaczenie wyłącznie teoretyczne w sytuacji, gdy w pełni zasadna jest apelacja obrońcy.

Apelacja obrońcy oskarżonego jest zaś w pełni zasadna, gdyż w toku postępowania nie uzyskano żadnego dowodu winy oskarżonego i jego skazanie było całkowicie bezpodstawne. Jedynym, co wiąże go z zarzutami aktu oskarżenia, jest fakt ujawnienia przy nim paszportu R. B. podczas zatrzymania w dniu 25 marca 2022 r. Kompletnie żaden dowód nie wskazuje na to, że oskarżony posiadał i wykorzystywał przedmiotowy dokument w okresie wcześniejszym, a wbrew stwierdzeniom z uzasadnienia wyroku (k. 422) zasady logiki nie potwierdzają tezy, że skoro miał go w dniu 25 marca 2022 r., to na pewno miał go również wcześniej, i to od 30 stycznia 2022 r. Za całkowicie błędną należy tu uznać ocenę dowodów, że nie ma znaczenia fakt, że świadkowie oskarżonego nie rozpoznali czy wręcz, że rozpoznali inną osobę – po to właśnie oskarżyciel postanowił wprowadzić zeznania świadków do procesu, by spróbować (bezskutecznie) wykazać, że osobą, posługującą się paszportem R. B., był oskarżony M. M.. Jeśli nikt, ani jedna osoba, nie potwierdził (zapewniając o możliwej rzetelności weryfikowania wizerunku osoby z wizerunkiem ze zdjęcia w dokumencie), że to oskarżony posługiwał się cudzym dokumentem, nie można dowodów takich traktować jako potwierdzających, że oskarżony się tym dokumentem posługiwał, ani też jako dla takich ustaleń w pełni obojętnych. Oskarżony przedstawił dowód (w postaci swoich wyjaśnień), iż paszport ów znalazł i nie pozbył się go w żaden sposób, bo chciał go oddać właścicielowi, licząc na znaleźne, ale nigdy się nim nielegalnie nie posłużył. W przeciwwadze do tego dowodu winny znaleźć się inne dowody wskazujące, że jednak oskarżony przed datą 25 marca 2022 r. dokumentem tym choć raz się posłużył. Nie jest bowiem nielogiczne ani sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego, że w pociągu można znaleźć różne przedmioty, także dokumenty tożsamości, portfele itp. i nie jest wykluczone, że może to spotkać także osoby wcześniej karane za przestępstwa – jeśli tylko podróżują pociągami i są w podstawowy choćby sposób spostrzegawczy. Znaleźć zaś można również przedmioty, które p[rzez kogoś wcześniej zostały już wykorzystane do popełnienia nawet czynu zabronionego – znaleźć można nawet ładny, dobry nóż i go zatrzymać, choć z jego użyciem ktoś kogoś wcześniej mógł zabić. Analizując materiał dowodowy sprawy dowodu takiego dopatrzyć się nie można. Jak wskazano, żaden świadek nie potwierdził, że to oskarżony podawał się za R. B., posługując się jego paszportem. Pozyskane przez organy ścigania i sąd dokumenty, wystawiane w związku z tym posługiwaniem się, nie zawierają w sobie żadnych danych, wskazujących na sprawstwo M. M.. Tylko jeden z tych dokumentów zawiera podpis, który mógłby być podstawą dalszych ustaleń, czy nie złożył go właśnie oskarżony – co zarzucał obrońca w apelacji. Pozostałe dokumenty (ich kopie, jako że oryginały są wręczane osobie, której są wystawiane), zawierają albo jeden zygzak, nie mający cech pisma (brak widocznych liter), albo cyfry, wpisywane przez osobę wystawiającą. Słusznie więc Prokurator i Sąd czynności dowodowych w tym kierunku nie podjęli, jako że posiadanie tylko kserokopii tylko jednego podpisu to punkt wyjścia zbyt nikły, by wyłącznie na tej podstawie czynić rozważania o całości zarzuconej oskarżonemu na przestrzeni miesięcy działalności. Przy braku jakiegokolwiek dowodu, dającego podstawy do twierdzenia, że oskarżony choćby posiadał paszport R. B. przed 25 marca 2022 r., a tym bardziej, że go używał, okazując podczas przejazdów koleją bez biletu czy podczas legitymowania przez Policję, poczynienie ustaleń faktycznych, że to robił, było całkowicie bezpodstawne.

Wniosek

Apelacji obrońcy:

o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego lub o jego uchylenie i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania

Apelacji oskarżyciela publicznego:

o zmianę wyroku w zaskarżonej części z pkt. II wyroku poprzez przyjęcie jako podstawy skazania również art. 64§1 kk i orzeczenie oskarżonemu M. M. kary łącznej jednego roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zasadność zarzutów apelacji obrońcy skutkowała trafnością wniosku zasadniczego z zmianę wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego, przez co zarzuty apelacji oskarżyciela publicznego nie mogły zostać uwzględnione

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sprawstwo oskarżonego

Zwięźle o powodach zmiany

Zasadność apelacji obrońcy oskarżonego, wskazująca na brak dowodów, pozwalających na ustalenie, że to oskarżony, a nie inna osoba, dopuścił się zarzuconych mu czynów.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II, III

Zgodnie z treścią art. 632 pkt 2 kpk w razie uniewinnienia koszty procesu ponosi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całość wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżyciel publiczny

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Rozstrzygnięcie o karze

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Ewa Olewińska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Siedlcach
Osoba, która wytworzyła informację:  Karol Troć
Data wytworzenia informacji: