Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

Przewodniczący:

SSO Agata Kowalska (spr.)

Sędziowie:

SO Karol Troć

SO Agnieszka Karłowicz

Protokolant:

p.o. sekr. sąd. Anita Lemisiewicz-Pszczel

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 45/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok łączny Sądu Rejonowego w Łukowie z dnia 25 listopada 2024 r. w sprawie II K 201/24

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Argumenty sformułowane w ramach apelacji skazanego
(k. 68-69 – całość środka odwoławczego):

- nieuwzględnienie w podstawie zaskarżonego wyroku skazania w sprawie II K 558/23,

- przekroczenie granic oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, ocenionego dowolnie, skutkujące błędem w ustaleniach faktycznych,

- wymierzenie kary łącznej rażąco niewspółmiernej

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja skazanego okazała się zasadna w tej części, w której dotyczyła nieobjęcia zaskarżonym wyrokiem łącznym, wyroku Sądu Rejonowego w Łukowie z dnia 28 maja 2024 r. w sprawie II K 558/23, mimo istnienia przesłanek materialnoprawnych do orzeczenia w tym zakresie kary łącznej. Sytuacja ta nie stwarzała jednak konieczności uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, zgodnie z postulatami obrońcy i prokuratora. Przepis art. 437 § 2 kpk jednoznacznie wskazuje sytuacje, w których możliwe jest wydanie przez sąd odwoławczy wyroku uchylającego zaskarżony wyrok i przekazującego sprawę do ponownego rozpoznania. Może to nastąpić wyłącznie w wypadkach wymienionych w art. 439 § 1 kpk, art. 454 kpk lub jeżeli konieczne jest przeprowadzenie przewodu sądowego w całości. W ocenie Sądu Okręgowego żadna z w/w przesłanek nie zmaterializowała się w przedmiotowej sprawie. Należy podkreślić w tym miejscu, że w przypadku stwierdzenia w toku kontroli odwoławczej, że sąd pierwszej instancji pominął określone kary czy też środki karne podlegające łączeniu, Sąd II instancji jest w pełni uprawniony do tego, aby dokonać zmian reformatoryjnych zaskarżonego wyroku łącznego (vide: uchwała SN(7) z 28.06.2018 r., I KZP 3/18, OSNKW 2018, nr 8, poz. 55, wyrok SN z 13.02.2024 r., II KS 45/23, LEX nr 3672361). Sąd Okręgowy podziela pogląd wyrażony w przywołanej uchwale Sądu Najwyższego, że skoro ustawodawca opowiedział się za dopuszczalnością orzeczenia przez sąd odwoławczy po raz pierwszy kary łącznej, to tym bardziej (a maiori ad minus) wypada uznać dopuszczalność orzeczenia przez ten sąd kary łącznej na innej podstawie przedmiotowej, niż uczynił to sąd pierwszej instancji, zwłaszcza w wypadku, gdy skarżący podnosi zaistniałe uchybienie, tak jak to miało miejsce w apelacji skazanego. Konwalidacja omawianego uchybienia okazała się więc możliwa jedynie poprzez wydanie orzeczenia zmieniającego i przyjęcie, że węzeł kary łącznej dodatkowo obejmuje pominiętą przez Sąd a quo karę 8 miesięcy pozbawienia wolności oraz środek karny zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat, orzeczone wyrokiem Sądu Rejonowego w Łukowie z dnia 28 maja 2024 r.
w sprawie II K 558/23. Takie orzeczenie, przy zachowaniu zastosowanej przez Sąd
I instancji zasady asperacji, w przekonaniu Sądu Okręgowego, nie tylko nie narusza zakazu reformationis in peius, ale stanowi wręcz działanie na korzyść skazanego.
Sąd II instancji rozstrzygając bowiem o karze łącznej wobec K. D. miał na uwadze potrzebę możliwie szybkiego wyjaśnienia sytuacji prawnej skazanego,
który w sytuacji wymierzonych wobec niego licznych, krótkotrwałych kar pozbawienia wolności, niewątpliwie ma interes procesowy w sprawnym przeprowadzeniu postepowania o wydanie wyroku łącznego, niemnożeniu kolejnych postępowań, które wiązałyby się z podejmowaniem w ich toku ponownych czynności procesowych, co w efekcie spowodowałyby zwłokę, a następczo ujemne dla skazanego konsekwencje. Zatem konkludując, za postulowanym przez prokuratora i obrońcę skazanego rozstrzygnięciem nie przemawia chociażby wzgląd na ekonomię procesową.

Sąd Rejonowy właściwie ocenił zgromadzony w sprawie, stanowiący podstawę wyrokowania, nieosobowy materiał dowodowy, w tym opinię o skazanym z Zakładu Karnego w S.. Skarżący podnosząc taki zarzut nie wyjaśnił w treści środka odwoławczego w czym upatruje rzekomej wadliwości podjętej przez Sąd I instancji oceny tychże dowodów, co już samo w sobie może stanowić podstawę do
jego nieuwzględnienia. Niemniej jednak dokonując weryfikacji jej zasadności
Sąd Okręgowy nie stwierdził, aby była dowolną, sprzeczną z dyrektywami z art. 7 kpk, a tylko w takim wypadku zarzut, przy wpływie na treść zapadłego wyroku, mógłby być zasadny. Oczywistym jest, że następczy zarzut dokonania przez Sąd Rejonowy
błędnych ustaleń faktycznych również był chybiony. Zdaniem Sądu II instancji nie doszło także do obrazy prawa materialnego. Zarzuty te sprowadzały się do podważenia wymiaru orzeczonej wobec skazanego kary łącznej, jednakże po dokonaniu analizy apelacji skazanego oraz materiałów postępowania, okazały się niezasadne.

Uwzględnienie zarzutu, o którym była mowa w pierwszym akapicie niniejszego uzasadnienia, spowodowało konieczność orzeczenia na nowo kary łącznej, jak i łącznego środka karnego. Połączeniu kar na zasadzie absorpcji lub choćby asperacji zbliżonej do zasady absorpcji, przeczyła wielość wchodzących w rachubę czynów, co wskazuje na daleko posunięty stopień demoralizacji skazanego, dla którego wejście w konflikt z prawem nie miało jednorazowego, przypadkowego charakteru. Wobec tego z tożsamości rodzajowej czynów wchodzących w rachubę w przedmiotowym postępowaniu (z art. 244 kk oraz z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii) oraz z ich bliskości czasowej nie można było wywodzić podstawy do złagodzenia skazanemu sankcji karnej. Owe przesłanki stanowią tylko część elementów istotnych dla oceny, która z metod łączenia kar winna mieć zastosowanie na gruncie konkretnej sprawy. Innymi słowy, czyniąc ustalenia tego rodzaju nie należy bazować wyłącznie na tych przesłankach z pominięciem tzw. tła sytuacyjnego danego przypadku, zwłaszcza okoliczności dotyczących osoby sprawcy. Skazany w wywiedzionym środku odwoławczym dokonuje nadinterpretacji treści opinii na swoją korzyść, z której jednoznacznie wynika, iż co prawda w stosunku do funkcjonariuszy i pracowników przejawia prawidłową postawę, w grupie współosadzonych funkcjonuje właściwie, nie popada z nimi w konflikty, dba o własny wygląd i porządek w celi, to jednak jego zachowanie w czasie pobytu w Zakładzie Karnym w S. oceniono jako umiarkowane. Co należy zauważyć, nie był karany dyscyplinarnie, ale też nie był nagradzany. Dlatego też nie można zgodzić się ze skarżącym, że istnieją bądź
zaistniały jakieś nowe okoliczności (sposób życia przed wkroczeniem na drogę przestępczą, obecna postawa skazanego, pozytywna prognoza kryminologiczna), które wskazywałyby na potrzebę obniżenia wymiaru orzeczonej wobec niego kary łącznej. Przywołanych w apelacji argumentów na poparcie wniosku, z którym wystąpił skarżący nie można było uznać za zasadne. Owszem, zgodzić się należy z apelującym, że sposób funkcjonowania skazanego w jednostce penitencjarnej jest istotną informacją, którą należy uwzględniać w procesie ustalania wymiaru kary łącznej, co uczynił notabene Sąd I instancji, jednak należy pamiętać także o tym, że kara łączna winna również spełniać cele wychowawcze i zapobiegawcze wobec skazanego. Zatem wymierzenie K. D. (wchodzącemu wielokrotnie na ścieżkę przestępczą – co świadczy o nieefektywności podejmowanych dotychczas wobec niego działań resocjalizacyjnych) kary łącznej z zastosowaniem zasady absorpcji lub w wymiarze niższym niż 2 lata i 9 miesięcy, z powołaniem się na właściwe funkcjonowanie skazanego w Zakładzie Karnym w S., bez uwzględnienia pozostałych dyrektyw z art. 85a kk stanowiłoby rażącą obrazę tego przepisu prawnego. Przestrzeganie zasad odbywania kary jest obowiązkiem skazanego, który spotyka się z reakcją w postaci udzielenia skazanym nagród regulaminowych w oparciu o przepisy Kodeksu karnego wykonawczego - których przecież, jak już wyżej wskazano, K. D. nie otrzymywał. Warto przypomnieć, że naczelną zasadą wymiaru kary łącznej w praktyce jest na ogół zasada asperacji, a zasadę absorpcji stosuje się wyjątkowo i tylko w sytuacjach nietypowych, szczególnie uzasadnionych. Sytuacja przedstawiona przez skarżącego, zdaniem Sądu Okręgowego, taką nie jest, a więc nie było powodów, aby Sąd I instancji stosował postulowaną przez skarżącego zasadę przy wydawaniu orzeczenia (postanowienie SN z 16.12.2020 r., I KK 181/20, LEX nr 3177870). Stąd też uznając, analogicznie jak Sąd Rejonowy, przy wzięciu pod uwagę m.in. sposobu funkcjonowania skazanego w warunkach izolacji penitencjarnej, że zasada asperacji winna mieć zastosowanie w przedmiotowej sprawie przy rozstrzyganiu o karze łącznej wobec skazanego. Orzeczenie łagodniejszej kary łącznej stanowiłoby bowiem dla skazanego swoistą premię, mogło skłaniać do ponownego podejmowania działań niezgodnych z prawem i zostałoby odczytane w społeczeństwie jako przejaw pobłażliwości dla sprawców wielokrotnie naruszających porządek prawny. W związku z powyższym orzeczona sankcja karna w wymiarze 2 lat i 9 miesięcy pozbawienia wolności jest w ocenie Sądu ad quem sprawiedliwa, słuszna, spełniająca funkcje prewencji generalnej i indywidualnej, a także nie nosi cech wskazanych w art. 438 pkt 4 kpk.

W przypadku łączenia środków karnych tego samego rodzaju, granice łącznego środka karnego wyznacza treść art. 86 § 1 kk, który odpowiednio odczytany stanowi, że łączny środek karny wymierza się w granicach od najsurowszego ze środków wymierzonych za poszczególne czyny do ich sumy. Nadto, z art. 88 k.k. w zw. z art. 90 § 2 kk wynika, że obowiązek orzeczenia łącznego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio istnieje jedynie wówczas, gdy przynajmniej jeden z tożsamych przedmiotowo, a zatem podlegających łączeniu środków karnych w postaci zakazu prowadzenia pojazdów został orzeczony dożywotnio (wyrok SN z 14.06.2022 r., IV KK 16/22, LEX nr 3391486). Bezspornym jest, iż wyrokiem Sądu Rejonowego w Łukowie z dnia 4 kwietnia 2024 r. w sprawie II K 785/23, stanowiącym podstawę wymiaru łącznego środka karnego został orzeczony dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów, zatem Sąd Okręgowy, wywiązując się z nałożonej przez ustawodawcę powinności, orzekł łączny środek karny dożywotnio.

Wniosek

o uchylenie zaskarżonego wyroku i w konsekwencji wymierzenie skarżącemu kary łącznej na zasadzie absorpcji lub asperacji maksymalnie zbliżonej do absorpcji

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec niezasadności zarzutów podniesionych przez skazanego, w/w wniosek apelacyjny nie zasługiwał na uwzględnienie. Sąd Okręgowy również nie przychylił się do wniosku z jakim wystąpił na rozprawie odwoławczej w dniu 8 kwietnia 2025 r. jego obrońca. Powody takich decyzji zostały szczegółowo wskazane w rubryce 3.1.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

wyrok łączny Sądu Rejonowego w Łukowie z dnia 25 listopada 2024 r. w sprawie II K 201/24 – w części niewymienionej w sekcji 5.2.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

W tej części wyrok jako słuszny i odpowiadający prawu należało utrzymać w mocy.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- węzłem kary łącznej orzeczonej w pkt 1 wyroku łącznego objął również karę 8 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Łukowie z dnia 28 maja 2024 r. sygn. akt II K 558/23 i jako karę łączną orzekł wobec skazanego K. D. 2 (dwa) lata i 9 (dziewięć) miesięcy pozbawienia wolności;

- węzłem kary łącznej orzeczonej w pkt 2 wyroku łącznego objął również orzeczony wyrokiem Sądu Rejonowego w Łukowie z dnia 28 maja 2024 r. sygn. akt II K 558/23 środek karny zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat i jako łączny środek karny orzekł wobec skazanego K. D. dożywotni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody zmiany zostały przedstawione w rubryce 3.1., zatem dążąc do zachowania
czytelności niniejszych wywodów, niecelowym byłoby ich ponowne przytaczanie w tym miejscu. Jednocześnie Sąd Okręgowy nie dopatrzył się uchybień, które podlegałyby uwzględnieniu z urzędu.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

Sąd Okręgowy na podstawie § 17 ust. 5 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. poz. 763 z późn. zm.) zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. P. kwotę 295,20 złotych (w tym 55,20 zł podatku VAT) za obronę z urzędu wykonywaną w imieniu skazanego w postępowaniu odwoławczym.

IV.

Apelacja skazanego okazała się w części niezasadna, zatem zgodnie z treścią art. 627 kpk w zw. z art. 634 kpk skazany winien ponieść w tym zakresie wydatki postępowania odwoławczego. Fakt pozbawienia skazanego wolności oraz brak odpłatnego zatrudnienia były jednakże podstawą rozstrzygnięcia Sądu odwoławczego o zwolnieniu skazanego z obowiązku poniesienia tych wydatków, w oparciu o art. 624 § 1 kpk, którymi obciążono Skarb Państwa.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

skazany

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

cały wyrok

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana