Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

Przewodniczący:

Sędzia SO Anita Kowalczyk- Makuła

Sędziowie:

SO Sylwia Olimpia Uszyńska

SO Paweł Mądry (spr.)

Protokolant:

sekr. sąd. Kinga Łempicka

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 46/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 26 września 2024 roku, sygn. akt II K 301/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----

----------------------

-------------------------------------------------------------

-------------

--------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

--------

-------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

-------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

---------------

---------------------------------

--------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1

albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-------------

----------------------------------

-----------------------------------------------------------------------

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut z apelacji obrońcy oskarżonego

1. w zakresie czynu z punktu I wyroku:

a. zarzut obrazy przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia:

- art. 7 kpk poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę wyjaśnień oskarżonego S. M. i odebranie im waloru wiarygodności w zakresie, w jakim S. M. nie przyznawał się do znęcania nad J. S., I. S. i A. G., w szczególności stosowania przemocy psychicznej i fizycznej nad pokrzywdzonymi, wszczynania awantur, nadużywania alkoholu, zakłócania ciszy nocnej, kierowania gróźb pobicia lub pozbawienia życia, wynoszenia i sprzedaży wyposażenia gospodarstwa, podczas gdy oskarżony w swoich wyjaśnieniach wskazywał na wielokrotną pomoc pokrzywdzonym w codziennym funkcjonowaniu, wykonywaniu i organizowaniu prac remontowych na posesji w B., czynienia zakupów, przygotowywaniu posiłków pokrzywdzonym oraz wydawaniu leków, co winno skutkować diametralnie inną oceną wyjaśnień oskarżonego od tej dokonanej przez Sąd Rejonowy;

- art. 7 kpk poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę wyjaśnień B. M. w zakresie, w jakim oskarżona wskazywała, że pokrzywdzone nigdy nie skarżyły się na negatywne zachowania S. M. i oskarżona nigdy nie była naocznym świadkiem tego rodzaju zachowań ze strony oskarżonego;

- art. 7 kpk poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zeznań świadka R. W. i obdarzenie ich walorem pełnej wiarygodności, podczas gdy w swoich zeznaniach świadek W. nie potrafił wskazać konkretnych zachowań oskarżonego skierowanych przeciwko pokrzywdzonym, a co więcej świadek wskazywał, że w czasie zamieszkiwania S. M. w miejscowości B. wielokrotnie widział jak oskarżony pomagał pokrzywdzonym w codziennym funkcjonowaniu co winno skutkować odmienną oceną zeznań R. W.;

- art. 7 kpk poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zeznań świadka A. W. i obdarzenie ich walorem pełnej wiarygodności w zakresie, w jakim świadek opisał rzekome niewłaściwe zachowanie S. M. wobec pokrzywdzonych, podczas gdy świadek nie była bezpośrednim obserwatorem tego rodzaju zachowań, a jej wiedza pochodziła jedynie ze słyszenia i z relacji pokrzywdzonej J. S., która miała zastrzeżenia co do zaangażowania oskarżonego w pomoc, lecz sama J. S. nie wskazywała konkretnych zachowań S. M. względem jej osoby, a wszelkie relacje co do stosowania przemocy przez oskarżonego pochodziły de facto z relacji przekazywanych świadkowi przez U. M., która była żywo zainteresowana postępowaniem, co winno skutkować odmienną oceną zeznań świadka;

- art. 7 kpk poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zeznań świadka M. G., która konsekwentnie wskazywała, że w czasie jej wspólnego zamieszkiwania z S. M. nie zaobserwowała jakiejkolwiek agresji ze strony oskarżonego wobec pokrzywdzonych i jednocześnie świadek wskazywała, że J. S. wielokrotnie dobrowolnie pożyczała pieniądze świadkowi i oskarżonemu ze względu na gorszą sytuację finansową, za które to pieniądze oskarżony miał czynić zakupy dla pokrzywdzonych, prał, gotował i wykonywał inne czynności domowe;

- art. 7 kpk poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zeznań świadka D. M., który jako syn U. M. był żywo zainteresowany rozstrzygnięciem niniejszej sprawy o czym zeznawała m.in. S. R., relacjonował jedynie subiektywne depozycje oparte o zasłyszane informacje i co również poddaje pod wątpliwość wiarygodność zeznań D. M., pomimo że już w 2015r. miał zaobserwować jedną negatywną sytuację z udziałem oskarżonego nie podejmował jakichkolwiek działań zmierzających do pomocy pokrzywdzonym, a ponadto relacjonował, że nie był świadkiem negatywnego zachowania S. M. wobec I. S. i A. G. co winno skutkować diametralnie odmienną oceną tego dowodu, tym bardziej biorąc pod uwagę, że jak wynikało z relacji oskarżonego, świadek wielokrotnie pozostawał pod wpływem środków odurzających;

- art. 7 kpk poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zeznań świadka U. M., która była dalece zainteresowana rozstrzygnięciem niniejszej sprawy, licząc na profity finansowe od pokrzywdzonych, które finalnie otrzymała i która jak wynikało z zeznań jej matki S. R. jest osobą nastawioną na uzyskanie określonego celu, a przede wszystkim miała „sterować" zeznaniami pokrzywdzonych i wskazywać, że S. M. miał nie pomagać pokrzywdzonym w domu, co stoi w sprzeczności z zeznaniami osób trzecich niezaangażowanych w istniejący spór rodzinny o charakterze majątkowym;

- art. 7 kpk poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zeznań L. G. (pracownika GOPS), która w swoich zeznaniach wskazała, że J. S. przybyła do niej w obecności U. M. bądź A. W., co wskazuje na istotne zaangażowanie świadków w decyzje podejmowane przez J. S., które miały obciążać oskarżonego S. M.;

- art. 7 kpk poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zeznań świadków T. S., P. S. i S. P., którzy konsekwentnie, spójnie i logicznie zeznawali, że oskarżony wielokrotnie pomagał pokrzywdzonym w prowadzeniu prac na terenie posesji w miejscowości B., a pokrzywdzona J. S. nigdy nie skarżyła się na negatywne zachowanie oskarżonego względem jej osoby;

- art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk poprzez dowolną ocenę protokołów ze sprawy III Cps 35/14 i pominięcie treści zawartych tam zeznań przy dokonywaniu ustaleń faktycznych w sprawie, w której to sprawie pokrzywdzona J. S. wypowiadała się dalece korzystnie na temat osoby oskarżonego S. M., jego zaangażowania w pomoc, problemów zdrowotnych oskarżonego, co stoi w sprzeczności z późniejszą relacją pokrzywdzonej co do zachowania oskarżonego;

- art. 410 kpk poprzez pominięcie przy dokonywaniu ustaleń faktycznych w sprawie, dokumentacji medycznej dot. pokrzywdzonej J. S., z której wynikało, że pokrzywdzona była osobą podatną na wpływy innych osób, w tym w szczególności U. M. żywo zainteresowanej przejęciem majątku po J. S. i A. W.;

- art. 410 kpk poprzez pominięcie przy dokonywaniu ustaleń faktycznych zeznań świadka S. R. (matki U. M. i babki D. M.), która w swoich konsekwentnych, logicznych zeznaniach wskazywała na rzeczywistą motywację świadków M. w kreowaniu określonej treści zeznań w niniejszym postępowaniu i ich motywacji materialnej oraz wpływu na pokrzywdzone do składania zeznań obciążających oskarżonego i jego matkę;

b. zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, a wyrażającego się wadliwym ustaleniem, że:

- S. M. miał w okresie od 2012r. do 16 marca 2018r. stosować wobec J. S., I. S. i A. G. stosować przemoc fizyczną i psychiczną, podczas gdy prawidłowa ocena dowodów winna prowadzić do uniewinnienia oskarżonego;

- S. M. w okresie od 2012r. do 16 marca 2018r. przez cały czas zamieszkiwał wspólnie z pokrzywdzonymi i podejmował zachowania agresywne wobec pokrzywdzonych, podczas gdy z wyjaśnień oskarżonego i zeznań innych świadków wprost wynikało, że w 2014r. oskarżony wyprowadził się do P., a następnie w latach 2015 do końca 2017r. zamieszkiwał wspólnie z nową partnerką w S., co kwestionuje jednoznacznie okres przyjęty w zarzucie;

c. zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonej wobec oskarżonego S. M. kary pozbawienia wolności w wymiarze 1 roku, podczas gdy Sąd Rejonowy całkowicie pominął fakt braku karalności oskarżonego w dacie popełnienia zarzucanego mu czynu, stosunkowo młody wiek oskarżonego, fakt przebywania poza miejscem zamieszkania pokrzywdzonych przez stosunkowo długi okres czasu, sytuację zdrowotną oskarżonego oraz pozytywną prognozę kryminologiczną i posiadanie ustabilizowanej sytuacji życiowej, co doprowadziło do orzeczenia rażąco surowej kary łącznej pozbawienia wolności;

2. w zakresie czynu II wyroku:

a. zarzut obrazy przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia:

- art. 7 kpk poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę wyjaśnień oskarżonego S. M. i odebranie im waloru wiarygodności w zakresie, w jakim S. M. nie przyznawał się do używania przemocy fizycznej w postaci duszenia i szarpania oraz grożenia użyciem przemocy i spaleniem domu doprowadzając przy tym J. S. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwotach do 1.000 zł miesięcznie, w sytuacji gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w żaden sposób nie wynikało, w jakich sytuacjach i datach oskarżony miał dopuścić się wskazanych w akcie oskarżenia zachowań;

- art. 7 kpk poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zeznań pokrzywdzonej J. S. i obdarzenie ich walorem pełnej wiarygodności, podczas gdy zeznania złożone przez pokrzywdzoną na etapie postępowania przygotowawczego są niekonsekwentne i w wielu miejscach wewnętrznie sprzeczne w zakresie okoliczności dot. przekazywania pieniędzy S. M., co winno skutkować odmienną oceną dowodu z zeznań wyżej wymienionej;

- art. 7 kpk poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zeznań świadka A. W. i obdarzenie ich walorem pełnej wiarygodności w zakresie, w jakim świadek opisał rzekome uzyskiwanie korzyści majątkowej przez S. M. od J. S., podczas gdy świadek nie była bezpośrednim obserwatorem tego rodzaju zachowań, a jej wiedza pochodziła jedynie ze słyszenia, a świadek była żywo zainteresowana przebiegiem postępowania, co winno skutkować odmienną oceną zeznań świadka;

- art. 7 kpk poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zeznań świadka M. G., która konsekwentnie wskazywała, że w czasie jej wspólnego zamieszkiwania z S. M., J. S. wielokrotnie dobrowolnie pożyczała pieniądze świadkowi i oskarżonemu ze względu na gorszą sytuację finansową, za które to pieniądze oskarżony miał czynić zakupy dla pokrzywdzonej, prał, gotował i wykonywał inne czynności domowe;

- art. 7 kpk poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zeznań świadka U. M., która była dalece zainteresowana rozstrzygnięciem niniejszej sprawy, licząc na profity finansowe od pokrzywdzonych, które finalnie otrzymała i która jak wynikało z zeznań jej matki S. R. jest osobą nastawioną na uzyskanie określonego celu, a przede wszystkim miała „sterować" zeznaniami pokrzywdzonych i wskazywać, że S. M. miał wymuszać korzyści majątkowe od J. S., co stoi w sprzeczności z zeznaniami osób trzecich niezaangażowanych w istniejący spór rodzinny o charakterze majątkowym;

- art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk poprzez dowolną ocenę protokołów ze sprawy III Cps 35/14 i pominięcie treści zawartych tam zeznań przy dokonywaniu ustaleń faktycznych w sprawie, w której to sprawie pokrzywdzona J. S. wypowiadała się dalece korzystnie na temat osoby oskarżonego S. M., jego zaangażowania w pomoc, problemów zdrowotnych oskarżonego, co stoi w sprzeczności z późniejszą relacją pokrzywdzonej co do zachowania oskarżonego;

b. zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, a wyrażającego się wadliwym ustaleniem, że S. M. miał w okresie od 2012r. do 16 marca 2018r. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru używając przemocy fizycznej w postaci duszenia i szarpania oraz grożąc jej użyciem i spaleniem domu wielokrotnie doprowadził J. S. do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w kwocie do 1.000 zł miesięcznie, podczas gdy prawidłowa ocena wyjaśnień oskarżonego i wewnętrznie sprzecznych zeznań świadków winna prowadzić do uniewinnienia oskarżonego;

c. zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonej wobec oskarżonego S. M. kary pozbawienia wolności w wymiarze 1 roku i 8 miesięcy, podczas gdy Sąd Rejonowy całkowicie pominął fakt braku karalności oskarżonego w dacie popełnienia zarzucanego mu czynu, stosunkowo młody wiek oskarżonego, fakt przebywania poza miejscem zamieszkania pokrzywdzonych przez stosunkowo długi okres czasu, sytuację zdrowotną oskarżonego oraz pozytywną prognozę kryminologiczną i posiadanie ustabilizowanej sytuacji życiowej, co doprowadziło do orzeczenia rażąco surowej kary łącznej pozbawienia wolności;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

- wniesiony środek odwoławczy był bezzasadny i nie zasługiwał na uwzględnienie. Zarzuty podniesione w apelacji wraz z przytoczoną na ich poparcie argumentacją nie dostarczyły podstaw do uznania kontestowanego orzeczenia za nietrafne. W ocenie Sądu II instancji, w trakcie ferowania zaskarżonego wyroku, nie doszło do wskazanych we wniesionym środku odwoławczym uchybień, ani też nie ujawniono w tracie kontroli instancyjnej innych uchybień o charakterze bezwzględnym, które mogłyby zobowiązać Sąd Odwoławczy do zmiany orzeczenia, bądź uchylenia zaskarżonego orzeczenia i zwrócenia sprawy do stadium postępowania przed Sądem I instancji.

- w pierwszej kolejności wskazać trzeba, że Sąd I instancji przeprowadził w sprawie wszystkie niezbędne dowody i w sposób wyczerpujący odniósł się do nich w treści uzasadnienia. Wyraźnie wskazał na jakich dowodach oparł poszczególne ustalenia oraz dlaczego nie dał wiary dowodom przeciwnym. W tym miejscu nadmienić należy, że stopień szczegółowości rozważań sądu odwoławczego, w wykonaniu jego obowiązku wynikającego z art. 457 § 3 kpk, uzależniony jest od jakości wywodów zawartych w uzasadnieniu wyroku sądu pierwszej instancji oraz we wniesionym środku odwoławczym i w zależności od meritum sprawy może przybrać formę bardziej lub mniej rozbudowanego wywodu. W większości przypadków wystarczające jest zwykle wskazanie głównych powodów niepodzielania zarzutów apelacji, a następnie odesłanie do szczegółów uzasadnienia wyroku sądu I instancji. Wprawdzie na sądzie odwoławczym ciąży obowiązek rozpoznania wszystkich wniosków i zarzutów wskazanych w środku odwoławczym, nie oznacza to jednak bezwzględnego wymogu szczegółowego umotywowania każdego argumentu. Jeżeli sąd odwoławczy podziela w pełni dokonaną przez sąd I instancji ocenę dowodów, może zaniechać szczegółowego odnoszenia się w uzasadnieniu swojego wyroku do zarzutów apelacji, gdyż byłoby to zbędnym powtórzeniem argumentacji tego sądu. Jednocześnie z tej samej racji, nie obligowało to sądu odwoławczego do równie kazuistycznego odpierania wszystkich, najdrobniejszych nawet zarzutów i ustosunkowania się do każdej, nawet całkowicie ubocznej kwestii zawartej w apelacji obrońcy oskarżonego (postanowienie Sądu Najwyższego z 26 marca 2009 r., II KK 276/08, LEX nr 491347). Uzasadnienie Sądu Rejonowego w przedmiotowej sprawie jest dostatecznie rozbudowane i nie ma potrzeby powielania zawartych tam argumentów.

- odnosząc się do wyjaśnień oskarżonego S. M., Sąd Okręgowy podziela ocenę dokonaną przez Sąd meriti, który słusznie częściowo odmówił waloru wiarygodności tym depozycjom, bowiem w konfrontacji z pozostałym materiałem dowodowym, ewidentnie stanowiły one przyjętą przez oskarżonego linię obrony. Oskarżony w toku postępowania konsekwentnie nie przyznawał się do zarzuconego mu czynu negując swoje sprawstwo i kreując się na osobę, która przez wiele lat opiekowała się pokrzywdzonymi. Wyjaśnienia S. M. polegały głównej mierze na podważaniu wiarygodności świadków – D. M. oraz U. M. stwierdzając, że świadek D. M. ma problem z narkotykami, a sytuacja z użyciem siekiery, o której świadek opowiadał była wynikiem omamów i przywidzeń. Odnośnie świadka U. M., oskarżony twierdził, że zapłaciła osobom trzecim dużą sumę pieniędzy zlecając jego zabójstwo, a następnie w 2018 roku doszło do pobicia oskarżonego. Jednocześnie S. M. oświadczył, że nie zgłaszał sprawy rzekomego zlecenia jego zabójstwa i pobicia do odpowiednich organów. Natomiast w kolejnych depozycjach oskarżony próbował ukazać pokrzywdzoną jako osobę zdezorientowaną (k. 1001v), co również miało na celu podważenie wiarygodności jej zeznań świadczących o sprawstwie S. M.. Wyjaśnienia oskarżonego nie znalazły oparcia w innym, wiarygodnym osobowym bądź nieosobowym materiale dowodowym, dlatego nie można zgodzić się z twierdzeniami obrońcy jakoby w procedowaniu Sądu I instancji doszło do zarzucanych naruszeń. Należy w tym miejscu przypomnieć, że odmowa przyznania waloru wiarygodności niektórym z przeprowadzonych dowodów, przy jednoczesnej aprobacie i uwzględnieniu innych dowodów, jest niczym więcej niż realizacją przysługującego sądowi orzekającemu uprawnienia w ramach czynienia ustaleń faktycznych, z pełnym uwzględnieniem zasady swobodnej oceny dowodów.

- odnosząc się do wyjaśnień B. M. należy wskazać, że depozycje oskarżonej Sąd Rejonowy, wbrew twierdzeniom skarżącego, również ocenił w sposób prawidłowy, stosując zasady określone w art. 7 kpk. Jak wynika z akt sprawy, B. M. nie mieszkała wraz z oskarżonym u pokrzywdzonych, a jednie przyjeżdżała tam na weekendy wraz z mężem, głównie w celach rekreacyjnych. Wobec powyższego logicznym jest, że nie była świadkiem negatywnego zachowania swojego syna wobec pokrzywdzonych. Wbrew twierdzeniom skarżącego okoliczność, że - jak twierdzi oskarżona - pokrzywdzone nigdy nie skarżyły się jej na negatywne zachowania S. M., nie może być okolicznością przesądzającą o niewinności oskarżonego. Z pozostałego, wiarygodnego materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że J. S. ostatecznie o przemocy ze strony S. M. zwierzyła się osobom z rodziny którym ufała, czyli świadkom: U. M., A. W. (W.) i R. W. (W.). Ponadto świadkowie B. G. i M. R. będące mieszkankami miejscowości B. również słyszały skargi na oskarżonego ze strony pokrzywdzonej, jednak dotyczyły one takich okoliczności jak to, że nie zwracał jej reszty z zakupów, brał od niej pieniądze na alkohol oraz nadużywał jego spożycia.

- odnosząc się do zeznań świadków R. W. i A. W. należy wskazać, że znają oni sytuacje z relacji pokrzywdzonej, co wbrew twierdzeniom obrońcy oskarżonego, nie przesądza o braku wiarygodności ich depozycji. Tym bardziej brak innych – oprócz pokrzywdzonej, naocznych świadków czynów, których dopuścił się oskarżony, nie przesądza o jego niewinności. W tym miejscu należy wskazać, że potwierdzenie innymi wiarygodnymi dowodami co najmniej części zdarzeń opisywanych przez świadka daje podstawy do pozytywnego zweryfikowania pozostałych jego relacji dotyczących innych zachowań oskarżonego objętych wyrokiem, więc nie jest konieczne, by relacje świadka były potwierdzone innymi dowodami co do każdego opisywanego przez niego zdarzenia. W przypadku przestępstwa znęcania, z reguły bezpośrednimi świadkami zachowań sprawcy są jedynie osoby pokrzywdzone. Osoby postronne (rodzina, sąsiedzi itp.) wiedzą o tym przestępstwie z relacji właśnie pokrzywdzonych. Zeznania tych osób w zakresie własnych spostrzeżeń co do zachowania osoby pokrzywdzonej (przykładowo jej strachu, płaczu, uległości względem sprawcy) posiadają istotną wartość dowodową. Świadkowie R. W. i A. W. w toku postępowania szczerze zeznawali, że wiedzę o przemocy ze strony oskarżonego posiadają z relacji pokrzywdzonej, jednak sami zwrócili uwagę na to, że odkąd S. M. zamieszkał z pokrzywdzonymi, J. S. stała się przygnębiona i przestraszona. Gdy świadek A. W. próbowała dopytywać pokrzywdzoną o sytuację w jej domu, to ta przerywała rozmowę mówiąc, że oskarżony będzie się mścił i nie chciała nic mówić (k. 36v). Ponadto, świadkowie ci z własnych obserwacji wiedzieli o tym, że oskarżony nadużywał alkoholu podczas mieszkania z pokrzywdzoną, a sytuacja pogorszyła się po wyprowadzce świadka M. G. z domu pokrzywdzonej. Świadek R. W. wskazał, że w czasie objętym zarzutem, miał on stały kontakt z J. S., bowiem woził ją do kościoła, do M., a ponadto widywali się w sklepie, bądź na ulicy. W trakcie tych spotkań, pokrzywdzona w rozmowach zaczęła skarżyć się na zachowanie oskarżonego mówiąc, że ciągle żąda od niej pieniędzy i wymusza je siłą. Opowieści te słyszała również świadek A. W., która na pytanie o to, dlaczego pokrzywdzona daje oskarżonemu pieniądze, usłyszała w odpowiedzi od J. S. słowa: „ a co, życie miałam stracić?” (k.36v). W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd meriti dokonał prawidłowej oceny zeznań świadków, a swoją ocenę szczegółowo uzasadnił. Depozycje świadków są wzajemnie spójne i kompatybilne również z zeznaniami J. S.. Oceny zeznań R. W. i A. W. nie udało się obrońcy skutecznie zakwestionować. W tym zakresie, argumentacja skarżącego stanowi jedynie polemikę z prawidłowymi ustaleniami Sądu meriti, bez wykazania wadliwości sędziowskiego rozumowania.

- odnosząc się do zeznań M. G. Sąd Okręgowy podziela ocenę dokonaną przez Sąd meriti, bowiem zeznając w toku postępowania przygotowawczego (k. 148v), a następnie na rozprawie (k. 447v-448v, k. 1028v-1030) świadek wskazała, że zachowanie oskarżonego wobec pokrzywdzonych w okresie, gdy mieszkała wraz z nim w domu J. S. było prawidłowe, lecz oskarżony nadużywał alkoholu. Relacja świadka znajduje potwierdzenie w pozostałym, wiarygodnym materiale dowodowym, w tym w zeznaniach świadków m.in. J. S., R. W., A. W., U. M. i D. M., którzy wskazali, że zachowanie oskarżonego uległo znacznemu pogorszeniu właśnie od czasu wyprowadzenia się M. G. z domu J. S.. To właśnie te depozycje były podstawą modyfikacji czasookresu przypisanych mu czynów, bowiem Sąd meriti przyjął, że agresywne zachowanie S. M. oraz wymuszanie od pokrzywdzonej pieniędzy z użyciem przemocy i gróźb zaczęło się w zasadzie po wyprowadzce M. G. we wrześniu 2013 roku. Wobec powyższego, niezasadne są zarzuty apelacji, w których obrońca podnosi, że świadek M. G. nie zaobserwowała jakiejkolwiek agresji ze strony oskarżonego wobec pokrzywdzonych i jednocześnie wskazywała, że J. S. wielokrotnie dobrowolnie pożyczała pieniądze świadkowi i oskarżonemu ze względu na gorszą sytuację finansową. Nie ulega wątpliwości, że świadek ze względu na zasadniczy brak kontaktu z oskarżonym po wrześniu 2013 nie mogła mieć wiedzy na temat jego zachowania wobec pokrzywdzonych. Depozycje tego świadka były istotne jedynie dla ustalenia czasookresu przypisanych oskarżonemu czynów, lecz nie mogły mieć znaczenia dla rozstrzygnięcia o jego winie.

- odnosząc się do zeznań D. M. należy wskazać, że niezależnie od relacji przekazywanych mu i jego matce, świadkowi U. M., ustnie przez pokrzywdzoną, był on naocznym świadkiem przynajmniej jednej sytuacji z udziałem oskarżonego, która zakończyła się interwencją policji z jego inicjatywy, dlatego bezpodstawne są twierdzenia, że świadek ten nie podejmował jakichkolwiek działań zmierzających do udzielenia pomocy pokrzywdzonym. Sąd Okręgowy nie znalazł jakiejkolwiek podstawy odmówienia temu świadkowi waloru wiarygodności. Jak już wskazano we wcześniejszej części uzasadnienia, próby zdyskredytowania zeznań D. M. nie powiodły się, gdyż podnoszone przez oskarżonego okoliczności nie znalazły potwierdzenia w jakimkolwiek wiarygodnym materiale dowodowym.

- w ocenie Sądu Okręgowego, ocena zeznań U. M. nie nosiła cech dowolności, tak jak to zarzuca skarżący. W toku postępowania przygotowawczego, świadek ze szczegółami opowiedziała o okolicznościach, które były jej wiadome z relacji pokrzywdzonej J. S. i własnej obserwacji. Świadek wskazała, że zachowanie oskarżonego pogorszyło się, gdy M. G. wyprowadziła się od pokrzywdzonej. Wtedy też S. M. zaczął być agresywny wobec J. S., szarpał ją, podduszał i popychał, a ponadto wymuszał od niej pieniądze w różnych kwotach. U. M. zeznała także, że w okresie, gdy oskarżony chwilowo nie mieszkał z pokrzywdzoną, to i tak przyjeżdżał do niej regularnie w celu uzyskania pieniędzy. W swoich depozycjach, świadek potwierdziła okoliczność przekazywaną przez inne osoby, że oskarżony w okresie objętym zarzutem nadużywał alkoholu. U. M. ponadto zeznała, że raz osobiście widziała, jak oskarżony na dworze szarpał i popychał pokrzywdzoną, a gdy zobaczył świadka to przestał. Relacja świadka została słusznie oceniona przez Sąd meriti jako wiarygodna.

- wbrew twierdzeniom skarżącego, w przedmiotowej sprawie brak jest podstaw do kwestionowania szczerości intencji świadków R. W., A. W., D. M. oraz U. M.. Obrońca oskarżonego w swojej argumentacji dopuścił się pewnej sprzeczności, bowiem w treści zarzutów zarzuca w/w świadkom niepodejmowanie jakichkolwiek działań zmierzających do pomocy pokrzywdzonym (zarzut 1.a. dot. D. M.), a jednocześnie, każde działanie tych świadków nakierowane na pomoc J. S., I. S. i A. G. oraz zaangażowanie w sprawę interpretuje i przedstawia w apelacji jako działania interesowne, podyktowane chęcią uzyskania korzyści majątkowej z tej pomocy, co miałoby świadczyć o niewiarygodności relacji tych osób.

- wobec powyższego, niezasadny jest również zarzut naruszenia przez Sąd meriti art. 7 kpk przy ocenie zeznań L. G. - pracownika GOPS. Prawdą jest, że pokrzywdzona przybyła do ośrodka w obecności zaufanego członka rodziny – A. W. (k.1104v-1105), jednak wbrew twierdzeniom skarżącego, zaangażowanie świadków, którzy o prawdziwej skali problemu dowiedzieli się na początku 2018 roku nie może świadczyć o ich złych intencjach. Wręcz przeciwnie, zachowanie świadków, którzy pomogli pokrzywdzonym opuścić dom zajmowany przez oskarżonego oraz zgłosić sprawę do odpowiednich organów było wyrazem pomocy J. S., I. S. i A. G. i wsparcia ich w trudnej sytuacji.

- odnosząc się do zeznań T. S., P. S. i S. P. należy wskazać, że zeznania te zostały przez Sąd I instancji ocenione jako wiarygodne i Sąd Okręgowy tę ocenę podziela. Jak słusznie wskazał Sąd meriti w uzasadnieniu, z materiału dowodowego sprawy jednoznacznie wynika, że J. S. zasadniczo nie dzieliła się z osobami trzecimi spoza rodziny swoimi problemami w domu, związanymi z zachowaniem oskarżonego. Ponadto, treść materiału dowodowego skłania do wniosku, że pokrzywdzona czuła się pewniej w obecności kobiet ze swojej rodziny i z miejscowości, dlatego to właśnie im ostatecznie zwierzała się z zachowania oskarżonego, przy czym J. S. kobietom z miejscowości, takim jak B. G. i M. R., opowiadała jedynie o tym, że S. M. nadużywał alkoholu, zakłócał jej spokój i nie zwracał reszty z zakupów, na które dawała mu pieniądze, ukrywając przy tym okoliczności związane z używaniem przez oskarżonego przemocy wobec niej, I. S. i A. G.. Zrozumiałym jest więc, że pokrzywdzona będąc osobą w podeszłym wieku, mieszkającą w małej, wiejskiej miejscowości stroniła od zwierzania się ze swoich problemów osobom spoza rodziny, zwłaszcza mężczyznom. W przedmiotowej sprawie zostało wykazane, że oskarżony mógł wykonywać drobne prace na posesji, ale to nie wyklucza, że zachowywał się wobec pokrzywdzonej i pozostałych członków rodziny negatywnie.

- chybiony jest również zarzut błędnej oceny zeznań pokrzywdzonej. Zdaniem Sądu Okręgowego, w tym zakresie Sąd meriti poczynił prawidłowe i rozbudowane rozważania, których powielanie w niniejszym uzasadnieniu Sąd Okręgowy uznał za zbędne. Sąd meriti oceniając dowód z zeznań pokrzywdzonej odniósł się nie tylko do ich dosłownej treści, lecz także odniósł się do wniosków biegłej psycholog co do zdolności przyswajania i odtwarzania spostrzeżeń oraz braku tendencji pokrzywdzonej do konfabulacji i kłamstwa. Tak samo Sąd oceniając zeznania pokrzywdzonej już na etapie sporządzania uzasadnienia pierwszoinstancyjnego odniósł się do podnoszonej przez skarżącego w apelacji kwestii podatności pokrzywdzonej na wpływ innych osób stwierdzając, że podatność ta nie przejawiała się w tym, że J. S. na skutek rad osób z rodziny, po ucieczce z domu, spowodowanej obawą przed S. M. zaczęła dochodzić swoich praw, lecz uległość ta sprawiała, że pokrzywdzona przez wiele lat podporządkowywała się oczekiwaniom jakie wypłynęły z inicjatywy B. M. i S. M.. To właśnie pod wpływem tych osób, J. S. zgodziła się przyjąć oskarżonego, a następnie matkę B. A. G. pod swój dach.

- w tym miejscu podkreślenia wymaga, że zarzut obrazy art. 7 kpk nie może się ograniczać jedynie do wskazania wadliwości sędziowskiego przekonania o wiarygodności jednych, a niewiarygodności innych źródeł czy środków dowodowych. Skarżący powinien wykazywać konkretne błędy w samym sposobie dochodzenia do określonych ocen, przemawiające w zasadniczy sposób przeciwko dokonanemu rozstrzygnięciu. Natomiast skarżący formułując omawiany zarzut ograniczył jego argumentację do lakonicznego wskazania, że zeznania J. S. złożone w postępowaniu przygotowawczym są wewnętrznie sprzeczne i nielogiczne, nie wskazując jednocześnie na tym ta wewnętrzna sprzeczność i brak logiki miałyby polegać.

- Sąd Okręgowy podziela również ocenę dowodów w postaci protokołów ze sprawy III Cps 35/14. Jak słusznie wskazał Sąd meriti, protokoły zostały sporządzone na rozprawach w sprawie o alimenty, toczącej się z powództwa M. G., w ramach którego dochodziła ona alimentów od S. M. na rzecz wspólnej córki stron. W zeznaniach wówczas złożonych, J. S. wskazywała, że oskarżony nie ma dochodów, nie pracuje, narzeka na stan zdrowia, korzysta z pomocy rodziców. Pokrzywdzona zeznawała również, że S. M. czasami jej pomagał na posesji, np. skosił trawę. Pokreślenia wymaga, że składane przez nią zeznania w sprawie o alimenty dotyczyły oskarżonego i jego relacji z byłą partnerką, a więc cel ich złożenia był inny. Wbrew twierdzeniom skarżącego, dokumenty w postaci protokołów z rozpraw w sprawie III Cps 35/14 nie mogły świadczyć o niewinności oskarżonego. Wobec pozostałego zebranego w sprawie materiału dowodowego ocenionego jak wiarygodny, dowód z protokołów niewątpliwie nie ma takiego znaczenia jaki przypisuje mu skarżący. Na marginesie należy wskazać, że przepis art. 410 kpk, nakazujący uwzględnienie całokształtu okoliczności ujawnionych na rozprawie, nie może być rozumiany w ten sposób, że każdy z przeprowadzonych dowodów ma stanowić podstawę ustaleń sądu. Jest to oczywiście niemożliwe, gdy z różnych dowodów wynikają sprzeczne okoliczności. Nie można więc zarzutu apelacyjnego opierać na tym, iż pewne dowody nie stanowiły podstawy ustaleń, jeżeli sąd rozważył je i ocenił ich znaczenie w sposób określony w art. 7 kpk.

- jak wynika z akt sprawy, dowód z zeznań S. R. złożonych w postępowaniu przygotowawczym został ujawniony w wykazie dowodów aktu oskarżenia (k. 317v). Sąd meriti na rozprawie w dniu 17 września 2024 r., zgodnie z art. 405 § 2-4 kpk ujawnił bez odczytywania protokoły i dokumenty podlegające odczytaniu na rozprawie, które nie zostały odczytane – wskazane w akcie oskarżenia jako dowody, których przeprowadzenia na rozprawie głównej domagał się oskarżyciel, w tym również protokół z zeznań świadka S. R. (k. 98-98v). Uważna lektura uzasadnienia wyroku pierwszoinstancyjnego prowadzi do wniosku, że dowód ten nie został oceniony, a co za tym idzie – został on pominięty przez Sąd meriti. Niemniej jednak, uchybienie to, zdaniem Sądu Okręgowego nie miało wpływu na rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie.

- świadek S. R. jest matką świadka U. M. i bratową pokrzywdzonej J. S.. W toku postępowania przygotowawczego S. R. potwierdziła, że S. M. mieszkał u J. S. oraz kilka razy widziała go, jak wykonywał prace na dworze. Niemniej jednak, w ocenie świadka, więcej pomocy pokrzywdzona uzyskała od M. M. (2), niż od oskarżonego. Ponadto, S. R. wskazała, że nie raz widziała S. M. w stanie nietrzeźwości, lecz nie posiada ona wiedzy na temat zachowań oskarżonego objętych zarzutami aktu oskarżenia. Ta część depozycji świadka jest wiarygodna, bowiem stanowi relację okoliczności, którą S. R. faktycznie zaobserwowała, a fakty związane z zamieszkaniem oskarżonego u pokrzywdzonej, kwestia spożywania przez niego alkoholu oraz odwiedzania pokrzywdzonej przez M. M. (2) była potwierdzona innym, wiarygodnym materiałem dowodowym. Jednakże, depozycje świadka, w zakresie, w którym dawała do zrozumienia jakie ma zdanie na temat swojej córki nie miało znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie, bowiem stanowiły subiektywną opinie o osobie świadka U. M.. Ponadto opinia ta nie znajduje poparcia w pozostałym materiale dowodowym.

- niezasadne okazały się również zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych, które mają charakter wtórny wobec zarzutów obrazy przepisów prawa procesowego. Tym samym niezasadność zarzutu związanych z oceną zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego implikuje niezasadność zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych. Sąd Okręgowy w Siedlcach dokonując kontroli instancyjnej uznał, iż ustalenia faktyczne dokonane w niniejszej sprawie przez Sąd I instancji są pozbawione jakiegokolwiek błędu, trafne, prawidłowe oraz mające pełne oraz logiczne oparcie w wiarygodnym materiale dowodowym, a zatem nie mogą być uznane za błędne.

- w ocenie Sądu Okręgowego, analiza stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie nie może prowadzić do wniosku, że kary jednostkowe oraz łączna kara 2 lat pozbawienia wolności orzeczona wobec oskarżonego jest karą surową, a tym bardziej rażąco surową – w rozumieniu art. 438 pkt 4 kpk, a jedynie w takim przypadku wnioski skarżącego sformułowane w apelacji dotyczące wymiaru kary mogłyby zostać uznane za zasadne. Aby niewspółmierność kary miała charakter kwalifikowany, a więc była rażąca musi zachodzić znaczna, wyraźna, nie dająca się zaakceptować dysproporcja między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą, zasłużoną na podstawie ustalonych okoliczności sprawy relewantnych dla wymiaru kary. W przedmiotowej sprawie, kara wymierzona przez Sąd I instancji odpowiada prawu i jest sprawiedliwa. Kara pozbawienia wolności chociaż jest według systematyki Kodeksu Karnego karą najsurowszą rodzajowo, nie zawsze oznacza to jednak, że jest ona karą nadmiernie surową.

Wniosek

wniosek o zmianę skarżonego wyroku poprzez odmienne orzeczenie co do istoty sprawy i uniewinnienie oskarżonego S. M. od stawianych mu aktem oskarżenia zarzutów;

z daleko idącej ostrożności procesowej wniosek:

1. o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie orzeczonej za czyn z punktu I wyroku kary w wymiarze 1 roku poprzez jej wydatne złagodzenie i wymierzenie oskarżonemu kary 6 miesięcy pozbawienia wolności;

2. o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie orzeczonej za czyn z punktu II wyroku kary w wymiarze roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności poprzez jej wydatne złagodzenie i wymierzenie oskarżonemu kary 1 roku pozbawienia wolności;

3. o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie orzeczonej w punkcie V wyroku kary łącznej w wymiarze 2 lat poprzez jej wydatne złagodzenie i wymierzenie oskarżonemu kary 1 roku pozbawienia wolności i jej warunkowe zawieszenie na okres próby wynoszący 5 lat;

ewentualnie

w przypadku nieuwzględnienia zarzutów podniesionych w niniejszym środku zaskarżenia,

4. wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu kary 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący lat 5;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

bezzasadność zarzutów warunkowała bezzasadność wniosków

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

cały wyrok

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

bezzasadność wniesionej apelacji i brak okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

-------------------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

-------------------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

----------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.,III.

- Sąd Okręgowy na podstawie art. 636 § 1 kpk w zw. z § 11 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1964 z późn. zm.) zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżycieli posiłkowych A. W. i R. W. kwoty po 840 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

- Sąd Okręgowy w pkt III wyroku zwolnił oskarżonego od zapłaty kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze określając, że wchodzące w ich skład wydatki ponosi Skarb Państwa, mając na względzie sytuację majątkową i zdrowotną oskarżonego,

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

cały wyrok

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana