Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący:		SSO Grażyna Jaszczuk
Sędziowie:		SSO Mariola Krajewska - Sińczuk SSO Teresa Zawiślak (spr.)
Protokolant:	st. sekr. sądowy Beata Defut-Kołodziejak

przy udziale Prokuratora Bożeny Grochowskiej-Małek

po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2016 r.

sprawy W. K.

oskarżonego o przestępstwo z art. 291 §1 kk w zw. z art. 64 §1 kk

na skutek apelacji, wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach

z dnia 2 grudnia 2015 r. sygn. akt II K 561/12

zaskarżony wyrok uchyla i sprawę oskarżonego W. K. przekazuje Sądowi Rejonowemu w Siedlcach do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt II Ka 87/16

UZASADNIENIE

W. K. został oskarżony o to, że w dniu 04 lutego 2011 roku w miejscowości S., gmina P., woj. (...), pomógł nieustalonej osobie w zbyciu samochodu marki M. (...) o nr rej. (...) o nr nadwozia (...) o wartości 30.000 złotych wraz z ładunkiem fryzy parkietowej, telefonem komórkowym marki N. (...) o nr (...), mienie o łącznej wartości 35.400 złotych, stanowiące własność J. N. za kwotę 6.000 złotych, wiedząc, że wymienione rzeczy uzyskane zostały za pomocą czynu zabronionego, przy czym czynu tego dopuścił się prze upływem 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyśle przestępstwo podobne,

tj. o czyn z art. 291 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk

Sąd Rejonowy w Siedlcach wyrokiem z dnia 02 grudnia 2015 r., sygn. II K 561/12:

I.  oskarżonego W. K. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu, przy czym przyjął, iż oskarżony działał umyślnie w zamiarze bezpośrednim w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, tj. popełnienia czynu wyczerpującego dyspozycję art. 291 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i za ten czyn na podstawie art. 291 § 1 kk skazał go na karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 33 § 2 kk wymierzył oskarżonemu karę grzywny w wysokości 100 (stu) stawek dziennych ustalając na podstawie art. 33 § 3 kk wysokość jednej stawki dziennej na 10 (dziesięć) złotych;

III.  na podstawie art. 63 § 1 kk zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania w sprawie w dniach od 15 lutego 2011 r. do 23 lutego 2011 r. przyjmując, iż jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równy jest jednemu dniowi kary pozbawienia wolności;

IV.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. K. M. kwotę 723,24 zł (siedemset dwadzieścia trzy złote dwadzieścia cztery grosze), w tym kwotę 135,24 zł (sto trzydzieści pięć złotych dwadzieścia cztery grosze) tytułem podatku od towarów i usług za sprawowanie przez adw. K. M. obrony z urzędu wobec oskarżonego;

V.  zwolnił oskarżonego z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych, określając, że wchodzące w ich skład wydatki ponosi Skarb Państwa.

Apelację od przedstawionego wyżej wyroku wywiódł obrońca oskarżonego, zaskarżając wyrok w całości. Orzeczeniu temu zarzucił:

1/ zgodnie z art. 438 pkt 2 kpk obrazę przepisów postępowania, mającą istotny wpływ na treść wyroku, tj.:

⚫

art. 374 § 1 kpk, art. 390 § 1 kpk, art. 6 kpk i art. 6 ust. 3 lit c) Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Dz. I. 1993 nr 61 poz. 284 dalej zwaną „konwencją”), poprzez prowadzenie rozprawy w dniu 02.12.2015 r. pod nieobecność oskarżonego wobec uznania obecności oskarżonego za nieobowiązkową (do czego Sąd nie był uprawniony w świetle literalnego brzmienia art. 374 § 1 kpk), w skutek czego, pomimo usprawiedliwionej nieobecności oskarżonego na rozprawie w tym dniu został on wykluczony z bezpośredniego udziału w postępowaniu dowodowym, a przez to pozbawiony możliwości obrony swoich praw w procesie, mimo dwukrotnego pisemnego żądania przeprowadzenia całej rozprawy w jego obecności, jak również został pozbawiony możliwości zajęcia końcowego stanowiska w sprawie w zakresie stawianego zarzutu;

⚫

art. 4 kpk, art. 7 kpk i art. 424 § 1 1 pkt 1 kpk, przez dokonanie sprzecznej z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego oceny materiału dowodowego, z pominięciem istotnych okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonego, jak również sporządzenie motywów, które pomijają „niewygodne” dla uzasadnienia winy oskarżonego partie materiału dowodowego, w tym przypisanie wyjaśnieniom S. Ż. przymiotu wiarygodności w sytuacji, gdy składając kolejne wyjaśnienia, w tym w szczególności na rozprawie w niniejszej sprawie oraz w sprawie II K 1163/11 (S. R. w Radzyniu Podlaskim) świadek ten wyjaśniał w sposób zaprzeczający swoim poprzednim relacjom – obraza art. 391 § 1 i 2 kpk;

⚫

obrazę przepisu art. 410 kpk w zw. z art. 4 kpk, art. 5 § 2 kpk i art. 7 kpk, przez oparcie skarżonego orzeczenia nie na całokształcie dowodów, które wystąpiły w niniejszej sprawie, a na wybiórczej ocenie i powołaniu się wyłącznie na materiał dowodowy odpowiadający koncepcji winy oskarżonego;

2/ zgodnie z art. 438 pkt 3 kpk – zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść wyroku, wyrażający się w dowolnym uznaniu, że działanie oskarżonego wypełniło dyspozycję przypisanego mu czynu, w sytuacji, kiedy tak przewód sądowy, jak i wcześniejsze postępowanie przygotowawcze nie dostarczyło ku temu wystarczających podstaw, co więcej na skutek bezpośredniego przeprowadzenia dowodów powstały okoliczności poddające pod wątpliwość tezy aktu oskarżenia.

Podnosząc powyższe zarzuty obrońca oskarżonego wniósł o:

1/ zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez uniewinnienie oskarżonego od dokonania zarzucanego mu czynu, ewentualnie

2/ uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

W toku rozprawy apelacyjnej obrońca oskarżonego poparł apelację i wniosek w niej zawarty, z tym, że ten dotyczący uchylenia wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, wniósł o zasądzenie kosztów obrony sprawowanej z urzędu, bowiem wynagrodzenie nie zostało uiszczone w całości, bądź w części. Prokurator wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji z uwagi na bezwzględną przesłankę procesową.

Sąd Okręgowy w Siedlcach zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego jest zasadna i jako taka zasługiwała na uwzględnienie.

Nie przesądzając kwestii ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie niniejszej, stwierdzić należy, że wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach musiał zostać uchylony, a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania, bowiem orzeczenie to zostało wydane z obrazą przepisów prawa procesowego, mianowicie art. 374 § 1 kpk, art. 390 § 1 kpk oraz nade wszystko art. 6 kpk. Błędy, jakich dopuścił się Sąd a quo, wykluczają możliwość merytorycznej kontroli wyroku tegoż Sądu w postępowaniu odwoławczym.

Poprzedzając zasadniczą część rozważań wskazać także należy, iż jak orzekł na gruncie znowelizowanego z dniem 01 lipca 2015 r. Kodeksu postępowania karnego Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 02 października 2015 r., sygn. III KK 132/15 nieobecność oskarżonego na rozprawie głównej przestała być obowiązkowa (poza wyjątkiem wskazanym w art. 374 § 1a kpk), a w konsekwencji, ewentualne uchybienia z tym związane, choć zaistniały wcześniej, z tym dniem straciły charakter bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 pkt 11 kpk (LEX nr 1814909). Uwzględniając stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w powyższym judykacie, podkreślenia wymaga, iż chociaż po nowelizacji kpk, jaka weszła w życie z dniem 01 lipca 2015 r., uchybienie to nie stanowi już bezwzględnej przyczyny odwoławczej, Sąd Okręgowy doszedł jednak do przekonania, iż obraza wskazanych wyżej przepisów prawa procesowego, niewątpliwie miała wpływ na treść zaskarżonego wyroku (art. 438 pkt 3 kpk), przesądzając tym samym o konieczności jego uchylenia.

Przechodząc do meritum rozważań , w ocenie Sądu Odwoławczego, w realiach niniejszej sprawy nieobecności oskarżonego na wszystkich rozprawach nie mogły być uznane przez Sąd I instancji za nieusprawiedliwione z uwagi na fakt, iż dołączone do akt sprawy zaświadczenia lekarskie nie wskazują w jednoznaczny sposób, iż oskarżony sam wprawił się stan niezdolności do wzięcia udziału w rozprawie. Co prawda z informacji uzyskanych z Zakładu Karnego wynikało, iż prawdziwą przyczyną niestawiennictwa było samookaleczenie, to jednak z samego zaświadczenia lekarskiego wynikało, iż oskarżony podawał, że spadł z łóżka. W związku z powyższym obowiązkiem Sądu Rejonowego było podjęcie działań zmierzających do doprowadzenia oskarżonego na rozprawę w dniu jej wyznaczenia, z tym, że na późniejszą godzinę, po ustaleniu, iż oskarżony otrzymał pomoc lekarską i może uczestniczyć w rozprawie. Takie stanowisko pozwoliłoby oskarżonemu na uczestnictwo w rozprawie, tym bardziej, że oskarżony o to wnosił (k. 438) i jednocześnie nie pozbawiłoby go prawa do obrony. Podobnie, w ocenie Sądu Odwoławczego, niezasadnym było uznanie nieobecności na rozprawie w dniu 02 grudnia 2015 r., bowiem z zaświadczenia Karty Informacyjnej Izby Przyjęć (k. 444) wynikało, że oskarżony faktycznie doznał obrażeń ciała i był opatrywany medycznie w szpitalu w A., a zatem trudno podzielić stanowisko Sądu Rejonowego, że jego obecność była nieusprawiedliwiona. Brak jest w tym przypadku przesłanek do twierdzenia, że do powyższego wypadku celowo przyczynił się sam oskarżony. Rację ma zatem apelujący, że zostało naruszone prawo do obrony oskarżonego, zwłaszcza na ostatniej rozprawie w dniu 02 grudnia 2015 r., poprzedzającej wydanie zaskarżonego wyroku, na której W. K. mógłby wypowiedzieć swoje stanowisko, zarówno co do zgromadzonych w sprawie dowodów, a w konsekwencji, co do ewentualnej winy w zakresie tego czynu.

Niezależnie od powyższych okoliczności, Sąd Odwoławczy po przeanalizowaniu akt sprawy i podejmowanych na przestrzeni niniejszego postępowania działań doszedł do przekonania, iż zachodzą uzasadnione wątpliwości co do stanu zdrowia psychicznego W. K.. Dlatego też, niezbędnym staje się wywołanie w sprawie opinii sądowo-psychiatrycznej. Oskarżony jak podał podczas rozprawy głównej w dniu 19 grudnia 2012 r. leczył się psychiatrycznie w Zakładzie Karnym w S. w latach 2005-2006 r. Nadto, wielokrotnie dokonywał samouszkodzeń ciała, m.in. poprzez połykanie różnego rodzaju przedmiotów. Argumentem przemawiającym za dopuszczeniem dowodu z opinii sądowo-psychiatrycznej jest także postawa W. K., który podczas rozprawy głównej w dniu 01 kwietnia 2015 r. od momentu wejścia na salę rozpraw stał z opuszczoną głową, nie reagował na zadawane pytania i nie wypowiedział się w żadnej kwestii procesowej. Wskazane okoliczności w ocenie Sądu II instancji w uzasadnioną wątpliwość poddają stan zdrowia psychicznego oskarżonego, warunkując nieodzowność dopuszczenia dowodu z opinii sądowo-psychiatrycznej. Problematyka ta została poniekąd dostrzeżona przez Sąd Rejonowy, który po w/w rozprawie głównej w dniu 01 kwietnia 2015 r., na której oskarżony przyjął całkowicie bierną postawę, na podstawie art. 79 § 2 kpk postanowieniem z dnia 07 kwietnia 2015 r. wyznaczył mu obrońcę z urzędu.

Podsumowując poczynione dotychczas uwagi należy wskazać, iż opisane powyżej uchybienia, jakich dopuścił się Sąd Rejonowy w Siedlcach miały niewątpliwie wpływ na treść wyroku i tym samym musiały skutkować jego uchyleniem, niezależnie od pozostałych podniesionych w apelacji zarzutów. W związku z powyższym, Sąd Okręgowy w Siedlcach uznał za przedwczesne ustosunkowanie się do pozostałych zarzutów odwoławczych zawartych we wniesionej przez obrońcę oskarżonego apelacji, na co zezwala art. 436 kpk.

Przy ponownym rozpoznaniu przedmiotowej sprawy, Sąd I instancji od początku przeprowadzi przewód sądowy, a zwłaszcza wnikliwie przesłucha oskarżonego W. K., o ile nie skorzysta on z prawa do odmowy składania wyjaśnień oraz przesłucha po raz kolejny świadka S. Ż.. Zasadnym będzie także przesłuchanie funkcjonariusza Policji, którzy przesłuchiwał w/w świadka w dniu 16.02.2011 r.– asp. sztab. A. B. (k. 206-208) na okoliczność dobrowolności składania zeznań obciążających oskarżonego przez S. Ż. oraz dopuszczenie dowodu z opinii sądowo-psychiatrycznej dot. oskarżonego W. K.. Pozostałych świadków Sąd Rejonowy przesłucha o ile uzna to za stosowne, rozważając jednocześnie skorzystanie z możliwości zastosowania art. 442 § 2 kpk. Po przeprowadzeniu w sposób prawidłowy postępowania dowodowego w całości, Sąd I instancji dokona właściwej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, bezbłędnie ustali w sprawie stan faktyczny i wyda merytoryczne rozstrzygnięcie, a ewentualne pisemne uzasadnienie tego rozstrzygnięcia sporządzi w taki sposób, aby spełniało wszelkie wymogi procesowe określone w art. 424 kpk.

Z tych względów, Sąd Okręgowy w Siedlcach orzekł jak w wyroku.