Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

Przewodniczący:

SSO Agata Kowalska

Protokolant:

sekr. sąd. Kinga Ambroziak vel Mrozowicz

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 209/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Łukowie z dnia 23 stycznia 2024 r. w sprawie II K 504/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

------------

---------------

----------------------------------------------------------------------

------------------------

--------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----------

-----------------

---------------------------------------------------------------------

------------------------

---------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

------------------

-------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-----------------------

----------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

1. Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, polegający na nieuznaniu, że wymierzenie kary grzywny wobec oskarżonego na podstawie art. 37a § 1 k.k. spełniłoby cel kary w zakresie prewencji ogólnej oraz szczególnej i byłoby odpowiednią karą, w sytuacji gdy postawa oskarżonego wyrażona zarówno wobec funkcjonariuszy Policji bezpośrednio po zatrzymaniu, jak i w toku postępowania, podjęte przez oskarżonego działania ku przemianie swojego życia (podjęte leczenie, utrzymywanie abstynencji), jego dobra opinia w lokalnym środowisku a także okoliczności w postaci niewielkiego prawdopodobieństwa powrotu oskarżonego do przestępstwa oraz tego, że na jego utrzymaniu znajduje się żona wraz trójką małoletnich dzieci wskazują, że sąd nieprawidłowo przyjął, że cele kary zarówno w zakresie prewencji ogólnej jak i szczególnej nie byłyby osiągnięte przy orzeczeniu kary grzywny

- co doprowadziło do niesłusznego niezastosowania art. 37a § 1 k.k. i skazania oskarżonego na karę pozbawienia wolności, a nie karę grzywny;

2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, polegający na braku uznania, że w niniejszej sprawie zachodzi wyjątkowy przypadek uzasadniający zastosowanie wobec oskarżonego dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary na podstawie art. 69 § 1 i 4 k.k., podczas gdy z materiału dowodowego ocenionego przez sąd jako wiarygodny wynika, że oskarżony w chwili czynu nie był skazany na karę pozbawienia wolności, wymierzona mu kara została orzeczona w wymiarze 6 miesięcy, a jednocześnie oskarżony już po popełnieniu zarzucanego mu czynu podjął terapię odwykową, a z przeprowadzonego dowodu z opinii biegłych wynika, że nie zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, że popełni on ponownie przestępstwo, a zatem należało uznać, że zasadne jest warunkowe zawieszenie oskarżonemu kary pozbawienia wolności

- co doprowadziło do niezasadnego niezastosowania art. 69 § 1 i 4 k.k. i skazania oskarżonego na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania;

3. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, polegający na braku uznania, że w niniejszej sprawie zachodzi wyjątkowy wypadek uzasadniony szczególnymi okolicznościami pozwalający na orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów na okres krótszy niż dożywotnio, o którym mowa w art. 42 § 3 in fine k.k., w sytuacji, gdy z materiału dowodowego ocenionego przez sąd jako wiarygodny wynika, że postawa oskarżonego wyrażona zarówno wobec funkcjonariuszy Policji bezpośrednio po zatrzymaniu, jak i w toku postępowania, podjęte przez oskarżonego działania ku przemianie swojego życia (leczenie odwykowe, utrzymywanie abstynencji], jego dobra opinia w lokalnym środowisku a także okoliczności w postaci niewielkiego prawdopodobieństwa powrotu oskarżonego do przestępstwa oraz tego, że na jego utrzymaniu znajduje się żona wraz trójką małoletnich dzieci, wskazują, że należało uznać, że istnieje możliwość zastosowania art. 42 § 3 in fine k.p.k. i odstąpienia od orzeczenia dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów i wymierzenie tego zakazu w wymiarze kilku lat;

4. rażąca niewspółmierność kary orzeczonej wobec oskarżonego wyrażającą się w wymierzeniu bezwzględnej kary pozbawienia wolności w łącznym wymiarze sześciu miesięcy pozbawienia wolności w sytuacji gdy, biorąc pod uwagę cele kary w zakresie prewencji ogólnej i szczególnej oraz przede wszystkim jej wychowawcze oddziaływanie na oskarżonego, orzeczenie wobec J. C. kary grzywny lub ewentualnie kary pozbawienia wolności z zastosowaniem warunkowego zawieszenia jej wykonania będzie wystarczające dla osiągnięcia wobec niego celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa;

5. rażąca niewspółmierność środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów polegającą na wymierzeniu tego środka dożywotnio, w sytuacji gdy z materiału dowodowego uznanego za wiarygodny wynikało, że postawa oskarżonego wyrażona zarówno wobec funkcjonariuszy Policji bezpośrednio po zatrzymaniu, jak i w toku postępowania, podjęte przez oskarżonego działania ku przemianie swojego życia (leczenie odwykowe, utrzymywanie abstynencji), jego dobra opinia w lokalnym środowisku a także okoliczności w postaci niewielkiego prawdopodobieństwa powrotu oskarżonego do przestępstwa oraz tego, że na jego utrzymaniu znajduje się żona wraz trójką małoletnich dzieci, wskazują, że należało uznać, że istnieje możliwość zastosowania art. 42 § 3 in fine k.k. (błędnie wskazano k.p.k.) i odstąpienia od orzeczenia dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów i wymierzenie tego zakazu w wymiarze kilku lat.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty podniesione przez skarżącą dotyczące rażącej, jej zdaniem, niewspółmierności kary oraz środka karnego orzeczonego wobec J. C. oraz błędnych ustaleń faktycznych w zakresie zaistnienia wyjątkowego wypadku uzasadniającego zastosowanie wobec oskarżonego łagodniejszej sankcji karnej były niezasadne i nie zasługiwały na uwzględnienie.

Odnosząc się do powyższego, należy wskazać, iż rażąca niewspółmierność kary (środka karnego), uzasadniająca uwzględnienie zarzutu z art. 438 pkt 4 k.p.k., występuje wtedy, gdy kara orzeczona nie uwzględnia w należyty sposób stopnia społecznej szkodliwości przypisywanego czynu oraz nie realizuje wystarczająco celu kary, ze szczególnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych. Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą (zasłużoną). Przesłanka rażącej niewspółmierności kary jest spełniona tylko wtedy, gdy na podstawie ustalonych okoliczności sprawy, które powinny mieć decydujące znaczenie dla wymiaru kary, można przyjąć, że występuje wyraźna różnica między karą wymierzoną a karą, która powinna zostać wymierzona w wyniku prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo (vide: m.in. Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 5 lipca 2023 r., II AKa 166/23, Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2021 r., II DOW 15/21).

W przedmiotowej sprawie, Sąd I instancji uwzględnił prawidłowo wszystkie istotne okoliczności mające znaczenie dla wymiaru sankcji karnej, nadając im odpowiednią rangę i znaczenie, co skutkowało słusznym rozstrzygnięciem w zakresie objętym zarzutami odwoławczymi. W związku z tym nie popełnił zarzuconych w apelacji uchybień odnoszących się do błędów w ustaleniach faktycznych. Skarżąca zaś, argumentując swoje stanowisko, przecenia przywoływane okoliczności, w sytuacji gdy ich znaczenie w sprawie było marginalne, w szczególności na tle okoliczności obciążających. Analizując rodzaj i wymiar kary oraz orzeczonego środka karnego w kontekście możliwości orzeczenia czasowego zakazu prowadzenia pojazdów, należało przede wszystkim rozważyć kwestię społecznej szkodliwości czynu i wziąć pod uwagę to, że swym nagannym zachowaniem oskarżony stwarzał poważne i jednocześnie realne zagrożenie dla bezpieczeństwa w ruchu lądowym. Oskarżony poruszał się samochodem ciężarowym, w obszarze zabudowanym, w dniu powszednim i w porze o zwiększonym natężeniu ruchu, będąc w znacznym stanie nietrzeźwości. Te wszystkie czynniki złożyły się na przyjęcie, iż zagrożenie nie było jedynie hipotetyczne, a wysoce prawdopodobne do urzeczywistnienia się. Oskarżony był ponadto świadomy obowiązującego wobec niego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych (za wyjątkiem pojazdów, do prowadzenia których uprawnia prawo jazdy kat. C+E) i pomimo tego, nie zważając na poprzednie orzeczenie Sądu, powtórnie dopuścił się podobnego czynu, co świadczy o jego lekceważącej postawie do obowiązującego porządku prawnego. Uprzednio wymierzono wobec oskarżonego karę grzywny, która jak należy wnioskować, nie spełniła swoich celów w aspekcie wychowawczym i prewencyjnym, podobnie jak wspomniany powyżej środek karny, orzeczony wówczas na okres 5 lat. Biorąc pod uwagę powyższe, trudno doszukiwać się w tych okolicznościach podobnej rangi do znaczenia tych, wskazywanych przez obrońcę, jak m.in. dobra opinia w lokalnym środowisku, podejmowanie prac dorywczych w celu utrzymania rodziny, czy podjęcie terapii uzależnień. Wniosek zamieszczony w opinii sądowo-psychiatrycznej, iż na dzień sporządzenia opinii nie zachodziło wysokie prawdopodobieństwo, że oskarżony popełni ponownie czyn zabroniony, ponieważ odbył terapię odwykową i aktualnie zachowywał abstynencję, nie powodowało automatycznie zasadności zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary. Jak wynika z tej opinii oraz wyjaśnień oskarżonego, podejmował on terapię już wcześniej, jak również przebywał na oddziale detoksykacyjnym, a mimo to ponownie popełnił przestępstwo. Podobnie, fakt przyznania się oskarżonego do winy i złożenia szczegółowych wyjaśnień, nieutrudniania postępowania, nie miał tak dużego znaczenia w sprawie, jakie przypisuje temu obrońca, zważywszy chociażby na okoliczności ujawnienia przestępstwa. Materiał dowodowy zebrany w postępowaniu był wyczerpujący i dostatecznie wyjaśnił wszelkie zaistniałe okoliczności, a sprawstwo oskarżonego ustalone na jego podstawie nie budziło żadnych wątpliwości. Odnosząc się do podniesionej przez skarżącą zasadności zastosowania dobrodziejstw płynących z art. 69 § 1 i 4 k.k., art. 37a § 1 k.k. czy art. 42 § 3 k.k., dotyczących zarówno tych, związanych z rozstrzygnięciem o karze, jak i orzeczonego środka karnego, które miałyby złagodzić konsekwencje prawne wobec oskarżonego należy zauważyć, że ich zastosowanie ma charakter fakultatywny. Wymienione przez skarżącą przesłanki formalne wskazują, że taka możliwość zastosowania byłaby prawnie dopuszczalna, jednakże prawidłowo ustalony stan faktyczny w sprawie, jednoznacznie przemawia za tym, że zastosowanie ich byłoby w niniejszym postępowaniu niewątpliwie bezpodstawne. Ustawa karna nie zawiera katalogu w którym wymieniono okoliczności uznane za szczególnie uzasadnione wypadki w rozumieniu art. 69 § 4 k.k. jak też wyjątkowy wypadek, o którym mowa w art. 42 § 3 k.p.k. Decyduje zatem o tym swobodna ocena sądu. W przedmiotowej sprawie, Sąd Rejonowy słusznie nie stwierdził, aby prognoza kryminologiczna wobec oskarżonego była pozytywna i wskazywała, że warunkowe zawieszenie wykonania kary będzie wystarczające, aby wdrożyć go do przestrzegania porządku prawnego, co wynika z okoliczności przytoczonych wyżej. Nie zachodzi też wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami, do orzeczenia okresowego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów. Ustalenia w zakresie istnienia lub braku "wyjątkowego wypadku, uzasadnionego szczególnymi okolicznościami" w rozumieniu art. 42 § 3 k.k., powinny być dokonywane na gruncie konkretnej sprawy karnej, z uwzględnieniem całokształtu jej niepowtarzalnych realiów faktycznych i procesowych, dyrektyw wymiaru kary oraz okoliczności wpływających na ten wymiar, a zatem powinny dotyczyć zarówno charakteru popełnionego przestępstwa, jak i osoby sprawcy (vide: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2022 r., III KK 234/21). Zgodnie z tym co już wykazano powyżej, w niniejszej sprawie nie zachodziły przesłanki ku stwierdzeniu jego wystąpienia. Z podobnych względów, nie można było także dopatrzeć się przesłanek przemawiających za zasadnością zastosowania instytucji z art. 37a k.k., w brzmieniu przepisów ustawy karnej obowiązującej w chwili popełnienia czynu, tj. przed nowelizacją w 2023 r., która w przypadku sprawców czynu z art. 178a § 4 k.k. całkowicie taką możliwość wykluczyła.

Podsumowując niniejsze rozważania należy podkreślić, iż Sąd Okręgowy nie stwierdził, aby orzeczenie o karze i środku karnym wymierzonym J. C. przez Sąd Rejonowy nosiło cechy rażącej surowości, a zatem brak było podstaw do przychylenia się do wniosków obrońcy odnoszących się do modyfikacji rozstrzygnięcia na korzyść oskarżonego co do rodzaju kary, jej wymiaru, czy też warunkowego zawieszenia jej wykonania, a także w zakresie orzeczonego dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. W przedmiotowym postępowaniu, kierując się dyrektywami zawartymi w art. 53 k.k., uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu, stopień winy sprawcy, cele kary w zakresie społecznego oddziaływania, a także cele zapobiegawcze, które ma ona osiągnąć w stosunku do skazanego, wyrok Sądu Rejonowego należało uznać za słuszny. Przy orzekaniu o środku karnym w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, Sąd na podstawie art. 42 § 3 k.k. był zobligowany do takiego rozstrzygnięcia, które trwale wyeliminuje oskarżonego z ruchu drogowym w charakterze kierowcy.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu kary grzywny, ewentualnie kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 2 lata, orzeczenie wobec oskarżonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów na kilka lat, a nie dożywotnio.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec niezasadności zarzutów podniesionych przez obrońcę, wniosek apelacyjny nie zasługiwał na uwzględnienie, co szczegółowo zostało rozważone we wcześniejszej części uzasadnienia.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok w zaskarżonej części.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wskazano w rubryce 3.1. Jednocześnie Sąd Okręgowy nie dopatrzył się uchybień podlegających rozpatrzeniu z urzędu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

----------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Z uwagi na nieuwzględnienie apelacji, na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k., zgodnie ze stawkami określonymi w art. 8 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 2 Ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych oraz § 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym, Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 140 zł tytułem kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana