II Ka 216/24 - wyrok Sąd Okręgowy w Siedlcach z 2024-07-05

Sygn. akt II Ka 216/24

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lipca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący:

Sędzia SO Karol Troć

Protokolant:

st. sekr. sądowy Beata Defut-Kołodziejak

przy udziale Prokuratora Jolanty Świerczewskiej-Zarzyckiej

po rozpoznaniu w dniu 5 lipca 2024 r.

sprawy K. R.

oskarżonej z art. 286 § 1 kk

na skutek apelacji, wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Łukowie

z dnia 24 stycznia 2024 r. sygn. akt II K 204/23

zaskarżony wyrok uchyla i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Łukowie do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 216/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Łukowie z dnia 24 stycznia 2024 r. sygn. akt II K 204/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

obrazy przepisów prawa procesowego: art. 4, 5 § 2, 7, 366 § 7. 410 kpk, przez:

- uwzględnienie wbrew dyspozycji art. 4 i art. 410 kpk jedynie okoliczności oraz dowodów przemawiających na korzyść oskarżonej w postaci jej wyjaśnień oraz zeznań świadka M. S. (1), przy przedwczesnym zastosowaniu określonej w art. 5 § 2 kpk zasady domniemania niewinności, bez wyczerpania pełnej inicjatywy dowodowej, w szczególności przez bezpodstawne, wbrew dyspozycji art. 366 § 1 kpk. oddalenie wniosku dowodowego oskarżyciela publicznego o zażądanie od (...) Bank (...) S. A. informacji o wszystkich rachunkach prowadzonych przez banki w Polsce na rzecz oskarżonej K. R. a następnie o zwrócenie się do tych banków o informacje o operacjach na tych rachunkach za okres od 1 maja 2021 r. do 28 czerwca 2021 r. i saldzie na tych rachunkach na dzień 28 czerwca 2021 r. podczas gdy analiza salda i poszczególnych operacji na tych rachunkach pozwoliłaby sądowi na zweryfikowanie wiarygodności wyjaśnień oskarżonej K. R. jakoby działalnie M. S. (1) odbywało się bez jej wiedzy i zgody;

- wadliwą ocenę, wbrew dyspozycji art. 7 kpk. w sposób sprzeczny z zasadami prawidłowego rozumowania, wskazaniami wiedzy oraz doświadczenia życiowego całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności przez błędną ocenę przeprowadzonych w sprawne i ujawnionych na rozprawie dowodów w szczególności akt dochodzenia Prokuratury Rejonowej w Tychach sygn. PR 1 Ds. 1810.2020 przeciwko M. S. (1) i K. R. podejrzanym o czyn z art. 286 § 1 kk wraz z postanowieniem z dnia 24 maja 2021 r. o umorzeniu dochodzenia w część dotyczącej czynu zarzuconego podejrzanej K. R. oraz dowodem jego doręczenia podejrzanego w dniu 8 czerwca 2021 roku a także informacji z banku (...) S. A. z której wynika, że rachunek użyty do popełnienia przedmiotowego czynu zabronionego został utworzony przez podejrzaną w dniu 7 maja 2021 roku, po przedstawieniu jej zarzutowi w powyższej sprawie, w związku z czym deklarowane w wyjaśnieniach oskarżonej działanie w zaufaniu do partnera było zupełnie nieuzasadnione;

- co skutkowało niezasadnym a co najmniej przedwczesnym uniewinnieniem oskarżonej K. R. od popełnienia zarzuconego jej czynu, przy przedwczesnym zastosowaniu określonej w art. 5 § 2 kpk zasady domniemania niewinności.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Rejonowy oceniając materiał dowodowy sprawy bezzasadnie skupił się głównie na dowodach osobowych, w szczególności zeznaniach M. S. (1) i wyjaśnieniach oskarżonej, że ta druga do pewnego momentu nie wiedziała o przestępczej działalności tego pierwszego, w szczególności nie wiedziała o przestępczym działaniu na szkodę W. S. (1) w dniu 28 czerwca 2021 r. Sąd za tymi dowodami (uznanymi w całości za godne wiary) przyjął, że oskarżona początkowo w ogóle została wykorzystana przez ówczesnego partnera, który wyłudzał od innych osób pieniądze, składając na portalach sprzedażowych fałszywe oferty - przy jej nieświadomości, korzystając z jej sprzętów i kont bankowych, a gdy się o tym dowiedziała, podjęła działania, mając uniemożliwić mu kontynuację tej działalności – np. zmieniając hasła do bankowości internetowej czy mówiąc mu, by już tego nie robił. W tych działaniach, nawet jeśli nieudolnych, Sąd I instancji upatruje okoliczności, które nie pozwalają stwierdzić, że oskarżona choćby godziła się na to, że M. S. popełni kolejne przestępstwo, w szczególności na szkodę W. S.. Wskazać należy, że nie jest istotne, czy sprawca przestępstwa, w tym w formie pomocnictwa, zna personalia pokrzywdzonego, czy wie, kogo czyn może dotknąć; więcej nawet – pomocnik nie musi wiedzieć, jakie konkretnie przestępstwo przy jego pomocy ma zostać popełnione ani nawet czy zostanie popełnione – wystarczy jego świadomość, że może zostać popełnione, a jego działanie czyn taki ułatwia – i co najmniej godzenie się na to, jeśli nie chęć, by tak się stało. W sprawie niniejszej M. S. (1) próbował przekonać, że wszystko przed partnerką ukrywał, nawet preparował wygląd stron internetowych banku czy wyciągi, by nie widziała „jego” operacji, mimo protestu poznał jej hasła i dalej ją wykorzystywał. Ona sama przekonywała, że jak tylko dowiedziała się o tym, że partner wykorzystał ją do swych celów, zrobiła wszystko, by się od tego odciąć, ale on zhakował jej komputer, mimo zmiany haseł poznał nowe i dalej korzystał z jej komputera i kont. Wszystko to formalnie składa się w logiczną całość, ale Sąd Rejonowy nie zauważył, że pozostaje w sprzeczności z przynajmniej jednym faktem, wynikającym z dokumentów, znajdujących się na k. 49 - 54. Mianowicie w sytuacji, gdy 15 kwietnia 2021 r. K. R. jest przesłuchiwana jako podejrzana w sprawie o wspólne z M. S. wyłudzenie od R. Ż. 1800 zł za rzekomo sprzedany odkurzacz (k. 250-251), zapewnia, że początkowo o przestępstwach partnera nic nie wiedziała, a gdy się dowiedziała, zablokowała mu możliwość takich działań i stwierdziła, że jeśli nadal coś podobnego robi, to na swoje dane. O ile podstępne, hakerskie dalsze korzystanie przez M. S. z jej danych, kont itp. mogłoby to przeświadczenie usprawiedliwiać, o tyle nic nie usprawiedliwia faktu, że trzy tygodnie później, 7 maja 2021 r., oskarżona zakłada i udostępnia byłemu ponoć partnerowi kolejne, nowe konto bankowe (użyte do popełnienia przedmiotowego czynu), przedkładając skan swojego dowodu osobistego, ale i wskazując swój (a nie M. S. – k. 76) numer telefonu do autoryzacji operacji, podobnie swojego adresu mailowego do otrzymywania zestawień transakcji (co pozwalało mieć o nich wiedzę nie tylko z racji zamierzonego przeglądania stanu konta i historii operacji na stronie banku), po czym jeśli nawet sama w tym aktywnie, równoprawnie nie uczestniczyła, to przekazała to konto bankowe (i wydaną do niego kartę bankomatową) byłemu już partnerowi, o którym wiedziała, że żyje z oszustw internetowych i na jej rachunki bankowe przyjmuje pochodzące z nich pieniądze pokrzywdzonych. Wiedząc o tym, mimo to umożliwiła mu dalsze przestępcze działania, co nie może być uznane z zgodne z prawem tylko dlatego, że nie wiedziała, kiedy i kogo konkretnie tym razem uda mu się oszukać. Wiedząc, że inne konta bankowe zostały przez banki zablokowane i dopiero założenie nowego pomoże mu w dalszej działalności, pomogła mu niewątpliwie skutecznie i znacząco w tym, że mógł ponownie pozyskać od innych osób, w przestępczy sposób, pieniądze, które następnie przeznaczał być może na wspólne potrzeby (lub potrzeby wspólnego dziecka). Na marginesie, nawet gdyby oskarżona miała w ten sposób jedynie pomagać partnerowi w „unikaniu komornika”, to czyn taki jest niewątpliwie pomocnictwem do przestępstwa z art. 300 § 2 kk i nie może być traktowany jako działanie dozwolone, uwalniające od odpowiedzialności za ewentualne pomocnictwo do oszustwa. Z tego powodu za niewątpliwie nietrafną należało uznać bezkrytyczną ocenę wyjaśnień oskarżonej i zeznań M. S. o tym, że nawet jeśli w pewnym momencie oskarżona się o wszystkim dowiedziała, to natychmiast od wszystkiego się odcięła, uniemożliwiła, pozmieniała i niczym już się nie przyczyniła, nie wiedziała i na nic się nie godziła.

Powyższa błędna ocena dowodów skutkowała dokonaniem błędnych ustaleń faktycznych co nie tylko zamiaru oskarżonej, ale i dokonanych przez nią czynności sprawczych, co skutkowało niewłaściwym uznaniem, że oskarżoną należy uniewinnić od stawianego jej zarzutu.

Wniosek

O uchylenie wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zasadność zarzutu skutkowała trafnością wniosku. Nie było podstaw do uznania, że właściwym jest wydanie wyroku innego niż skazujący.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Zasadność apelacji i brak podstaw do uznania, że właściwym jest wydanie wyroku innego niż skazujący.

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Rozpoznając sprawę ponownie Sąd I instancji właściwie, kompleksowo i we wzajemnym powiązaniu oceni wszystkie zgromadzone w sprawie dowody, a jeśli mimo wszystko będzie mieć wątpliwości co do wymowy opisanych powyżej faktów, rozważy potrzebę ustalenia (po części jak w treści apelacji oskarżyciela publicznego) historii bankowej i karnej oskarżonej, w szczególności ustalenia (np. w systemach prokuratorskich, agregujących informacje o postępowaniach przygotowawczych z obszaru całego kraju, gdzie przewijają się określone nazwiska, w systemie (...) itp.), czy po dacie powzięcia pierwszych informacji o tym, że jej partner z użyciem jej kont czy danych popełniał przestępstwa (przesłuchanie w charakterze podejrzanej czy świadka, roszczenia pokrzywdzonych), oskarżona nadal zakładała konta bankowe, wykorzystywane później przez M. S., czy sama z nich korzystała (analiza struktury wydatków, rodzaju zakupów itd.), czy otrzymywała zestawienia transakcji (pocztą tradycyjną lub mailową), ewentualnie, czy po zatrzymaniu i osadzeniu M. S. nadal z tych rachunków korzystała, logowała się do nich internetowo, a może nadal wpływały na nie pieniądze od nowych pokrzywdzonych). Przesłuchując świadków Sąd weźmie pod uwagę, że pokrzywdzony miał ze sprawą kontakt jedynie na odległość i jego bezpośrednie przesłuchiwanie nie wniesie do sprawy co do oskarżonej żadnych nowych treści.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Wyrok kasatoryjny nie kończy postępowania, dlatego nie było podstaw, by orzekać o jego kosztach.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżyciel publiczny

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całość wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Ewa Olewińska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Siedlcach
Osoba, która wytworzyła informację:  Karol Troć
Data wytworzenia informacji: