Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

Przewodniczący:

SSO Agnieszka Karłowicz

Protokolant: sekr. sąd. Kinga Łempicka

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 226/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Sokołowie Podlaskim z dnia 25 lutego 2025 r. w sprawie
II K 434/24

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☒

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

---------

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

------------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

------------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty

1.

- obrazy przepisów prawa procesowego art. 439 § 1 pkt 2 kpk,

- obrazy przepisów prawa procesowego art. 7 k.p.k. która miała wpływ na treść orzeczenia poprzez:

1. błędną ocenę zeznań świadka B. K. i uznanie tych zeznań za prawdziwe i wiarygodne,

2. brak uwzględnienia dokumentacji lekarskiej zawartej w aktach sprawy I C 150/21, która wskazywała na stan zdrowia oskarżonego i jego rzeczywistą możliwość realizacji obowiązku alimentacyjnego,

3. niewłaściwą ocenę wyjaśnień oskarżonego polegającą na uznaniu, iż stan zdrowia oskarżonego i jego możliwości zarobkowe w okresie objętym zarzutem pozwalały mu na realizację obowiązku alimentacyjnego, co w konsekwencji doprowadziło do błędnych ustaleń faktycznych i uznania, że oskarżony popełnił zarzucany mu czyn, podczas, gdy oskarżony nie miał zamiaru popełnienia przestępstwa niealimentacji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Okręgowy uznał, że nie zaistniała bezwzględna przyczyna odwoławcza na którą powoływał się skarżący. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 2025 r. II KK 47/25 brak podstaw do przyjęcia a priori, że każdy sędzia sądu powszechnego, który uzyskał nominację w następstwie brania udziału w konkursie przed Krajową Radą Sądownictwa po 17 stycznia 2018 r., nie spełnia minimalnego standardu bezstronności i każdorazowo sąd z jego udziałem jest nienależycie obsadzony w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. Ponadto zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2025 r. nienależyta obsada sądu w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. albo sprzeczność w składzie sądu z przepisami prawa w rozumieniu art. 379 pkt 4 k.p.c. zachodzi także wtedy, gdy w składzie sądu bierze udział osoba powołana na urząd sędziego w sądzie powszechnym albo wojskowym na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw, jeżeli wadliwość procesu powołania prowadzi, w konkretnych okolicznościach, do naruszenia standardu niezawisłości i bezstronności w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, art. 47 KPP oraz art. 6 ust. 1 EKPC. Powołane przez skarżącego okoliczności nie są wystarczające do stwierdzenia zaistnienia uchybienia w postaci nienależytej obsady sądu rozpoznającego sprawę II K 434/24. Aby uznać, że w sprawie sąd był nienależycie obsadzony w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. muszą również zaistnieć inne okoliczności, które wskazywałyby na brak niezależności i bezstronności konkretnego sędziego, a takich skarżący nie wskazał. Skarżący nie wskazał jakie okoliczności w procesie nominacyjnym czy też zaistniałe już po otrzymaniu nominacji, wskazywały na brak niezależności czy bezstronności sędziego. Również na tle toczącego się postępowania skarżący nie wskazał jakie okoliczności miały uzasadniać brak bezstronności sędziego. Nieprzedstawienie okoliczności świadczących o braku bezstronności i niezależności sędziego oraz niedostrzeżenie takich okoliczności z urzędu przez Sąd Okręgowy, prowadzi do stwierdzenia braku podstaw do uwzględnienia zarzutu naruszenia art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów warto podnieść, że istotą kontroli odwoławczej, jaką dokonuje sąd drugiej instancji nie jest ponowne, merytoryczne rozpoznawanie sprawy - przeprowadzanie oceny materiału dowodowego i dokonywanie ustaleń faktycznych, lecz ocenienie trafności skarżonego wyroku przez pryzmat zarzutów apelacyjnych i uchybień uwzględnianych z urzędu (postanowienie SN z 7.06.2017 r., III KK 93/17, LEX nr 2375930). Oskarżony nie był w stanie skutecznie przekonać Sądu Odwoławczego o słuszności swoich twierdzeń wyrażonych w treści zarzutów, bowiem nie zostały one w logiczny i racjonalny sposób uargumentowane. Nawet załączone przez Sąd Okręgowy akta sprawy I C 150/21 i znajdująca się tam dokumentacja lekarska (k.223) nie potwierdziła zastrzeżeń oskarżonego. Skarżący wskazał jakich rzekomych uchybień dopuścił się Sąd I instancji, sprowadzających się w zasadzie do zanegowania spójnych i logicznych zeznań świadka B. K. i powoływania się na stan zdrowia. Z drugiej strony oskarżony wskazywał na powinność obdarzenia wiarą wyłącznie dowodów przemawiających na jego korzyść czyli jego wyjaśnień.

Skarżący forsował tezę, iż płacenie alimentów uniemożliwiały mu problemy zdrowotne, jak też brak pracy i zawieszenie działalności gospodarczej. Wymowa dowodów sprawy przeczyła jednak takiemu stwierdzeniu. Wszelkie ustalenia należy bowiem odnosić do okresu niealimentacji od 23 października 2021 roku do 23 lutego 2022 roku. Oskarżony znając swój stan zdrowia zawarł ugodę i zobowiązał się w dniu 3 grudnia 2021 roku do płacenia alimentów po 250 zł miesięcznie poczynając od 1 grudnia 2021 roku. Owszem, oskarżony przebywał w szpitalu, ale miało to miejsce w lipcu 2021 roku, szpital opuścił 27 lipca 2021 roku z zaleceniem dalszego leczenia w poradni dermatologicznej. W dniu 23 listopada 2021 roku oskarżony podjął pracę i został pozbawiony statusu osoby bezrobotnej. Wobec powyższego jego stan zdrowia w listopadzie 2021 roku pozwalał mu na podjęcie pracy i realizację obowiązku alimentacyjnego. Orzeczenie o niepełnosprawności na które powołuje się oskarżony zostało wydane dopiero w dniu 3 lutego 2023 roku i oskarżony został zaliczony wtedy do stopnia niepełnosprawności umiarkowanego. Ustalony stopień niepełnosprawności datuje się od 28 grudnia 2022 roku, a więc już po okresie objętym zarzutem. Jednocześnie z zaświadczenia wynika, że jest on osobą zdolną do pracy na stanowisku przystosowanym do niepełnosprawności. Na chwilę obecną wskazane orzeczenie jest już nieaktualne, zaś oskarżony w toku postępowania nie przedstawił aktualnego. Nie można pominąć, ze oskarżony do dnia 18 marca 2024 roku prowadził działalność gospodarczą, co wynika z informacji z dnia 3 czerwca 2024 roku.

Biegli badający stan zdrowia psychicznego oskarżonego stwierdzili, że nie jest on upośledzony umysłowo, ani chory psychicznie, jak również, że jego aktualny stan zdrowia pozwala mu na udział w czynnościach procesowych i prowadzenie swej obrony w sposób samodzielny i rozsądny (k. 104). Należy zauważyć także, że oskarżony podjął się pracy w okresie objętym zarzutem, a więc jego stan zdrowia nie był na tyle zły, jak twierdzi sam skarżący. Słusznie Sąd I instancji przyjął, że brak realizacji obowiązku wynikał z negatywnego nastawienia oskarżonego, a nie przyczyn obiektywnych.

Ocena zeznań B. K. została dokonana w sposób prawidłowy, a świadek wskazywała na okoliczności zarówno niekorzystne, jak i korzystne dla oskarżonego np. kupowanie prezentów dla najmłodszej córki. Świadek podkreślała, że istotną pomoc osobistą i finansową otrzymywała od swojej matki. Wprawdzie pokrzywdzeni mogli liczyć na pomoc finansową własnej babci, jednak zaspokajanie potrzeb życiowych uprawnionych kosztem znacznego wysiłku osoby współzobowiązanej, tj. B. K. czy też przez inne osoby niezobowiązane, jak właśnie matkę B. K., nie zwalnia oskarżonego od alimentacji. Jednostkowe zaś zakupy dla córki nie stanowią realizacji obowiązku ciążącego na oskarżonym. W świetle tych okoliczności uzasadnionym było obdarzenie wiarą spójnych i logicznych zeznań B. K., które to znajdowały odzwierciedlenie w zgromadzonym materiale dowodowym sprawy. Brak kontaktu z oskarżonym powoduje, że świadek nie musi być na bieżąco zorientowana w jego sprawach rodzinnych czy zdrowotnych. Nie było podstaw, aby wyjaśnieniom oskarżonego kwestionującym możliwość płacenia alimentów nadać przymiot wiarygodności.

Należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem uchylanie się od obowiązku łożenia na utrzymanie osoby uprawnionej do alimentacji zachodzi wtedy, gdy zobowiązany mając obiektywną możliwość wykonania tego obowiązku, nie dopełnia go ze złej woli. "Uporczywe" uchylanie się oznacza zaś długotrwałe postępowanie nacechowane nieustępliwością. Występku tego może zatem dopuścić się tylko ten, kto mógłby wykonać ciążący na nim obowiązek, a tego nie czyni mimo realnych możliwości (wyrok SN z 7.09.2021 r., IV KK 293/21, LEX nr 3404116). Zachowanie oskarżonego opierało się o takie cechy. Warto też podnieść w tym miejscu, że przestępstwo z art. 209 kk jest przestępstwem konkretnego narażenia na niebezpieczeństwo. Do wypełnienia ustawowych znamion tego przestępstwa wystarcza samo narażenie uprawnionego do alimentacji na niemożność zaspokojenia jego podstawowych potrzeb, pozostające w związku przyczynowym z uchylaniem się sprawcy od ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie osoby, o której mowa w przepisie. Nie ma potrzeby, aby stan niemożności zaistniał faktycznie w rzeczywistości. W związku z powyższym zasadnym było wydanie wobec oskarżonego wyroku skazującego przez Sąd Rejonowy za czyn z art. 209 § 1a kk.

Skoro więc Sąd meriti nie naruszył żadnego z przepisów ze sfery gromadzenia i oceny dowodów to brak było również podstaw do kwestionowania dokonanych w sprawie ustaleń faktycznych (wyrok SA w Warszawie z 30.07.2015 r., II AKa 171/15, LEX nr 1797208), z racji tego, że jest to uchybienie następcze względem obrazy przepisów postępowania.

We wniesionym środku odwoławczym brak było zarzutu dotyczącego niewspółmierności pierwszoinstancyjnego rozstrzygnięcia o karze. W ocenie Sądu Okręgowego nie zaistniały także przesłanki z art. 440 kpk które uprawniałyby do ingerencji w tą cześć wyroku. Dlatego też, przy wyczerpującym wywodzie Sądu Rejowego w części dotyczącej kary, odstąpiono od zupełnie abstrakcyjnego omawiania tej kwestii w niniejszych rozważaniach, podzielając w tym względzie stanowisko proceduralne Sądu Apelacyjnego w Lublinie wyrażone w wyroku z dnia 25 stycznia 2018 r., sygn. II AKa 275/17 (Legalis Numer 1728581). W przekonaniu Sądu Okręgowego - w realiach przedmiotowej sprawy, kara grzywny 150 stawek po 20 zł stawka nie jest rażąco surowa, a tylko w takim przypadku zarzut mógłby być zasadny. Sąd meriti należycie wypunktował okoliczności łagodzące i obciążające oskarżonego, uwzględniając dyrektywy wymiaru z art. 53 kk. Żadnym z nich nie nadał większego znaczenia. Są one odpowiednio zważone i stanowią wynik analizy całości materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie.

Wniosek

o uchylenie wyroku w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Niezasadność podniesionych zarzutów warunkowała decyzję o utrzymaniu w mocy zaskarżonego wyroku.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

wyrok Sądu Rejonowego w Sokołowie Podlaskim z dnia 25 lutego 2025 r. w sprawie
II K 434/24 – w całości

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Zarzuty apelacji okazały się w całości bezzasadne, zaś Sąd Okręgowy nie dostrzegł, ażeby w sprawie zachodziły podstawy do zmiany wyroku na podstawie okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

-----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

-----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

----------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Sąd Okręgowy w myśl art. 624 kpk w zw. z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia
23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 123) zwolnił oskarżonego od poniesienia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, stwierdzając, że wydatki tego postępowania ponosi Skarb Państwa. Za takim rozstrzygnięciem przemawiał ciążący na oskarżonym obowiązek alimentacyjny.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

oskarżony

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Rejonowego w Sokołowie Podlaskim z dnia 25 lutego 2025r. sygn. akt II K 434/24

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☒

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana