II Ka 351/24 - wyrok Sąd Okręgowy w Siedlcach z 2024-06-25
Sygn. akt II Ka 351/24
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 czerwca 2024r.
Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: |
SSO Agata Kowalska |
|
Protokolant: |
st. sekr. sądowy Agnieszka Walerczak |
przy udziale Prokuratora Barbary Szczepanik
po rozpoznaniu w dniu 25 czerwca 2024 r.
sprawy M. G., D. G. i K. G.
oskarżonych z art. 193 kk
na skutek apelacji, wniesionych przez prokuratora i pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego
od wyroku Sądu Rejonowego w Węgrowie
z dnia 19 lutego 2024 r. sygn. akt II K 415/23
I. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;
II. zwalnia oskarżyciela posiłkowego S. K. od opłaty za postępowanie odwoławcze;
III. ustala, że koszty sądowe za postępowanie odwoławcze ponosi Skarb Państwa.
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
II Ka 351/24 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
wyrok Sądu Rejonowego w Węgrowie z dnia 19 lutego 2024 r. w sprawie II K 415/23 |
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☒ oskarżyciel posiłkowy |
☐ oskarżyciel prywatny |
☐ obrońca |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
1.3. Granice zaskarżenia |
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||
☐ |
co do kary |
|||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☒ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
1.4. Wnioski |
☒ |
uchylenie |
☐ |
zmiana |
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
2.1. Ustalenie faktów |
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
--- |
------------------ |
---------------------------------------------------- |
------------ |
-------------- |
|
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
------- |
----------------- |
---------------------------------------------------- |
----------- |
------------ |
2.2. Ocena dowodów |
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
--------------- |
------------------------------- |
------------------------------------------------------------- |
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
--------------- |
------------------------------- |
-------------------------------------------------------------- |
. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
Lp. |
Zarzut |
|
1. |
Apelacja prokuratora obraza przepisów postępowania, mająca wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 4, 7, 410 i 424 § 1 pkt 1 kpk przez dokonanie oceny materiału dowodowego w sposób dowolny, Apelacja pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego obraza przepisów postępowania w zakresie kwalifikacji prawnej czynu, tj. błędna wykładnia art. 193 kk i przyjęcie, iż czyn oskarżonych polegający na wtargnięciu na nieogrodzoną posesję oskarżyciela posiłkowego i przebywanie na niej w bezpośrednim sąsiedztwie domu mieszkalnego oraz nieopuszczenie przedmiotowej posesji przez oskarżonych, pomimo wielokrotnych wezwań do opuszczenia tego terenu ze strony osoby uprawnionej, nie stanowi przestępstwa określonego w art. 193 kk, ze względu na fakt, iż część nieruchomości, na której przebywali oskarżeni nie była ogrodzona, podczas gdy prawidłowa wykładania wspomnianego przepisu powinna prowadzić do wniosku, iż oskarżeni, w realiach niniejszej, wypełnili znamiona przestępstwa określonego w art. 193 kk |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
Na wstępie niniejszych rozważań nadmienić należy, że pomimo, iż wywiedzione przez prokuratora i pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego zarzuty zostały oparte na odmiennych przesłankach odwoławczych, to w istocie ich treść jawi się jako tożsama i sprowadza się do podważenia ustalonego w sprawie stanu faktycznego, w wyniku którego Sąd Rejonowy uniewinnił oskarżonych od zarzucanych im aktem oskarżenia czynów. W związku z tym, mając na celu zachowanie zwięzłości przedmiotowych wywodów, Sąd Okręgowy uznał za celowe odniesienie się do zarzutów zawartych w obu środkach odwoławczych łącznie. I tak przechodząc do merytorycznej części rozważań należy wskazać, że kontrola odwoławcza zaskarżonego wyroku nie potwierdziła, aby Sąd Rejonowy dopuścił się obrazy przepisów postępowania, w szczególności art. 4 kpk, art. 7 kpk, Należy przypomnieć, że zasadą o kardynalnym znaczeniu dla procesu karnego jest domniemanie niewinności (art. 5 § 1 kpk). Konsekwencją obowiązywania tej zasady jest nakaz rozstrzygania na korzyść oskarżonego niedających się usunąć wątpliwości Bezspornym w sprawie jest to, że S. K. wielokrotnie żądał opuszczenia przez oskarżonych terenu należącej do niego posesji, zaś oni jej nie opuścili. Wynika to z wyjaśnień wszystkich oskarżonych, ale też z relacji M. K., A. B. oraz P. O.. Nadto, w świetle depozycji tych osób nie budzi wątpliwości cel wizyty oskarżonych u S. K., tj. chęć zabrania przez oskarżoną M. G. sprzętów AGD, RTV i innych przedmiotów. W tym zakresie Sąd Rejonowy obdarzył wiarą relacje w/w osób, a Sąd Okręgowy, zapoznając się z całością akt sprawy, w pełni podziela tę ocenę. Zresztą, w tym aspekcie, oceny materiału dowodowego nie podważali skarżący. Podobnie jak w tej części, w której Sąd I instancji przyjął za niewiarygodne twierdzenia oskarżonego, że M. G. wtargnęła do domu bez jego zgody, które to wnioskowanie oparł o treść depozycji oskarżonych M. G. i D. G., a także zeznań świadków P. O. oraz M. K.. Skarżący upatrywali natomiast wadliwości oceny materiału dowodowego w błędnym uznaniu przez Sąd meriti za wiarygodne wyjaśnień oskarżonych w części w której podnosili, że S. K. wyraził zgodę na przyjazd oskarżonej po wspomniane wyżej ruchomości, jak również ich wskazań co do miejsca zaparkowania samochodu, którym przyjechali. O słuszności postawionej tezy miały przekonywać depozycje S. K., A. B. oraz treść korespondencji z komunikatora Messenger (k. 49-53). Z takim stanowiskiem nie sposób się jednak zgodzić. Dla bytu przestępstwa naruszenia miru domowego nie ma znaczenia, czy sprawca znalazł się w tym miejscu legalnie (np. został zaproszony), czy też nielegalnie (tzn. uprzednio wdarł się do niego), gdyż zachowanie staje się bezprawne od momentu powzięcia woli (żądania) osoby uprawnionej co do opuszczenia danego miejsca. Jak to już zostało wyżej wskazane, Sąd I instancji ustalił, że oskarżeni mieli świadomość, iż pozostając na posesji S. K., czynią tak wbrew jasno i dobitnie wyrażonym przez niego żądaniom jej opuszczenia. Tym samym nie odnosząc się w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku do kwestii uprzedniej zgody S. K. na przyjazd oskarżonej M. G., Sąd Rejonowy nie dopuścił się w tym zakresie zarzucanej mu przez prokuratora obrazy przepisów postępowania. Odnosząc się natomiast do zarzutów skarżących dotyczących ustalenia miejsca, w którym oskarżeni zaparkowali samochód, należy zwrócić uwagę, że M. G. podała w toku rozprawy w dniu 6 grudnia Ocena nieosobowego materiału dowodowego sprawy nie budziła wątpliwości Sądu Okręgowego i odsyłając do treści pisemnych motywów zaskarżonego wyroku, celem zapoznania się z zawartą tam argumentacją, uznano zarzut w tym zakresie za niezasadny. Odpowiadając na zarzut pominięcia relacji S. K. w części w jakiej wskazywał, iż nie wyrażał zgody na przyjazd oskarżonej M. G. do jego miejsca zamieszkania, jak też zeznań A. B. w zakresie pokrywającym się z tym przekazem oskarżyciela posiłkowego, należy stwierdzić, że odmówienie wiary niektórym zeznaniom lub wyjaśnieniom złożonym przez świadków lub oskarżonych, a w rezultacie ich pominięcie jako podstawy dowodowej podczas dokonywanych ustaleń faktycznych, nie może być utożsamiane ani z brakiem oceny okoliczności, których tego rodzaju dowód dotyczy w kontekście finalnego rozstrzygnięcia, ani też nie jest wyrazem złamania zasady bezstronności sądu, bowiem odmowa przyznania waloru wiarygodności niektórym z przeprowadzonych dowodów, przy jednoczesnej aprobacie i uwzględnieniu innych dowodów, jest niczym więcej niż realizacją przysługującego sądowi orzekającemu uprawnienia w ramach czynienia ustaleń faktycznych, z pełnym uwzględnieniem zasady swobodnej oceny dowodów, do której to materii Sąd Okręgowy odniósł się powyżej. Aby zasadnie, a tym samym skutecznie, podnieść zarzut obrazy art. 4 kpk nie wystarczy ogólne stwierdzenie o jego naruszeniu, które oparte jest na wyłącznie subiektywnym odczuciu strony, która wynika niejednokrotnie z odmiennej oceny materiału dowodowego skupiającej się tylko na korzystnych dowodach. O braku obiektywizmu Sądu można natomiast mówić wtedy, gdy zostały naruszone określone przepisy zawierające normy nakazujące lub zakazujące działań na niekorzyść określonej strony postępowania lub gdy w sposób wyraźny i udokumentowany Sąd faworyzuje jedną ze stron. Brak precyzyjnego odwołania się do sytuacji procesowej, w której doszło do przekroczenia tych przepisów czyni zarzut oparty na tychże przepisach bezzasadnym (wyrok SA w Warszawie z 18.10.2018 r., II AKa 402/17, LEX nr 2581120). Skoro zatem Sąd Rejonowy nie naruszył żadnego z przepisów ze sfery gromadzenia i oceny dowodów to brak jest również podstaw do kwestionowania dokonanych w sprawie ustaleń faktycznych. Należy wskazać, że przedmiotem czynności wykonawczej w przypadku czynu z art. 193 kk jest m.in. każdy ogrodzony teren. Ogrodzenie terenu jest zatem warunkiem karalności. Sąd Rejonowy przyjął takie stanowisko, a Sąd Okręgowy w pełni się z nim zgadza, nie podzielając tym samym poglądu przeciwnego, wyrażonego przez skarżących. Jest to kwestia prawidłowej wykładni przepisu art. 193 kk. O ile przy definiowaniu pozostałych przedmiotów wykonawczych z art. 193 § 1 kk pomocne mogą być przepisy prawa cywilnego i administracyjnego, to nie definiują one „ogrodzonego terenu”. W komentarzu do Kodeksu karnego, wyd. V, Warszawa 2016, pod redakcją Mariana Filara, przedstawiono rozumienie definicji ogrodzonego terenu, którą Sąd Okręgowy aprobuje. Wskazano mianowicie, że jest to część powierzchni ziemi oddzielona za pomocą określonych i widocznych urządzeń (płot, mur, itp.) od reszty tej powierzchni. Konstrukcja tych urządzeń, a zwłaszcza fakt, że można je pokonać bez szczególnego fizycznego wysiłku, nie ma tu znaczenia (np. niski, symboliczny płotek), gdyż liczy się jedynie wyrażona przez skonstruowanie tych urządzeń wola dysponenta terenu. Takie rozumienie „ogrodzonego terenu” jest spójne z poglądem przedstawionym w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2013 r. w sprawie III KK 73/13 (LEX nr 1353965), które Sąd Rejonowy przywołał w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, a z którego jasno wynika, że wyłącznie ogrodzenie wskazuje na to, że właściciel czy posiadacz nie życzy sobie wstępu osób trzecich. Wyrażenie swojej woli poprzez słowne żądania opuszczenia posesji, bez żadnego jej ogrodzenia, tak jak to miało miejsce w przedmiotowej sprawie, stanowiłoby oczywistą i niedozwoloną analogię na niekorzyść oskarżonych – sprzeczną z literalnym brzmieniem przepisu. Przechodząc do okoliczności niniejszej sprawy, podkreślić należy, że samochód, którym przybyli oskarżeni na posesję S. K., w czasie całego zajścia, będącego przedmiotem osądu w przedmiotowej sprawie, stał w bliskiej odległości od domu mieszkalnego, nie zaś za bramą, znajdującą się za tym domem, prowadzącą do części gospodarczej posesji. Oskarżeni nie wchodzili w głąb posesji za tę bramę i cały czas znajdowali się przed nią. Budynek mieszkalny jest umiejscowiony w części posesji położonej bliżej drogi, która w żaden sposób nie była ogrodzona, co wynika z licznych dowodów osobowych, wyjaśnień oskarżonych, zeznań P. O., ale także depozycji M. K.. Kwestia tego, czy dom był zamieszkiwany nie miała w omawianym aspekcie żadnego znaczenia. Jednocześnie postępowanie nie wykazało, by oskarżeni wdarli się do domu S. K.. Oskarżeni po braku wyrażenia zgody przez S. K. co do wydania rzeczy, po które przyjechała oskarżona M. G. czekali na przybycie funkcjonariuszy Policji w samochodzie, który jak to wyżej wskazano, znajdował się blisko domu, w części posesji położonej bliżej drogi, nieogrodzonej. Po przybyciu Policji, M. G. uzyskała zgodę S. K. na wejście do jego domu, zaś pozostali oskarżeni przebywali na zewnątrz w okolicy samochodu. Tym samym, wobec niewypełnienia kompletu znamion występku z art. 193 kk M. G., D. G. oraz K. G. słusznie zostali uniewinnieni od popełnienia zarzucanych im aktem oskarżenia czynów. Sąd Okręgowy nie miał nadto wątpliwości w okolicznościach przedmiotowej sprawy, że oskarżeni swoim zachowaniem nie wypełnili znamion wykroczenia z art. 157 § 1 kw. Przedmiotem ochrony tego przepisu jest prawo swobodnego, niezakłóconego korzystania przez osoby uprawnione, ale tylko na enumeratywnie wymienionych w tym przepisie rodzajach gruntów, a więc lesie, polu, ogrodzie, pastwisku, łące lub grobli. Przepis ten nie ma zatem zastosowania w niniejszej sprawie. Tym samym argument o braku wykorzystania możliwości jaką daje art. 399 kpk przez Sąd Rejonowy i zmiany kwalifikacji prawnej z art. 193 kk na art. 157 § 1 kw był nieuzasadniony. |
||
Wniosek |
||
Apelacja prokuratora o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Węgrowie do ponownego rozpoznania, wobec modyfikacji dokonanej na rozprawie odwoławczej w dniu Apelacja pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
Niezasadność wywiedzionych w apelacjach zarzutów skutkowała niezasadnością |
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
1. |
----------------------------------------------------------------------------------------------------------- |
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
----------------------------------------------------------------------------------------------------------- |
|
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
wyrok Sądu Rejonowego w Węgrowie z dnia 19 lutego 2024 r. w sprawie II K 415/23 – w całości |
|
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
Zarzuty obu apelacji okazały się w całości bezzasadne, zaś Sąd Okręgowy nie dostrzegł, ażeby w sprawie zachodziły podstawy do zmiany wyroku na podstawie okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu. |
|
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
--------------------------------------------------------------------------------------------------------- |
|
Zwięźle o powodach zmiany |
|
---------------------------------------------------------------------------------------------------------- |
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
1.1. |
------------------------------------------------------------------------------- |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
------------------------------------------------------------------------------------------------------ |
|||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
------------------------------------------------------------------------------- |
|||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
----------------------------------------------------------------------------------------------------- |
|||
4.1. |
------------------------------------------------------------------------------- |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
----------------------------------------------------------------------------------------------------- |
|||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- |
|||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
---------------------- |
---------------------------------------------------------------------------------------- |
||
6. Koszty Procesu |
P unkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
II., III. |
Obie apelacje zarówno prokuratora jak i pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego okazały się niezasadne, zatem Sąd Okręgowy winien obciążyć Skarb Państwa oraz oskarżyciela posiłkowego wydatkami postępowania odwoławczego w częściach równych, zgodnie z treścią art. 636 § 2 kpk w zw. z art. 633 kpk. Sąd Okręgowy kierując się jednakże zasadami słuszności na podstawie Kosztami postępowania odwoławczego w części dotyczącej nieuwzględnionej apelacji prokuratora, został obciążony Skarb Państwa, stosownie do treści art. 636 § 1 i 2 kpk w zw. z art. 633 kpk |
7. PODPIS |
1.3. Granice zaskarżenia |
||||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
|||||
Podmiot wnoszący apelację |
prokurator |
|||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
cały wyrok |
|||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||||
☐ |
co do kary |
|||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||
☐ |
||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||
1.4. Wnioski |
||||||
☒ |
uchylenie |
☐ |
zmiana |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Siedlcach
Osoba, która wytworzyła informację: Agata Kowalska
Data wytworzenia informacji: