Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

Przewodniczący:

sędzia SO Paweł Mądry

Protokolant:

sekr. sąd. Beata Wilkowska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 354/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Łukowie z dnia 4 lutego 2025 r., sygn. akt II K 23/24

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

M. M.

oskarżona jest właścicielką jednej nieruchomości gruntowej oraz dwóch lokali mieszkalnych

wydruki ksiąg wieczystych

k. 318-335

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

---------

---------------------

--------------------------------------------------------

------------

------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.

wydruki ksiąg wieczystych (k. 318-335)

wydruki ksiąg wieczystych w sposób wiarygodny obrazują stan majątkowy oskarżonej

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

----------------

-----------------------------------

-------------------------------------------------------------------------

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

- rażącej obrazy przepisów prawa materialnego, tj. art. 37a kodeksu karnego poprzez jego zastosowanie pomimo braku orzeczenia środka karnego, środka kompensacyjnego lub przepadku w sytuacji gdy z przewidzianej w tym przepisie kompetencji do orzeczenia kary ograniczenia wolności albo kary grzywny zamiast kary pozbawienia wolności sąd może skorzystać wyłącznie wtedy, gdy spełnione są trzy warunki, tj. gdy przestępstwo zagrożone jest karą nieprzekraczającą 8 lat pozbawienia wolności, przewidywana kara pozbawienia wolności nie przekroczyłaby roku i jednocześnie sąd orzeka środek karny, środek kompensacyjny lub przepadek.

- błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, tj.:

a) błędne przyjęcie, że działanie oskarżonej w trakcie trwającego i zaognionego konfliktu pomiędzy nią a byłym partnerem A. S. stanowi okoliczność łagodzącą, w sytuacji gdy rzeczony konflikt rozpoczął się od przywłaszczenia samochodu będącego przedmiotem niniejszego postępowania, a następnie stanowił motywację oskarżonej do jej bezprawnych czynów, co świadczy o działaniu z premedytacją i w sposób nacechowany silnym ładunkiem emocjonalnym, sprzecznym z zasadami współżycia społecznego, a ponadto działanie oskarżonej, podjęte w atmosferze narastającego sporu, wskazuje na brak gotowości do rozwiązania konfliktu w sposób zgodny z prawem i stanowi przejaw instrumentalnego wykorzystywania istniejącej sytuacji do realizacji własnych interesów kosztem pokrzywdzonej spółki, co powinno być uznane za czynnik obciążający,

b) błędne przyjęcie, że przyznanie okoliczności i nieutrudnianie postępowania, jak również dobrowolne wydanie auta na żądanie funkcjonariuszy stanowi okoliczność łagodzącą, w sytuacji gdy dopiero interwencja funkcjonariuszy skłoniła oskarżoną do realizacji obowiązku wydania pojazdu należącego do spółki, wynikającego z zasad współżycia społecznego i przepisów prawa, a także po wielokrotnych, bezskutecznych wezwaniach do wydania pojazdu przez osobę uprawnioną do działania w imieniu spółki, a ponadto złożenie przez obrońcę oskarżonej wniosku z dnia 8 października 2024 roku w przedmiocie wyznaczenia oskarżonej jako przechowawcy samochodu osobowego B. (...), nr rej. (...) wskazuje wyłącznie na iluzoryczność dobrowolności wydania pojazdu, brak gotowości do współpracy i respektowania porządku prawnego z własnej inicjatywy oraz budzi wątpliwości co do rzeczywistych intencji oskarżonej,

c) błędne przyjęcie, że wymierzona kara grzywny w wysokości 200 (dwustu) stawek dziennych przy ustaleniu wysokości jednej stawki dziennej na kwotę 20 (dwudziestu) złotych (tj. 4.000,00 zł) jest karą współmierną do stopnia zawinienia oskarżonej i społecznej szkodliwości jej czynu, a jej wysokość uwzględnia sytuację majątkową i osobistą oskarżonej, podczas gdy takie rozstrzygnięcie prowadzi do poczucia bezkarności oskarżonej i podważa społeczne poczucie sprawiedliwości, w szczególności, że oskarżona jest osobą dobrze sytuowaną, a wymierzenie kary grzywny w takiej wysokości spowoduje, że oskarżona nie odczuje w żaden sposób dolegliwości tej sankcji, gdyż ta kwota nie będzie miała wpływu na jej sytuację finansową, co czyni tę karę nieadekwatną do jej funkcji wychowawczej czy odstraszającej

a w konsekwencji:

- rażącej niewspółmierności kary orzeczonej wobec M. M. wyrażającą się wymierzeniem jej kary grzywny w wysokości 200 (dwustu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 20 (dwadzieścia) złotych (w wysokości 4 000,00 zł odpowiadającej ok. 10% miesięcznego dochodu oskarżonej) podczas gdy stopień społecznej szkodliwości przypisanego jej czynu jest znaczny, tak samo jak stopień zawinienia, jednocześnie wymierzona kara jest niewspółmierna w stosunku do stopnia społecznej szkodliwości czynu, jakiego dokonała oraz zwłaszcza w relacji do celów, jakie kara ta powinna spełnić w zakresie prewencji szczególnej i społecznego oddziaływania.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

- apelacja pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej jako częściowo zasadna zasługiwała na częściowe uwzględnienie.

- skarżący w środku odwoławczym zarzucił wyrokowi rażącą obrazę przepisu prawa materialnego, tj. art. 37a kk poprzez jego zastosowanie. Podnosząc powyższe, pełnomocnik przytoczył treść przepisu
art. 37a kk w brzmieniu obowiązującym od 24 czerwca 2020 r. do dnia 30 września 2023 r. Ponadto, argumentując swoje stanowisko w uzasadnieniu skarżący przytoczył tezy z dwóch wyroków Sądu Najwyższego, tj. z dnia 27 marca 2024 roku, sygn. akt V KK 55/24 oraz z dnia 18 grudnia 2024 r., sygn. akt V KK 56/24. Uważna lektura przytoczonych wyroków prowadzi do wniosku, że cytowane przez skarżącego tezy dotyczą nieobowiązującego już stanu prawnego, bowiem przepis art. 37a § 1 kk w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2023 r. nie stanowi już o obligatoryjnym orzeczeniu środka karnego, środka kompensacyjnego lub przepadku.

- nadto, art. 4 § 1 kk wyraża zasadę stosowania ustawy nowej, zaś wyjątkiem jest zastosowanie do sprawcy i jego czynu ustawy poprzednio obowiązującej, jeśli jest dla niego względniejsza. Natomiast ustawa względniejsza to taka, która stwarza możliwość osądu korzystniejszego dla interesów sprawcy (korzystniejszej oceny prawnokarnej czynu), skutkując tym samym przyjęciem mniej surowych reguł odpowiedzialności lub zastosowaniem mniej dotkliwych sankcji (Wąsek [w:] Górniok i in., t. 1, s. 58–59). Przy ocenie „względności ustawy” należy brać pod uwagę wszystkie prawnokarne instytucje porównywanych ustaw, które mogłyby mieć zastosowanie do danego sprawcy, a nie tylko samo zagrożenie karą, bowiem ocena ta powinna być dokonywana in concreto, a nie in abstracto. Tym samym badając, która z ustaw jest „względniejsza” w rozumieniu art. 4 § 1 kk, należy oczywiście brać pod uwagę całokształt konsekwencji wynikających z zastosowania konkurujących ze sobą ustaw, np. rodzaj możliwych albo koniecznych do orzeczenia środków karnych czy okres wymagany do zatarcia skazania (wyrok SN z 5.01.2017 r., IV KK 188/16, Prok. i Pr.-wkł. 2017/2, poz. 1). W przedmiotowej sprawie, zestawiając treść art. 37a §1 kk obowiązującą w dacie popełnienia czynu z treścią obowiązującą w dacie wyrokowania, niewątpliwie ta obowiązująca aktualnie jest względniejsza dla oskarżonej, ponieważ nie warunkuje orzeczenia grzywny albo kary ograniczenia wolności zamiast kary pozbawienia wolności od jednoczesnego orzeczenia środka karnego, środka kompensacyjnego lub przepadku. Nie ma przy tym znaczenia, że treść art. 37a kk obowiązująca w dacie popełnienia czynu zakładała orzeczenie kary grzywny w niższym wymiarze niż w brzmieniu obowiązującym obecnie, bowiem jak wskazano wyżej, przy ocenianiu, która ustawa jest względniejsza dla sprawcy, należy brać pod uwagę całokształt konsekwencji wynikających z zastosowania konkurujących ze sobą ustaw, a nie samo tylko zagrożenie karą. Mając na względzie przeprowadzone w tym nurcie rozważania, w ocenie Sądu Okręgowego, Sąd meriti nie dopuścił się naruszenia art. 37a § 1 kk.

- skarżący w apelacji zarzuca wyrokowi błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który to zarzut sprowadza się zasadniczo do polemiki z okolicznościami, które Sąd Rejonowy przyjął jako łagodzące w tej konkretnej sprawie, co w konsekwencji, zdaniem skarżącego doprowadziło do rażącej niewspółmierności kary orzeczonej wobec oskarżonej.

- w tym miejscu przypomnieć należy, że istotą procesu karnego jest nie tylko skazanie sprawcy, ustalenie okoliczności czynu i jego prawidłowej kwalifikacji prawnej, lecz również wymierzenie kary współmiernej i sprawiedliwej. Takową jest zaś tylko kara ustalona z uwzględnieniem dyrektyw wymiaru kary wskazanych w art. 53 kk i obejmująca badanie, czy dolegliwość kary nie przekracza stopnia winy. Kara współmierna i sprawiedliwa uwzględnia także stopień społecznej szkodliwości czynu oraz bierze pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze kary, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa (art. 53 § 1 kk). Wymierzając karę, sąd winien uwzględnić w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości (art. 53 § 2 kk). Nie należy zapominać również, że nie każda jednak z wymienionych dyrektyw ogólnych musi być uwzględniona w jednakowym stopniu, bowiem obowiązuje również zasada swobodnego uznania sędziowskiego - oczywiście dokonana w granicach ustawy.

- przekładając powyższe na okoliczności przedmiotowej sprawy, niewątpliwie przy wymiarze kary Sąd Rejonowy wziął pod uwagę zarówno okoliczności łagodzące, jak i obciążające oskarżonej. Przykładowy katalog wskazanych okoliczności został zawarty w art. 53 § 2a i 2b kk, niemniej jednak jest to katalog otwarty, dlatego Sąd meriti mógł uwzględnić zaogniony konflikt pomiędzy oskarżoną a byłym partnerem oraz wydanie auta na żądanie funkcjonariuszy jako okoliczności łagodzące.

- przechodząc do rozważań dotyczących dyrektywy wymiaru kary grzywny, zgodnie z założeniami modelu stawkowego przy orzekaniu grzywny wymiar tej kary przebiega niejako w dwóch etapach i polega na określeniu w pierwszej kolejności liczby stawek dziennych, a następnie wysokości jednej stawki. W etapie pierwszym (art. 33 § 1 kk) chodzi o rozstrzygnięcie co do surowości kary, o wymiar kary sensu stricto. Liczba stawek powinna być zatem pochodną zastosowania ogólnych dyrektyw sądowego wymiaru kary określonych w art. 53 § 1 kk. Drugi etap, dotyczący ustalenia wysokości stawki dziennej, ma zapewnić, że grzywna w ustalonej wysokości jednej stawki uwzględnia status majątkowy sprawcy (art. 33 § 3 kk). Realizacja dyrektywy drugiego etapu zakłada wszechstronne rozważenie szeroko rozumianego położenia materialnego sprawcy przestępstwa. Sąd, rozstrzygając kwestię wysokości jednej stawki dziennej grzywny, powinien uwzględnić okoliczności wyznaczające to położenie, tj. dochody, warunki osobiste, warunki rodzinne, stosunki majątkowe oraz możliwości zarobkowe oskarżonej.

- w przedmiotowej sprawie, zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił liczbę stawek dziennych grzywny, dokonując oceny według swojego uznania, lecz w granicach przewidzianych w ustawie, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu, okoliczności obciążające i okoliczności łagodzące, cele kary w zakresie społecznego oddziaływania, a także cele zapobiegawcze, które ma ona osiągnąć w stosunku do oskarżonej. Niemniej jednak, rację ma skarżący, że na drugim etapie, dotyczącym ustalenia wysokości stawki dziennej, Sąd meriti nie rozważył w sposób wszechstronny szeroko rozumianego położenia materialnego oskarżonej. W toku postępowania apelacyjnego, pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej skutecznie udowodnił, że oskarżona posiada trzy nieruchomości, w tym dwa lokale mieszkalne położone na terenie miasta stołecznego W.. Niewątpliwie okoliczność ta sprawia, że wysokość jednej stawki dziennej grzywny ustalona przez Sąd I instancji na kwotę 20 złotych jest niewspółmierna do stanu majątku oskarżonej, a w konsekwencji, orzeczona w tej wysokości represja karna nie będzie dla niej dostatecznie dotkliwa.

- wobec powyższego, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że podwyższył wysokość jednej stawki dziennej grzywny orzeczonej wobec oskarżonej do 50 złotych. W ocenie Sądu, wysokość orzeczona w wyroku reformatoryjnym jest adekwatna do położenia majątkowego oskarżonej.

Wniosek

1. o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej kary i wymierzenie oskarżonej M. M. kary 1 roku pozbawienia wolności;

ewentualnie:

2. o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej kary i wymierzenie oskarżonej M. M. kary 12 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 40 godzinach miesięcznie;

ewentualnie:

3. o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej kary i wymierzenie oskarżonej M. M. kary grzywny w wysokości 200 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 200 złotych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

- pomimo częściowej zasadności zarzutów apelacji, wnioski w niej zawarte jako niezasadne nie zasługiwały na uwzględnienie. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok i podwyższył wysokość jednej stawki dziennej grzywny do kwoty 50 złotych, nie stwierdzając jednocześnie podstaw do wymierzenia kary surowszej, tj. wnioskowanej kary 1 roku pozbawienia wolności, kary 12 miesięcy ograniczenia wolności bądź zwiększenia zarówno liczby stawek dziennych grzywny jak i ich wysokości.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

wyrok Sądu Rejonowego w Łukowie z dnia 4 lutego 2025 r., sygn. akt II K 23/24 w części niewymienionej w pkt 5.2

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

zaskarżony wyrok w tym zakresie jako słuszny i odpowiadający prawu należało utrzymać w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd Okręgowy zmienił w zaskarżonej części wyrok w ten sposób, że podwyższył wysokość jednej stawki dziennej grzywny orzeczonej wobec oskarżonej do 50 (pięćdziesięciu) złotych.

Zwięźle o powodach zmiany

powody zmiany zostały przedstawione w rubryce 3.1.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

------------------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

-------------------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

-----------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III., IV.

- apelacja pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej była podstawą zmiany zaskarżonego wyroku, zatem Sąd Okręgowy na podstawie art. 635 kpk w zw. z art. 627 kpk zasądził od oskarżonej na rzecz oskarżyciela posiłkowego (...) sp. z o.o. kwotę 840 złotych tytułem kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu odwoławczym. Sąd Okręgowy uwzględniając w tym zakresie wniosek pełnomocnika ustalił wysokość kosztów na podstawie § 11 ust. 2 pkt 4 i ust. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

- Sąd Okręgowy na podstawie art. 3 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 123 z późn. zm.) zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1000 złotych tytułem opłaty za obie instancje oraz kwotę 20 złotych tytułem wydatków za postępowanie odwoławcze.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

rozstrzygnięcie o karze

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana