Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący:		SSO Karol Troć
Protokolant:	st. sekr. sąd. Agnieszka Wierzbicka

przy udziale Prokuratora Jarosława Borkowskiego

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2019 r.

sprawy P. B.

oskarżonego o czyn z art. 300§2kk

na skutek apelacji, wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach

z dnia 12 kwietnia 2018 r. sygn. akt II K 776/17

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  z opisu przypisanego oskarżonemu czynu eliminuje działanie na szkodę wierzyciela (...) Spółka Jawna K., J. z siedzibą w W.;

2.  łagodzi wymierzone oskarżonemu kary: pozbawienia wolności do 5 (pięciu) miesięcy oraz grzywny do 100 (stu) stawek dziennych po 10 (dziesięć) zł;

II.  w pozostałej części utrzymuje wyrok w mocy;

III.  zwalnia oskarżonego od kosztów postępowania odwoławczego, wydatki tego postępowania przejmując na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt II Ka 467/18

UZASADNIENIE

P. B. został oskarżony o to, że w okresie od dnia 05 marca 2016 roku do dnia 04 kwietnia 2016 roku w L., udaremnił zaspokojenie swojego wierzyciela (...) Spółka Jawna K., J. z siedzibą w W. oraz B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w G. w ten sposób, że:

aktem notarialnym (...) z dnia 04.04.2016 roku darował nieruchomość gruntową stanowiącą działkę gruntu numer (...) położonej w miejscowości B. dla której prowadzona jest księga wieczysta o nr (...), nieruchomość gruntową stanowiącą działki nr (...) położoną w miejscowości S. gm. B. dla której prowadzona jest księga wieczysta o nr (...) nieruchomość gruntową stanowiącą działki gruntu nr (...) położne w miejscowości S. dla której prowadzona jest księga wieczysta (...), na rzecz K. B.

aktem notarialnym (...)z dnia 05 marca 2016 roku darował nieruchomość gruntową stanowiącą działkę gruntu numer (...) położonej w miejscowości Huta (...) dla której prowadzona jest księga wieczysta o nr (...), nieruchomość gruntową stanowiącą działkę gruntu nr (...) położonej w miejscowości S. dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) nieruchomość gruntową stanowiącą działkę gruntu nr (...) położonej w miejscowości P. dla której prowadzona jest księga wieczysta o nr (...) na rzecz K. B., oraz nieruchomość gruntową stanowiącą działki gruntu numer (...) położone w miejscowości B. dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...), nieruchomość gruntową stanowiącą działki gruntu numer (...) położone w miejscowości C. J. i miejscowości B. dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...), na rzecz E. B. zagrożonych zajęciem,

to jest o czyn z art. 300 § 2 kk.

Sąd Rejonowy w Siedlcach wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2018 r., pod sygn. II K 776/17 oskarżonego P. B.:

I.  uznał za winnego dokonania zarzucanego mu czynu wyczerpującego dyspozycję art. 300 § 2 kk i za czyn ten na podstawie art. 300 § 2 kk w zw. z art. 4 § 1 kk wymierzył oskarżonemu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk w zw. z art. 4 § 1 kk wykonanie tak orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił ustalając okres próby na 2 lata;

III.  na podstawie art. 33 § 2 kk w zw. z art. 4 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego karę grzywny w wysokości 110 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na 10 złotych;

IV.  zwolnił oskarżonego od opłaty oraz pozostałych kosztów sądowych, przejmując te ostatnie na rachunek Skarbu Państwa.

Apelację od przedstawionego wyżej wyroku wniósł oskarżony, zaskarżając go w całości na korzyść oskarżonego i zarzucił mu:

I.  obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku , tj. art .art.: 4,7,8,167, 366 § 1,410 k.p.k. poprzez:

a)  jednostronną na niekorzyść oskarżonego ocenę zebranego materiału dowodowego ;

b)  uznanie za niewiarygodne wyjaśnień P. B. , w których wykazywał, że nie dokonując darowizn stanowiących jego własność nieruchomości nie miał wiedzy o toczących się przeciwko niemu postępowaniach sądowych i egzekucyjnych oraz o rzekomych zadłużeniach względem spółki (...);

c)  zaniechanie czynności zmierzających do zweryfikowania wyjaśnień oskarżonego , co do podawanych przez niego okoliczności - w tym nie uwzględnienie składach przez wniosków dowodowych w piśmie z dnia 8 listopada 2017r, zmierzających do wykazania, że P. B. nie miał zobowiązań finansowych względem spółki (...).

d)  pobieżną analizę zebranego materiału dowodowego, nie zwrócenie uwagi na to, że wskazany w fakturze wystawionej przez spółkę (...) Nr NIP kupującego nie jest nr NIP oskarżonego ,

e)  aprioryczne przyjęcie, że istnienie orzeczeń sądowych w postaci nakazów zapłaty jest wiążące dla sądu karnego i przesądza o tym, że zobowiązanie w nich ujęte rzeczywiście istnieje

II.  błąd w ustaleniach faktycznych mających wpływ na treść zaskarżonego wyroku poprzez:

a)  przyjęcie przez Sąd Rejonowy, że P. B. w czasie kiedy miały miejsce czynności polegające na sporządzeniu aktów notarialnych umów darowizn z dnia 05 marca 2016r i 04 kwietnia 2016r miał wiedzę o prowadzonych przeciwko niemu przez komornika sądowego postępowaniach egzekucyjnych, za sygn. akt Km 1206/16 i Km. 503/16 oraz o sprawie I Nc 1229/15 Sądu Rejonowego w Kraśniku, w sytuacji gdy kierowana przez Sąd Rejonowy w Kraśniku oraz przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Opolu Lubelskim A. B.- B. korespondencja na adres (...) nie była odbierana przez oskarżonego, który pod wskazanym adresem od lat nie zamieszkuje, a nieruchomość tam położna nie jest jego własnością,

b)  przyjęcie, że oskarżony P. B. w okresie kiedy były dokonywane umowy darowizn wiedział o tym, że jego nieruchomości są zagrożone zajęciem, w sytuacji gdy w tym czasie egzekucja nie była kierowana do tych nieruchomości, zaś wnioski o ich zajęcie skierowane zostały przez komornika dopiero w maju 2016r.,

co skutkowało przyjęciem, że oskarżony darując stanowiące jego własność nieruchomości swoim córkom działał w celu udaremnienia wykonania orzeczeń sądowych, w sytuacji gdy brak wiedzy o toczących się postępowaniach i orzeczeniach sam w sobie wyklucza celowość działań przeciwko nim.

Podnosząc powyższy zarzut wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie go od zarzucanego mu czynu ewentualnie uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Siedlcach do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżonego, choć po części podniesione w niej zarzuty były słuszne, nie zasługiwała na uwzględnienie, w szczególności w zakresie wnioskowanej zmiany lub uchylenia zaskarżonego wyroku.

Istota linii obrony oskarżonego w toku niniejszego postępowania zasadzała się na twierdzeniu, że dokonując darowizn należących do niego nieruchomości nie miał zobowiązań, wskazanych w zarzucie ani nie wiedział o toczącym się wobec niego postępowaniu egzekucyjnym. Oskarżony usiłował okoliczności takie wykazać w toku postępowania przed Sądem I instancji, składając wyjaśnienia oraz wnioski dowodowe. Sąd Rejonowy w Siedlcach podnoszone przez oskarżonego okoliczności po części weryfikował, zwracając się na rozprawie głównej w dniu 14 września 2017 r. do firmy (...) o informacje, jednakże wnioski dowodowe oskarżonego oddalił, mimo iż jego twierdzenia znajdowały częściowo potwierdzenie w dokumentach, zawartych już wcześniej w aktach sprawy, co wnioski te uzasadniało. Sąd bezzasadnie stwierdził, że istnienie tytułu egzekucyjnego (nakazu zapłaty) likwiduje konieczność weryfikacji, czy oskarżony jako pozwany w ogóle wiedział o prowadzonych wobec niego postępowaniach, mimo iż procedura cywilna dopuszcza sytuację, gdy pozwany nie ma faktycznie doręczonego żadnego zawiadomienia o dotyczących go czynnościach i orzeczeniach Sądu cywilnego (bo cała korespondencja, wysyłana na adres wskazany wyłącznie przez powoda, nawet awizowana, jest uznawana za doręczoną). Tymczasem dla ustalenia istnienia lub nieistnienia znamion przestępstwa z art. 300 § 2 kk, w tym umyślności, niezbędnym było stwierdzenie, czy oskarżony wiedział o tych postępowaniach czy tytułach egzekucyjnych lub jeszcze wcześniej – o podstawach wytoczenia powództw cywilnych, a więc zobowiązaniach wobec powodów.

O ile przesłuchanie oskarżonego w toku postępowania odwoławczego i okazanie mu kilku dokumentów ze śledztwa wystarczyło, by oskarżony „przypomniał sobie” o zobowiązaniu wobec (...) Banku SA (odkupionego przez Fundusz B.) z racji zakupu na raty rozdrabniacza słomy i rozpoznał swój podpis na korespondencji, wysłanej mu przez komornika, o tyle żaden dokument z akt sprawy nie wskazywał na to, by kiedykolwiek oskarżony miał okazję dowiedzieć się o swoim rzekomym zobowiązaniu wobec spółki (...). Wprawdzie spółka ta wskazywała, że to oskarżony częściowo dokonał wpłaty gotówkowej w ich kasie, jednakże przed Sądem odwoławczym oskarżony wyjaśnił, że dokonał tej wpłaty tylko przy okazji, na prośbę żony swego brata, którego podejrzewa o posłużenie się przy zakupach jego danymi. Poza tą jedną informacją wszystkie inne dokumenty potwierdzały tezę oskarżonego, że to nie on zaciągnął w spółce (...) zobowiązanie i co więcej – nie wiedział o ich roszczeniach, dokonując darowizn. Korespondencja do niego wysyłana była skutecznie doręczana na adres w K., zaś z adresu, podanego firmie (...), tj. w m. B., wracała niedoręczona, a przy tym z informacji z k. 175 wynika, że oskarżony nigdy tam nie mieszkał. Ani przedstawicielom spółki (...), ani komornikowi nigdy nie udało się porozmawiać z oskarżonym ani z nikim z jego rodziny w sytuacji, gdy dysponowali tym adresem – z wyjaśnień oskarżonego wynika zaś, że nieruchomość ta należy do jego brata.

Powyższe spowodowało konieczność poszukiwania dowodów, które pozwoliłyby na weryfikację wyjaśnień oskarżonego i ustalenie, czy to on, czy też ktoś inny, posługujący się jego danymi, zaciągnął dług w spółce (...), wskazując przy tym taki adres do korespondencji, że oskarżony przed dokonaniem darowizn nie dowiedział się o tym, że ktoś żąda od niego zapłaty, a następnie należności swej dochodzi przed Sądem i egzekwuje ją przez komornika. Sąd obowiązek taki na podstawie art. 396a § 1 kpk nałożył na oskarżyciela publicznego, jednakże żaden ze zgromadzonych przez prokuratora dowodów nie wskazuje na to, że oskarżony wiedział o licznych zamówieniach na jego nazwisko, że miał świadomość istnienia wierzytelności spółki (...), natomiast potwierdzają one jego przypuszczenia, że z zamówieniami tymi powiązana była W. W., która dokonywała za nie płatności.

Tym samym zarzuty apelacji oskarżonego, tak w zakresie naruszenia przepisów postępowania, jak i będącego jego następstwem błędu w ustaleniach faktycznych, po części należało uznać za zasadne. Sąd I instancji nie dołożył bowiem wymaganej staranności przy gromadzeniu i ocenie materiału dowodowego, w tym mającego na celu ocenę wiarygodności wyjaśnień oskarżonego i w konsekwencji niezasadnie nie dał im wiary w zakresie jego świadomości istnienia wierzytelności spółki (...) (podczas gdy w zakresie drugiej wierzytelności ocena ta była już prawidłowa, skoro materiał dowodowy sprawy nawet oskarżonemu wykazał, że istniał dług na rzecz poprzednika prawnego Funduszu B., a oskarżony był informowany o tym także przez komornika). Okoliczność, czy rzeczywiście to oskarżony zaciągnął zobowiązanie w spółce (...) ma przy tym mniejsze znaczenie. Gdyby bowiem oskarżony dowiedział się o ich roszczeniach przed dokonaniem darowizn, to nawet jeśliby je kwestionował, wyzbycie się przez niego majątku również mogłoby być uznane za działanie na szkodę wierzyciela, bowiem z wielu powodów zachodzą sytuacje, gdy określona osoba lub firma dysponuje skutecznym tytułem egzekucyjnym, uprawniającym ją do prowadzenia przymusowej egzekucji, choć materialnie wierzycielem danego zobowiązanego do poddania się tej egzekucji nie jest. Istotniejsze dla ustalenia, czy dłużnik wyzbywając się składników majątku popełnia przestępstwo jest to, czy o roszczeniach nawet takiego formalnego wierzyciela w ogóle wiedział. Postępowanie dowodowe nie dawało podstaw do ustalenia, że oskarżony wiedział o roszczeniach spółki (...) pod jego adresem, stąd też zaistniały podstawy do zmiany zaskarżonego wyroku poprzez wyeliminowanie z opisu przypisanego oskarżonemu czynu umyślnego działania na szkodę tego wierzyciela. W przypadku drugiego z wierzycieli oskarżony przyznał już, że zaciągnął zobowiązanie w banku, którego nie spłacił w całości, dostał też w związku z tym korespondencję od komornika, ale swoich w związku z tym wątpliwości z różnych względów nie rozwiał. Za całkowicie nielogiczne należało uznać zaś wyjaśnienia oskarżonego, że zapomniał o tym zobowiązaniu, bowiem było ono niemałe, a żaden przeciętnie rozsądny obywatel nie ma podstaw by sądzić, że bank zapomni o swej wierzytelności w tej wysokości lub z jakiegokolwiek powodu zaniecha próby jej odzyskania – choćby poprzez jej sprzedaż firmie windykacyjnej. Oskarżony wiedząc o istnieniu zobowiązania i mając świadomość, że bank będzie je egzekwował, musiał liczyć się również z tym, że egzekucja ta zostanie skierowana także do nieruchomości, zaś dla znamion występku z art. 300 § 2 kk nie ma znaczenia, czy w czasie podejmowania czynności rozporządzających mieniem egzekucja była już skierowana do nieruchomości ani nawet, czy w ogóle była już wszczęta. Dłużnik może chcieć podjąć takie działania nawet tuż po powstaniu zobowiązania, nawet gdy termin jego dobrowolnego spełnienia jeszcze nie minął i nie ma mowy nawet o sądowym jego dochodzeniu – już wówczas nierzetelny dłużnik może dążyć do tego, by bezprawnie się wzbogacić, nie świadcząc wzajemnie i udaremniając przymusowe zaspokojenie wierzyciela.

Dlatego również zarzut apelacji, dotyczący błędu w ustaleniach faktycznych, choć zasadny w zakresie wierzytelności spółki (...), nie mógł być za taki uznany w zakresie wierzytelności, nabytej ostatecznie przez B..

Z uwagi na powyższe zaskarżony wyrok musiał ulec zmianie, ale nie w takim zakresie, jak wnosił o to oskarżony. Sąd Okręgowy wyeliminował więc z opisu przypisanego oskarżonemu czynu działanie na szkodę spółki (...), co musiało rzutować również na wymiar orzeczonych wobec niego kar, które Sąd złagodził odpowiednio do 5 miesięcy pozbawienia wolności oraz do 100 stawek dziennych grzywny. Taki wymiar kar czyni bowiem zdaniem Sądu Okręgowego zadość wymogom, płynącym w tym zakresie z przepisu art. 53 kk i nast., jako że odpowiada stopniowi winy oraz społecznej szkodliwości czynu oskarżonego, uwzględnia jego właściwości i warunki osobiste, ale także uwzględnia cele kary w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej.

Kierując się przedstawionymi wyżej racjami Sąd Okręgowy w Siedlcach orzekł jak w wyroku.