Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

Przewodniczący:

SSO Agata Kowalska (spr.)

Sędziowie:

SO Dariusz Półtorak

SO Karol Troć

Protokolant:

st. sekr. sąd. Beata Defut-Kołodziejak

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 585/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 5 grudnia 2023 r. w sprawie II K 771/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☒

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Oskarżycielka posiłkowa A. W. nie sformułowała zarzutów określonych w art. 439 § 1 kpk i art. 438 pkt 1-4 kpk, jednakże w świetle art. 427 § 1 i 2 kpk a contrario nie miała takiego obowiązku.

W apelacji osobistej podniosła ona szereg uwag, które w jej ocenie przemawiały za przyjęciem, iż wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach w zakresie kary jest wadliwy i jako taki nie może się ostać, wskazując na to, że:

- oskarżona nie jest osobą chorą psychicznie. Dopuściła się zarzucanego jej czynu, działając świadomie, celem osiągnięcia korzyści majątkowych,

- w dniu 25 września 2020 r. dopuściła się dwóch karalnych czynów, gdyż udała się również do banku i dokonała przelewu kwoty 103 369,66 zł z rachunku bankowego zmarłej H. M. na swój rachunek bankowy,

- nie wykonała obowiązku naprawienia szkody orzeczonego na rzecz A. W.,

w efekcie czego orzeczone przez Sąd Rejonowy wobec oskarżonej kary jednostkowe, kara łączna oraz środek karny są nieadekwatne do ustalonych okoliczności sprawy, a także niesprawiedliwe.

(k. 270-270v – całość środka odwoławczego oraz pismo z k. 290-291 w zakresie pokrywającym się z nim)

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na wstępie należy wskazać, że zgodnie z treścią art. 445 § 1 kpk, termin do wniesienia apelacji od wyroku, wynosi 14 dni i biegnie dla każdego uprawnionego od daty doręczenia mu wyroku z uzasadnieniem. W związku z tym, że oskarżycielka posiłkowa A. W. wniosła do tut. Sądu Okręgowego pismo zatytułowane „uzupełnienie apelacji” w dniu 28 listopada 2024 r., a więc już po upływie wskazanego powyżej terminu ustawowego, a w ramach skutecznie złożonego przez nią środka odwoławczego kwestionowała wyrok Sądu I instancji jedynie w zakresie rozstrzygnięcia o karze, niniejsze wywody będą odnosiły się tylko do tej materii, również z uwagi na to, że wyłącznie oskarżycielka posiłkowa złożyła wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku.

Nie przekonały Sądu Okręgowego argumenty apelacji oskarżycielki posiłkowej
A. W., wskazujące na rażącą łagodność orzeczonych wobec oskarżonej S. Z. kar jednostkowych za przypisane jej czyny oraz kary łącznej pozbawienia wolności.

Należy przypomnieć, że z rażącą niewspółmiernością kary za określone przestępstwo mamy do czynienia wówczas, gdy na podstawie wszystkich okoliczności mających wpływ na jej wymiar można ustalić, że zachodzi wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez Sąd I instancji, a karą jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej przy prawidłowym zastosowaniu dyrektyw wymiaru kary zawartych w
art. 53 kk i dalszych. Nie chodzi więc o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę zasadniczą, która powodowałaby, iż karę wymierzoną dotychczas należałoby traktować jako rażąco niewspółmierną z uwagi na jej surowość lub łagodność (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1995 r., II KRN 198/94 - OSN Prok. i Pr. 6/1995 poz. 18).

Aprobując w/w stanowisko stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy, pozostając w granicach ustawowego zagrożenia, prawidłowo ukształtował kary jednostkowe pozbawienia wolności za czyny przypisanej oskarżonej z art. 233 § 1 i § 6 kk w zb. z art. 272 kk oraz z art. 284 § 1 kk, odwołując się do ustawowych dyrektyw, określonych w art. 53 kk oraz ustalając katalog zarówno okoliczności obciążających, jak i łagodzących. W apelacji nie zostały zawarte żadne przekonujące argumenty co do niekompletności czy wadliwości tego katalogu. Skarżąca we wniesionym środku odwoławczym szeroko kwestionowała stopień winy oskarżonej, jak też stopień społecznej szkodliwości przypisanych jej czynów. Tymczasem, jak wynika z pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku, Sąd meriti przyjął, iż obydwa były na wysokim poziomie. Sąd ustalając stopień winy oskarżonej, wziął pod uwagę jej pełną zdolność do rozpoznania znaczenia podjętych przez nią działań i pokierowania swoim postępowaniem oraz motywację, która ją do tego skłoniła. Z kolei przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynów, uwzględnił charakter dóbr prawnych, w które godziły popełnione przestępstwa, a także znaczną wysokość wyrządzonej przestępstwem przywłaszczenia szkody. Miał więc na względzie okoliczności eksponowane przez skarżącą w treści wniesionej przez nią apelacji. Wobec tego, wszelkie dywagacje oskarżycielki posiłkowej A. W. w tym zakresie zawarte w tymże środku odwoławczym w kontekście rażącej łagodności wymierzonych oskarżonej kar za przypisane jej czyny były nieuzasadnione. Kary te, notabene najsurowszego rodzaju, spośród katalogu kar z art. 32 kk, uwzględniają przecież wysoki stopień zawinienia oskarżonej i społecznej szkodliwości popełnionych przez nią przestępstw. Orzekając kary za czyny przypisane oskarżonej Sąd Rejonowy dostrzegł wszelkie okoliczności ich popełnienia, a także motywację oskarżonej. Nie mogłyby być to jednak, zgodnie z zapatrywaniem oskarżycielki posiłkowej, jedyne okoliczności uwzględniane przy ferowaniu represji karnej wobec S. Z.. Ustawodawca w § 1 art. 53 kk przy ustalaniu wymiaru kary dla sprawcy nakłada bowiem na sąd obowiązek uwzględnienia okoliczności zarówno obciążających, jak też łagodzących. Niekaralność zaś stanowi zawsze, niezależnie od rodzaju popełnionego przestępstwa, okoliczność łagodzącą w odniesieniu do sfery wymiaru kary, a w sytuacji, gdy dotyczy ona sprawcy w podeszłym wieku, tak jak to miało miejsce na gruncie przedmiotowej sprawy, nabiera ona istotnego znaczenia, w kontekście możliwości jaką daje art. 69 kk, a więc zastosowania instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności. W świetle tych okoliczności, Sąd Rejonowy zasadnie ocenił, że oskarżona nie jest osobą wysoce zdemoralizowaną, wobec której zachodzi potrzeba zastosowania kary izolacyjnej dla osiągnięcia celów karania i w tym układzie procesowym prawidłowo stwierdził, że można wobec oskarżonej przyjąć pozytywną prognozę co do jej zgodnego z prawem zachowania w przyszłości. Możliwość wykonania w okresie próby warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności w wymiarze 8 miesięcy powinna skutecznie odwieść oskarżoną od popełnienia kolejnych przestępstw. Należy podkreślić, że Sąd wyznaczył 2 – letni okres próby, a zasadność tego wymiaru w ustalonych okolicznościach sprawy, nie budzi wątpliwości. Należy wskazać, że orzeczony przez Sąd I instancji wymiar okresu próby jest wyższy, aniżeli minimalny przewidziany przez ustawę karną, a zatem nie sposób stwierdzić, że jest on łagodny i to w stopniu rażącym. Za w pełni uzasadnione uznać należy także orzeczenie wobec oskarżonej środka karnego w postaci podania wyroku do publicznej wiadomości poprzez publikację jego odpisu na stronie internetowej Sądu Rejonowego w Siedlcach przez okres jednego miesiąca. Rozstrzygnięcie to podniesie dolegliwość orzeczenia wobec oskarżonej, a przez to zwiększy szansę na zapobiegnięcie dalszym przestępczym zachowaniom oskarżonej. Zapewni też skuteczniejsze oddziaływanie kary na prawidłowe kształtowanie świadomości prawnej społeczeństwa. Twierdzenie przeciwne skarżącej, wskazujące na to, że środek ten nie spełni swojej roli prewencyjnej, gdyż oskarżona nie jest osobą publiczną jest chybione, biorąc choćby pod uwagę to, że zamieszkuje ona na wsi, w niewielkiej społeczności, gdzie informacje o danej osobie są przekazywane znacznie szybciej. Konkludując, orzeczona wobec S. Z. kara łączna w wymiarze 8 miesięcy pozbawienia wolności, ukształtowana z zastosowaniem w odpowiednim zakresie zasady asperacji, przy uwzględnieniu przez Sąd Rejonowy wszystkich okoliczności wymienionych w art. 85a kk, z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 2 lat, dodatkowo wzmocniona przez środek karny w postaci podania wyroku do publicznej wiadomości, jest wystarczająca dla osiągnięcia wobec oskarżonej celów kary. Poza tym kara wymierzona w takiej formie daje bardziej realną szansę na realizację kompensacyjnych celów postępowania karnego, w większym stopniu umożliwiając naprawienie szkody wyrządzonej przestępstwem.

W tym miejscu należy podnieść, że nie stanowi istotnej przeszkody dla zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary, wysokość przywłaszczonego mienia. Społeczne oddziaływanie kary, jej współmierność do stopnia społecznej szkodliwości oraz limitujący wymiar kary stopień winy, to elementy wymiaru kary jako takiej i nie mają one żadnego wpływu na instytucję warunkowego zawieszenia jej wykonania. Przesłanką decydującą o tym, czy kara ma być orzeczona w postaci bezwzględnej, czy też z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, jest ocena, w jakiej postaci kara ta osiągnie cele wobec sprawcy przestępstwa, a więc rozstrzygnięcie to musi znajdować uzasadnienie w pozytywnej lub negatywnej prognozie kryminologicznej. W niniejszej sprawie, jak już wyżej wskazano, Sąd meriti prawidłowo ustalił, że wobec oskarżonej S. Z. zachodzi pozytywna prognoza kryminologiczna. Zatem i warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej wobec niej kary pozbawienia wolności było uzasadnione.

Zastrzeżeń Sądu odwoławczego nie budziło również orzeczenie o obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem na rzecz A. W..

Wniosek

Z treści apelacji wniesionej przez oskarżycielkę posiłkową
A. W. należało wywieść, że wnosi ona o wymierzenie oskarżonej kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec niezasadności argumentów podniesionych przez oskarżycielkę posiłkową, w/w wniosek apelacyjny nie zasługiwał na uwzględnienie, co szczegółowo zostało rozważone we wcześniejszej części uzasadnienia.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 5 grudnia 2023 r. w sprawie II K 771/22 – w całości, w tym w zakresie rozstrzygnięcia o karze

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wskazano w rubryce 3.1. Jednocześnie Sąd Okręgowy nie dopatrzył się uchybień podlegających uwzględnieniu z urzędu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II, III.

Z uwagi na to, że oskarżona S. Z. reprezentowana była przez obrońcę ustanowionego z urzędu, Sąd Okręgowy na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1564), a także § 17 ust. 2 pkt 4 i § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. poz. 763) zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. R. kwotę
1033,20 złotych (w tym 193,20 zł podatku VAT) za obronę z urzędu wykonywaną w imieniu oskarżonej w postępowaniu odwoławczym.

Apelacja obrońcy oskarżonej okazała się w całości niezasadna, zatem w oparciu o przepisy art. 636 § 2 kpk w zw. z art. 633 kpk, należało w tej części obciążyć S. Z. kosztami sądowymi postępowania odwoławczego. Sąd Okręgowy uznał jednak na podstawie art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 634 kpk, że obciążenie oskarżonej kosztami postępowania stanowiłoby dla niej zbytnią dolegliwość, szczególnie biorąc pod uwagę orzeczony wobec niej obowiązek naprawienia szkody.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

cały wyrok

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

oskarżycielka posiłkowa A. W.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

kara, warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☒

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana