Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

Przewodniczący:

SSO Dariusz Półtorak (spr.)

Sędziowie:

SO Karol Troć

SR del. Paweł Mądry

Protokolant:

st. sekr. sąd. Beata Defut-Kołodziejak

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 664/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 22 maja 2024 r. w sprawie II K 1019/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

I. Zarzut obrazy przepisów postępowania karnego, tj. art. 7 k.p.k., poprzez zastosowanie dowolnej oceny dowodów w miejsce swobodnej oceny dowodów przez Sąd w postaci pominięcia istotnych dla sprawy zeznań oskarżonych oraz świadka A. T. w zakresie stanu odleżyny w dniach bezpośrednio poprzedzających skierowanie pacjenta do szpitala oraz dowodu w postaci artykułu naukowego (...) Towarzystwa (...) zawierającego wiedzę naukową dotyczącą stopnia rozwoju odleżyn oraz tempa zmian, które w sposób jednoznaczny wpływają na wynik postępowania, wynikiem którego jest błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku polegający na przyjęciu, że w dniu 21 lipca 2020 r. stan odleżyny R. G. wymagał konsultacji chirurgicznej lub skierowania do szpitala, podczas gdy zebrane w sprawie dowody nie pozwalają na ustalenie, że w istocie tak było.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Okręgowy na podstawie art. 423 § 1a k.p.k. ograniczył zakres uzasadnienia do tych części wyroku, których dotyczył wniosek złożony przez obrońcę oskarżonej D. M..

Apelacja obrońcy oskarżonej D. M. jako niezasadna nie zasługiwała na uwzględnienie. Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd meriti w zaskarżonym zakresie właściwie ocenił zgromadzony w sprawie materiał dowodowy i na jego podstawie dokonał prawidłowego ustalenia stanu faktycznego, który przemawiał za uznaniem, że D. M. dopuściła się zarzucanego jej czynu. W ramach kontroli instancyjnej Sąd dokonał zmiany wskazanej w pkt I drugoinstancyjnego wyroku, o czym szerzej w części 5.2. niniejszego uzasadnienia.

Skarżąca kwestionując zasadność przeprowadzonej oceny dowodów powoływała się na okoliczności, które stanowiły linię obrony przyjętą nie tylko przez D. M., lecz także pozostałe współoskarżone. Twierdzenia przedstawiane przez obronę sprowadzały się w zasadzie do podważania tego, że na dzień 21 lipca 2020 r. stan rany odleżynowej nie był na tyle poważny, aby obligował oskarżoną do podjęcia dodatkowych działań, tj. zlecenia niezwłocznej konsultacji chirurgicznej bądź też skierowania pokrzywdzonego do szpitala. Próbując przeforsować swoje stanowisko, skarżąca przedstawiła fragmenty depozycji oskarżonych, świadków oraz opinii biegłych (zarówno pisemnej jak i ustnej uzupełniającej), jak również powołała się na artykuł naukowy, który traktował o leczeniu ran odleżynowych u pacjentów u kresu życia. Niemniej jednak, użyta argumentacja nie mogła zostać zaaprobowana, albowiem tezy przytaczane w środku odwoławczym, a dotyczące w przeważającej części opinii biegłych, miały charakter polemiczny, były wynikiem interpretacji oderwanej od logiki całokształtu wypowiedzi i wyłącznie wybiórczo odnoszące się do zawartych w nich wniosków, próbując tym samym ukazać jedynie ich korzystny dla oskarżonej kontekst. Sąd Rejonowy oceniając materiał dowodowy wypowiedział się m.in. co do depozycji oskarżonych, także D. M., które co do zasady uwzględnił. Na uwadze jednak należało mieć to, że wiarygodnie opisywane czynności, m.in. potwierdzone dokumentacją medyczną, w tym informacjami z ksiąg raportów pielęgniarskich i lekarskich, w świetle opinii sądowo-lekarskich (zasadniczej i ustnej uzupełniającej), jawiły się jako niewystarczające i nieadekwatne do stanu pokrzywdzonego. Przytaczane przez skarżącą fragmenty opinii, nie wykluczają przyjęcia tego, że oskarżona uzyskując w dniu 21 lipca 2020 r. informację o stanie odleżyny, zaobserwowanym już 17 lipca 2020 r. powinna zlecić wówczas niezwłoczną konsultację chirurgiczną bądź skierować pokrzywdzonego do szpitala, czego jednak nie zrobiła. Skarżąca słusznie zwróciła uwagę na to, że konsultacja została zlecona, jednakże stan rany wymagał natychmiastowej, niezwłocznej konsultacji, co podkreślali opiniujący biegli. Nie uległo wątpliwościom również to, że rana w postaci, jaka została zaobserwowana w dniu 17 lipca 2020 r. świadczyła o nieskuteczności dotychczas stosowanego leczenia, co winno być dodatkową okoliczność alarmującą i intensyfikującą podejmowane bądź zlecane działania przez lekarza. Biegły R. K. wypowiedział się wprost, że pojawienie się cuchnącej wydzieliny z rany, to nie jest sytuacją nadzwyczajną, ale wymaga reakcji, którą jest zaplanowanie konsultacji chirurgicznej pod warunkiem, że konsultacja będzie niezwłoczna, w ciągu najbliższej doby (k. 1465v). Ten fragment wypowiedzi biegłego niezwykle adekwatnie odpowiada na tezy skarżącej w tym zakresie, dowodząc ich nietrafności. Nie można zgodzić się także ze skarżącą, że podstawą opinii była nieprawidłowa ocena rany przeprowadzona przez biegłych - niejako post factum, oparta na zdjęciach wykonanych przez świadka lek. P. S. oraz jego zeznaniach, gdyż nie obrazują stanu rany pomiędzy 21 a 25 lipca 2020 r. bądź nawet w późniejszym czasie, który mógł się drastycznie pogorszyć, za czym miałaby także przemawiać treść wspomnianego artykułu naukowego. Z opinii biegłych jednoznacznie wynika, że wypowiadając się w kwestii stanu rany i konieczności odpowiedniego zareagowania, opierali się przede wszystkim na informacjach opisujących stan rany w dniu 17 lipca i wskazywali czynności, które należało już wówczas podjąć, a nie w czasie późniejszym. Zważając na dzień pełnionego dyżuru przez oskarżoną, w odniesieniu do ciążącego na niej obowiązku, był to dzień 21 lipca 2020 r. Bezpośrednia obserwacja rany przez P. S., jak i wykonane zdjęcia fotograficzne stały się podstawą do zawiadomienia o podejrzeniu przestępstwa, albowiem jego zdaniem wskazywały na długotrwałe zaniedbania, jednakże ostatecznie to opinia biegłych, opracowana zwłaszcza na gruncie udostępnionej dokumentacji medycznej, stanowiła podstawę do wydania orzeczenia o takiej właśnie treści. Taki stan rzeczy ma także swoje odzwierciedlenie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, gdzie Sąd meriti jasno wskazał te dwie daty, jako daty mające znaczenie przy stwierdzeniu dopuszczenia się przez oskarżoną zarzucanego czynu. Przy czym niewątpliwie z materiału fotograficznego i zeznań tego świadka można było wyciągnąć wnioski, które wskazywałyby na cały ciąg pogarszania się stanu odleżyny i następujących przy tym po sobie etapów. Ponadto Sąd, biorąc pod uwagę wnioski płynące z przedmiotowych opinii, mając na względzie zasadę rozstrzygania nieusuwalnych wątpliwości na korzyść oskarżonego, wyrażoną w art. 5 § 2 k.p.k. uznał, że nie było dostatecznych dowodów, które przemawiałyby za tym, że do nieprawidłowości przy opiece czy leczeniu pokrzywdzonego dochodziło już przed 17 lipca 2020 r., choć jak zaznaczył biegły, stan rany zaobserwowany tego dnia świadczył o jego zaistnieniu i rozwijaniu się przed tą datą. Skarżąca w uzasadnieniu apelacji podniosła kwestię niezastosowania się Sądu do tej zasady, w zakresie skutkującym koniecznością uniewinnienia oskarżonej, co jednak było chybione. W tym kluczowym zakresie owe wątpliwości nie pozostały, a to wątpliwości Sądu jako organu orzekającego stanowią podstawę do jej zastosowania, a nie subiektywne stanowisko strony. Przechodząc do dalszych zarzutów wskazać należało, że chybiona jest polemika związana z tym, że innym lekarzom zajmującym się pomiędzy 17 a 24 lipca 2020 r. nie zostały postawione zarzuty. Sąd nie jest organem prowadzącym postępowanie przygotowawcze, przedstawiającym zarzuty bądź formułującym akt oskarżenia, a przytoczony argument nie może ekskulpować zachowania oskarżonej. Sąd rozpoznawał sprawę w granicach kompetencji przynależnych organowi orzekającemu, w ramach których ustalił, że oskarżona dopuściła się w dniu 21 lipca 2020 r. zachowania objętego zarzutem, tj. czynu z art. 160 § 2 i 3 k.k. Na uwadze mieć należało to, że zakres obowiązków ciążących na gwarancie (w tym przypadku oskarżonej jako lekarzu) musi być definiowany w odniesieniu do tego momentu czasowego, w którym on działa, w oparciu o wtedy dostępne mu informacje o okolicznościach stanu faktycznego. W odniesieniu do tego momentu formułowane powinny być wnioski co do zakresu realizacji tychże obowiązków i niebezpieczeństw, które wynikać mogą z ich zaniechania (por. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2011 r. IV KK 356/10). W nawiązaniu do tego, co wykazano we wcześniejszej części uzasadnienia, ową datę należało ustalić na dzień 21 lipca 2020 r., czyli moment, gdy oskarżona zapoznając się z informacjami o stanie odleżyny nie podjęła wymaganych w tej sytuacji czynności, do których była wówczas zobowiązana. Analizując zaś samo zachowanie oskarżonej, polegające na zaniechaniu i jego skutek, na względzie mieć należało, że w wypadku zaniechania gwaranta skutek, o jakim mowa w art. 160 § 2 k.k., polega zarówno na wywołaniu stanu zwiększającego niebezpieczeństwo, jak i na utrzymaniu się poziomu owego niebezpieczeństwa zastanego przez gwaranta w chwili aktualizacji jego obowiązku działania (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 1 czerwca 2022 r. II AKa 470/21), co miało wyraz w niniejszym postępowaniu.

Biorąc pod uwagę powyższe, zarzuty skarżącej należało uznać za niezasadne.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i wydanie orzeczenia uniewinniającego oskarżoną D. M. od popełnienia zarzucanego czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zarzuty apelacyjne obrońcy okazały się niezasadne i skutkowały nieuwzględnieniem przedmiotowego wniosku.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 22 maja 2024 r. w sprawie II K 1019/22, za wyjątkiem rozstrzygnięć wskazanych w części 5.2.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wniesiony środek odwoławczy okazał się bezzasadny. Jednocześnie Sąd Okręgowy nie dopatrzył się uchybień podlegających rozpatrzeniu z urzędu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Wyrok Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 22 maja 2024 r. w sprawie II K 1019/22 w zakresie:

- w odniesieniu do oskarżonych D. M., R. L., B. K., B. C., J. S., zastąpienia zawartego w pkt: I, III, V, VII, IX sformułowania „w ramach zarzutu za winną tego, że” słowami: „że w ramach zarzutu dopuściła się tego, że”;

- ustalenia w ramach zarzucanego czynu M. S., że w okresie od 17 do 20 lipca 2020 r. w miejscowości D., gmina S., będąc zatrudniona jako pielęgniarka oddziałowa w (...), wbrew ciążącemu na niej obowiązkowi opieki nad pacjentem R. G., nieumyślnie naraziła go na bezpośrednie niebezpieczeństwo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w postaci amputacji kończyny dolnej prawej (innego ciężkiego kalectwa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 k.k.) w ten sposób, że mając informację o cuchnącej odleżynie kolana prawego z wyciekiem ropnym i pogarszającym się stanie pacjenta nie podjęła natychmiastowych działań zmierzających do niezwłocznego udzielenia R. G. pomocy lekarskiej lub przewiezienia go do szpitala, czym wyczerpała dyspozycję art. 160 § 2 i 3 k.k. i na podstawie art. 66 § 1 i 2 k.k. oraz art. 67 § 1 k.k. warunkowego umorzenia postępowania karnego wobec oskarżonej M. S. na okres próby 1 (jednego) roku;

- na podstawie art. 67 § 3 k.k. orzeczenia wobec oskarżonej M. S. zadośćuczynienia za doznaną krzywdę poprzez zapłatę na rzecz R. G. (wykonującego prawa zmarłego pokrzywdzonego R. G.) kwoty 500 (pięćset) zł;

- zasądzenia od oskarżonej M. S. na rzecz Skarbu Państwa 3662 (trzy tysiące sześćset sześćdziesiąt dwa) zł tytułem wydatków poniesionych w postępowaniu przed Sądem I instancji.

Zwięźle o powodach zmiany

W zakresie obejmującej swym przedmiotem m.in. oskarżoną D. M. Sąd Okręgowy dostrzegł konieczność zmiany zaskarżonego wyroku poprzez zastąpienia zawartego w pkt: I, III, V, VII, IX sformułowania „w ramach zarzutu za winną tego, że” słowami: „że w ramach zarzutu dopuściła się tego, że”, co jest bezpośrednio związane z charakterystyką instytucji warunkowego umorzenia postępowania. Wyrok warunkowo umarzający postępowanie nie jest wyrokiem skazującym, który stwierdza winę, ale przypisuje oskarżonemu sprawstwo czynu, a tym samym wymaga odmiennego sformułowania sentencji wyroku. Mimo warunkowego umorzenia postępowania karnego oskarżonego nadal uważa się za niewinnego, ponieważ wyrok, o którym mowa w art. 42 ust. 3 Konstytucji RP, jeszcze nie zapadł (por. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 maja 2000 r. P 1/99; K. Eichstaedt [w:] Kodeks postępowania karnego. Tom I. Komentarz aktualizowany, red. D. Świecki, LEX/el. 2024, art. 342). Jak wynika wprost z treści przepisów postępowania, wyrok skazujący powinien zawierać m.in. dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu oraz jego kwalifikację prawną (art. 413 § 2 k.p.k.). W orzeczeniu o warunkowym umorzeniu należy dokładnie określić czyn oskarżonego, wskazać przepis ustawy karnej, pod który czyn podpada, oraz oznaczyć okres próby (art. 342 § 1 k.p.k.). Nie następuje zatem, w odróżnieniu od wyroku skazującego, przypisanie sprawcy czynu, tj. stwierdzenie istnienia winy, będącej podmiotowym warunkiem popełnienia przestępstwa. Powyższe rozróżnienie "czynu przypisanego" (w wypadku skazania) i "czynu" wyraża zasadniczą różnicę między wyrokiem skazującym a każdym innym rozstrzygnięciem karnym, choćby jego podstawą było ustalenie winy sprawcy. Znajduje to wyraz również w sentencjach orzeczeń obydwu rodzajów. Wyrok skazujący zawiera sformułowanie, że sąd "uznaje oskarżonego za winnego dokonania zarzucanego mu czynu" lub podobne. W orzeczeniu o warunkowym umorzeniu postępowania nie ma uznania winy oskarżonego, a jest tylko uznanie jego sprawstwa. Formułę, którą można traktować jako "stwierdzenie winy" w rozumieniu art. 42 ust. 3 Konstytucji, można znaleźć zatem tylko w wyrokach skazujących (por. Wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 27 marca 2019 r. XI Ka 128/19). Z powyższych względów Sąd Okręgowy dopatrzył się konieczności zmiany zaskarżonego wyroku we wskazanym zakresie.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III, IV.

Sąd Okręgowy zasądził na rzecz Skarbu Państwa od oskarżonych: D. M., R. L., B. K., B. C., J. S. po 100 zł opłaty za II instancję oraz obciążył je wydatkami postępowania odwoławczego po 2,20 zł, a także od oskarżonej M. S. na rzecz Skarbu Państwa 100 zł opłaty za obie instancje, zgodnie ze stawkami określonymi w art. 7 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych oraz w § 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym, w pozostałej części wydatki te przejmując na rachunek Skarbu Państwa.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonej

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok w całości względem oskarżonej D. M.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana