Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

Przewodniczący:

SSO Agata Kowalska

Protokolant:

p.o. sekr. sąd. Anita Lemisiewicz-Pszczel

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 826/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Łukowie z dnia 24 września 2024 r. sygn. akt II K 444/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Obraza przepisów prawa karnego procesowego mająca wpływ na treść orzeczenia, a to art. 7 kpk oraz art. 410 kpk polegająca na wadliwej ocenie wyjaśnień oskarżonych M. P. (1) i M. P. (2), które to zostały niesłusznie uznane za wiarygodne i stanowiły podstawę poczynionych w sprawie ustaleń, podczas gdy wyjaśnienia te są sprzeczne ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w tym dokumentacją z postępowania prowadzonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zeznaniami przesłuchanych w sprawie pracowników placówek w Ł. oraz w W., uzyskanymi danymi telekomunikacyjnymi, co skutkowało uznaniem, że między M. P. (1) a M. P. (2) istniał stosunek pracy uprawniający do otrzymania świadczeń z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz uznaniem, że oskarżeni nie działali w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, co w konsekwencji doprowadziło do uniewinnienia oskarżonych od popełnienia zarzucanego im czynu.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W ocenie Sądu Okręgowego zarzuty zawarte w apelacji są zasadne i zasługują na uwzględnienie. Pierwszoinstancyjne orzeczenie zapadło bowiem z obrazą przepisów postępowania, która niewątpliwie miała wpływ na treść zaskarżonego wyroku i doprowadziła do błędnych ustaleń faktycznych, które skutkowały uniewinnieniem oskarżonych od popełnienia zarzuconego im przestępstwa. Jednocześnie, ranga i charakter wyartykułowanych przez skarżącego uchybień zobligowały Sąd Okręgowy do wydania orzeczenia kasatoryjnego.

Oskarżyciel publiczny kwestionując podstawę faktyczną wyroku polegającą na przyjęciu, że oskarżeni nie popełnili zarzucanego im czynu, podniósł trafne zarzuty obrazy art. 7 kpk i art. 410 kpk. Argumenty przytoczone w apelacji oraz analiza akt sprawy przekonały Sąd Okręgowy, iż Sąd I instancji nie uwzględnił całokształtu okoliczności wynikających z ujawnionych dowodów, bezkrytycznie obdarzył wiarą wyjaśnienia obu oskarżonych, nie konfrontując ich treści z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie i pomijając tym samym szereg okoliczności wynikających z przeprowadzonych dowodów, których nie sposób pogodzić z treścią wyjaśnień złożonych w sprawie przez M. P. (1) i M. P. (2). I tak chociażby ustalenie Sądu Rejonowego, iż założeniem stron umowy o pracę miał być nielimitowany czas pracy M. P. (2) pozostaje w oczywistej sprzeczności z oświadczeniem złożonym przez pełnomocnika Marbet Sp.j. oraz Biopaliwa M. P. (1) w toku postępowania w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, z którego wynika, że w ramach zawartych umów o pracę M. P. (2) wykonywał pracę we wtorki i czwartki w godzinach 8.00-14.00 oraz w poniedziałki, środy i piątki w godzinach 8.00-14.00. Okoliczności te nie znalazły potwierdzenia w zeznaniach przesłuchanych w sprawie pracowników przedszkoli w Ł. oraz w W.. Stanowisko M. P. (1), które prezentował w toku rozprawy, iż wymiar czasu pracy M. P. (2) był nielimitowany jest sprzeczne z informacją udzieloną uprzednio Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, do czego Sąd Rejonowy się nie odniósł. Sprzeczne z powyższym jest także ustalenie poczynione przez Sąd meriti, iż M. P. (2) w okresie od stycznia do około połowy marca był jedynie kilkukrotnie w przedszkolach w W. oraz w Ł., w których miał być zatrudniony na podstawie umów o pracę. Cechą stosunku pracy jest przecież świadczenie określonego rodzaju pracy na rzecz pracodawcy, w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym, w sposób ciągły i powtarzający się. Ustalone okoliczności wskazują zatem, że praca nie była w rzeczywistości świadczona przez M. P. (2), o czym dodatkowo świadczy brak jego podpisów na listach obecności, jak też rzekoma wypłata wynagrodzenia gotówką w sytuacji, gdy wszyscy pozostali pracownicy zatrudniani przez M. P. (1) podpisywali listę obecności i otrzymywali wynagrodzenie płatne przelewem na rachunek bankowy. Wątpliwym jest ponadto, aby motywem zatrudnienia M. P. (2) na podstawie umów o pracę miało być poznawanie przez niego struktury, organizacji i sposobu funkcjonowania przedszkoli, zwłaszcza w sytuacji, gdy z informacji udzielonych Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych wynika, że w ramach zawartych umów o pracę prowadził on zajęcia z zakresu rehabilitacji. Zważyć bowiem należy, że w momencie podpisania kwestionowanych umów M. P. (2) był studentem III roku studiów dziennych, jak wynika z materiału dowodowego brał udział w zajęciach, egzaminach, a zatem przyjąć należy, że nie dysponował czasem pozwalającym mu na świadczenie pracy w ramach umowy o pracę. Poza tym, wykonywał on uprzednio określone czynności w przedszkolach na podstawie zawieranych umów zlecenia, co niewątpliwe pozwoliło mu zapoznać się z organizacją pracy w tych placówkach, a jeśli taka potrzeba istniała nadal w przekonaniu oskarżonych, nie było przeszkód, aby w dalszym ciągu wykonywał określone działania na ich rzecz w ramach umów zlecenia, co byłoby uzasadnione z uwagi na kontynuowanie nauki i związane z tym obowiązki. W kontekście powyższych okoliczności i treści wyjaśnień oskarżonych, wątpliwości budzi także wysokość wynagrodzenia jakie otrzymywać miał M. P. (2) za pracę, która jak ustalił Sąd Rejonowy miała charakter epizodyczny i sprowadzała się do kilku obecności w miejscu, w którym miała być świadczona. Ponadto zauważyć należy, iż Sąd Rejonowy nie ustalił jaką pracę świadczył M. P. (2) w ramach zawartych umów o prace i jakie konkretne obowiązki faktycznie wykonywał w przedszkolach, w których był rzekomo zatrudniony. Sąd nie odniósł się do rozbieżnych wersji dotyczących zakresu pracy jaką miał świadczyć – początkowo według M. P. (1), zgodnie z informacją przekazaną księgowej – miał być zatrudniony jako masażysta, następnie w myśl złożonych przez niego wyjaśnień - w charakterze konsultanta. Rzecz w tym, że z materiału dowodowego, a zwłaszcza zeznań przesłuchanych w charakterze świadków pracowników obu przedszkoli nie wynika, aby wykonywał jakiekolwiek konkretne zadania w tych placówkach jako zatrudniony tam pracownik. Wszystkie wyżej wskazane okoliczności, których nie uwzględnił Sąd I instancji przy ocenie wyjaśnień oskarżonych, wskazują, zdaniem Sądu odwoławczego, że ich depozycje nie są wiarygodne i kreują wersję stworzoną na potrzeby niniejszego postepowania celem uniknięcia odpowiedzialności karnej, zaś umowy o prace nie dokumentują faktycznie istniejącego pomiędzy stronami stosunku pracy, lecz mają charakter pozorny.

Nie można też zgodzić się ze stanowiskiem Sądu Rejonowego, iż zawarcie pomiędzy oskarżonymi umów o pracę nie mogło stanowić czynności, za pomocą których Zakład Ubezpieczeń mógł zostać wprowadzony w błąd, gdyż w chwili ich zawierania oskarżeni nie byli w stanie przewidzieć przyszłej choroby M. P. (2) i ewentualnej możliwości wystąpienia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wypłatę zasiłku chorobowego, a zatem zabrakło także celu w postaci osiągnięcia korzyści majątkowej przy zawieraniu przedmiotowych umów. Należy zauważyć, że zarzut postawiony oskarżonym obejmuje okres od 1 styczni 2020 r. do 17 lipca 2002r. i ma charakter czynu ciągłego. Ponadto, niezależnie od tego jaki cel przyświecał oskarżonym w momencie zawierania umów o pracę, które, zdaniem Sądu Okręgowego miały charakter pozorny, to jak słusznie zauważył skarżący Prokurator, oskarżeni zgłosili do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego wykorzystując istniejący pozornie stosunek pracy i na moment ubiegania się o wypłatę tego świadczenia, należy w tej sprawie ustalać istnienie po stronie oskarżonych zamiaru osiągniecia korzyści majątkowej.

W tej sytuacji uznać należy, że dowody zgromadzone w sprawie ocenione przez zostały przez Sąd Rejonowy w sposób rażąco dowolny, sprzeczny z zasadami określonymi w art. 7 kpk, z pominięciem ich zasadniczej części, co doprowadziło do błędnych ustaleń faktycznych w odniesieniu do czynu zarzuconego w akcie oskarżenia i niezasadnego uniewinnienia oskarżonym od jego popełnienia.

Przedstawione powyżej rozważania doprowadziły Sąd Okręgowy do przekonania o konieczności uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania niniejszej sprawy Sądowi Rejonowemu w Łukowie do ponownego rozpoznania.

Wniosek

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Łukowie do ponownego rozpoznania.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zasadność zarzutu warunkowała zasadność wniosku.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

Sąd Odwoławczy nie może skazać oskarżonego, który został uniewinniony w I instancji lub co do którego w pierwszej instancji umorzono postępowanie.

☒ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Gdyby postępowanie zostało przeprowadzone w sposób prawidłowy, przy rozważeniu przez Sąd Rejonowy całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym wskazanych w niniejszym uzasadnieniu kwestii, możliwym pozostaje, iż Sąd I Instancji nie wydałby wyroku uniewinniającego. Uwzględnienia w wyroku kasatoryjnym wymagała reguła ne peuis i zasada dwuinstancyjności postępowania.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Procedując po raz kolejny, Sąd I instancji przeprowadzi postępowanie w sposób pozbawiony wyżej opisanych uchybień, dogłębnie analizując kwestie wskazane przez Sąd Odwoławczy. Następnie dokona wszechstronnej, wnikliwej, wieloaspektowej i konfrontacyjnej analizy wszystkich dowodów zgromadzonych w sprawie, wystrzegając się przy tym generalizującej oceny dowodów, wyprowadzając wnioski zgodne z treścią art. 4 kpk i art. 7 kpk.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

-------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Nie orzekano o kosztach procesu mając na uwadze, że uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania nie jest orzeczeniem kończącym postępowanie.

7.  PODPIS