Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2014r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Katarzyna Antoniak
Sędziowie:	SO Jacek Witkowski (spr.) SR del. Elżbieta Wojtczuk
Protokolant:	St.sekr.sąd. Marzena Mazurek

po rozpoznaniu w dniu 13 maja 2014 r. w Siedlcach

na rozprawie

sprawy z powództwa B. R.

przeciwko Zakładowi (...) w M.

o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne

na skutek apelacji pozwanego Zakładu (...) w M.

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 20 grudnia 2013r. sygn. akt IV P 587/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok i oddala powództwo,

II.  zasądza od powoda B. R. na rzecz Zakładu (...) w M. kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.

Sygn. akt IV Pa 21/14

UZASADNIENIE

Powód B. R. w pozwie z 10.08.2013 r. wniesionym przeciwko Zakładowi (...) w M. wnosił o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenie stosunku pracy dokonanego dnia 3.08.2013 r. oraz zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew, pozwany wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie od niego kosztów zastępstwa procesowego.

Na rozprawie powód ostatecznie domagał się zasądzenia na jego rzecz odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę w wysokości 3 – miesięcznego wynagrodzenia.

Sąd Rejonowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 20.12.2013 r.: I. zasądził od pozwanego zakładu (...) w M. na rzecz powoda B. R. kwotę 22.779,93 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę; II. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.796 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego; III. Wyrokowi w pkt. I nadał rygor natychmiastowej wykonalności co do kwoty 7.593,31 zł.

Sąd Rejonowy rozstrzygnięcie swoje wydał w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

Powód B. R. był pracownikiem Zakładu (...) w M. od 29.12.2000 r. zatrudnionym na podstawie mianowania jako wychowawca i jednocześnie był dyrektorem tej placówki. Od 1.04.1012 r. B. R. był wychowawcą. Powód posiada wykształcenie magisterskie z zakresu pedagogiki specjalnej, studia podyplomowe z zakresu zarządzania oświatą, bibliotekarstwa i informacji naukowej, a także oligofrenopedagogiki. W okresie od stycznia 2012 r. do maja 2013 r. powód korzystał przez 212 dni ze zwolnień lekarskich. B. R. ma ustalone prawo do emerytury. Ponadto posiada dodatkowe źródło dochodu z tytułu współpracy z Uniwersytetem (...) w S.. W dalszej części, Sąd Rejonowy, ustalił, iż plan na rok szkolny 2013/2014 opracowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości przewidywał zmniejszenie grup wychowawczych z 4 do 3 oraz liczbę wychowanków z 40 na 30. W arkuszu organizacyjnym placówki, liczba wychowawców zmniejszyła się o jeden etat, tj. z 11 do 10. Wszyscy wychowawcy legitymujący się wyższym wykształceniem pedagogicznym w kierunku resocjalizacji. Sąd I instancji ustalił staż pracy każdego z wychowawców i rodzaj stosunku pracy, a także ilość dni nieobecności w pracy z powodu choroby. W końcowej części ustaleń, Sąd ustalił, iż pozwany pracodawca w dniu 3.08.2013 r. wypowiedział B. R. umowę o pracę z zachowaniem 3 – miesięcznego wynagrodzenia. Jako przyczynę wypowiedzenia wskazał zmiany organizacyjne spowodowane zmniejszeniem przez Ministerstwo Sprawiedliwości pojemności Zakładu (...) w M. do trzech grup wychowawczych, co uniemożliwia zatrudnienie B. R. w pełnym wymiarze zajęć.

W rozważaniach Sąd Rejonowy przytoczył treść art. 30 § 4 kp i art. 36 § 1 pkt. 3 kp, uznając, że pracodawca nie uchybił wymogom formalnym wypowiedzenia. Następnie Sąd przywołał treść art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. z 2006 r. Nr 97 poz. 674) i wywodził, iż w myśl tego przepisu, kryteria doboru przez pracodawcę nauczyciela do zwolnienia podlegają kontroli sądowej w celu dokonania oceny czy rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem było uzasadnione, albowiem wybór nauczyciela powinien opierać się na obiektywnych kryteriach. W dalszej części wywodów, Sąd Rejonowy przywołał tezy orzeczeń Sądu Najwyższego dotyczących przesłanek, którymi powinien kierować się pracodawca przy doborze nauczyciela do zwolnienia. Zdaniem Sądu I instancji, w realiach niniejszej sprawy, pozwany pracodawca stworzył kryteria doboru pracowników do zwolnienia w taki sposób, aby pominąć niewątpliwie atuty powoda jakimi są stopień awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego, stosunek pracy na podstawie mianowania, najdłuższy ze wszystkich staż pracy pedagogicznej, wieloletnie kierowanie tą placówką, a także dodatkowe kwalifikacje. Zdaniem Sądu, pozwany dodając inne kryteria takie jak: absencja, sytuacja socjalno – bytowa, prawa emerytalne, stworzył pozorne kryteria, wiedząc że tylko powód spełnia te kryteria, w szczególności kryterium emerytalne. Pracodawca nie uwzględnił atutów powoda takich jak: zatrudnienie na podstawie mianowania, wysokie kwalifikacje powoda, który ma ukończone studia podyplomowe na kilku kierunkach, podczas gdy kilkoro wychowawców nie ma żadnych dodatkowych kwalifikacji. Ponadto pozwany pracodawca nie wykazał dlaczego wysoka absencja powoda w 2012 r. miała dezorganizujący wpływ na działalność placówki.

W ocenie Sądu Rejonowego ustalenia, które zostały poczynione prowadzą do wniosku, że nie dokonano żadnej analizy porównawczej sytuacji poszczególnych pracowników. Pracodawca poprzestał na wniosku, że powód ma przyznaną emeryturę, zamiast wszechstronnie rozważyć sytuację i okoliczności dotyczące każdej porównywanej osoby. W konkluzji Sąd Rejonowy uznał, że powodowi wypowiedziano umowę o pracę faktycznie wyłącznie z powodu nabycia przez niego uprawnień emerytalnych, a ta przesłanka nie może stanowić wyłącznej przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę. W końcowej części wywodów, Sąd I instancji twierdził, iż arkusz organizacyjny placówki na rok szkolny 2013/2014 przewidywał, aż 7 wakatów na stanowiskach pedagogicznych, a ponadto w praktyce funkcjonowały od dłuższego czasu 3 grupy wychowawcze i nie przeszkadzało to pracodawcy w zapewnieniu godzin zajęć wszystkim dotychczasowym wychowawcom.

Powyższy wyrok został zaskarżony w drodze apelacji przez pełnomocnika pozwanego Zakładu (...) w M.. Skarżący zarzucił wyrokowi naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 § 1 kpc poprzez nienależyte rozważenie i ocenienie dowodów zebranych w sprawie, w szczególności przesłuchiwanych w sprawie świadków: L. B., K. T. i M. B. oraz dowodów z dokumentów w postaci notatki służbowej z dnia 10.06.2013 r. i załączników do niej, co w konsekwencji doprowadziło do bezzasadnego uznania, iż przyjęte przez pozwanego kryteria doboru pracowników do zwolnienia były pozorne, podczas gdy prawidłowa ocena w/w dowodów we wzajemnym powiązaniu prowadzi do przeciwnych wniosków: 2) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, a polegający na uznaniu, iż powodowi wypowiedziano umowę o pracę wyłącznie z powodu nabycia przez niego uprawnień emerytalnych, podczas gdy rzeczywistą przyczyną rozwiązania umowy o pracę z powodem były zmiany organizacyjne spowodowane zmniejszeniem przez Ministerstwo Sprawiedliwości pojemności placówki z czterech do trzech grup wychowawczych, zaś posiadanie uprawnień emerytalnych było jednym z kryteriów wyboru konkretnego pracownika do rozwiązania z nim umowy o pracę przyjętych przez pozwanego pracodawcę.

W konkluzji autor apelacji wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje, ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Siedlcach.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik powoda wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych. W piśmie tym pełnomocnik powoda polemizował z zarzutami strony pozwanej, twierdząc, że są one4 niezasadne.

W ocenie Sądu Okręgowego apelacja strony pozwanej jest zasadna. Trafny jest zarzut apelującego naruszenia art. 233 § 1 kpc polegający na nienależytym rozważeniu i ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego, co w konsekwencji doprowadziło do wydania wadliwego rozstrzygnięcia. Zasadny jest również zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, polegający na przyjęciu przez Sąd Rejonowy, że powodowi wypowiedziano umowę o pracę faktycznie wyłącznie z powodu nabycia przez niego uprawnień emerytalnych.

Zdaniem Sądu Okręgowego prawidłowe były ustalenia Sądu I instancji, iż przepis art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela określając sytuację, w których dyrektor szkoły może rozwiązać stosunek pracy z nauczycielem nie reguluje kryteriów, którymi winien kierować się pracodawca. Kwestie te były przedmiotem rozważań doktryny i orzecznictwa SN. Podzielić należy również wywody Sądu rejonowego, iż kryteria doboru nauczyciela do zwolnienia podlegają ocenie sądowej pod kątem ich obiektywizmu i prawidłowości w ich stosowaniu przez pracodawcę w odniesieniu do grupy pracowników, z których jeden lub więcej jest kandydatów do zwolnienia.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy, nie daje, zdaniem Sądu Okręgowego, podstawy do oceny, że przyjęte przez pozwanego pracodawcę kryteria doboru pracownika do wypowiedzenia mu umowy o pracę było pozorne. Sąd Rejonowy w swoich ustaleniach jak i rozważaniach pominął dowód, iż kryteria doboru pracownika do zwolnienia zostały opracowane komisyjnie przez zespół trzyosobowy, w którego skład wchodzili: dyrektor Zakładu (...), dyrektor szkoły i kierownik internatu i że kryteria te były zaakceptowane przez związku zawodowe. Kryteria te opracowano w formie tabeli, w której zestawiono: kwalifikacje wychowawców, absencję, sytuację socjalno – bytową, prawa emerytalne i rodzaj stosunku pracy. Sąd Rejonowy poświęcił dużo uwagi kwalifikacjom powoda, podnosząc, iż powód ma długoletni staż pedagogiczny, ukończył kursy podyplomowe i otrzymał nagrody przyznane przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Odnosząc się do tej oceny, należy zauważyć, iż powód w pozwanej placówce pracował od 1.01.2001 r. jako jej dyrektor do 1.04.2012 r., a więc jego głównym zajęciem było administrowanie placówką, a nie bezpośrednia praca z wychowankami. Dodatkowe kwalifikacje to: ukończone studia w zakresie zarządzania w oświacie i dydaktyki przedsiębiorczości, bibliotekarstwa i informacji naukowej oraz oligefrenopedagogiki. Ocena Sądu I instancji, iż te dodatkowe kwalifikacje stanowią atut w pracy z wychowankami budzi wątpliwości. Nie mają one bowiem bezpośredniego związku z pracą wychowawcy, a kwalifikacje te były przydatne, kiedy powód sprawował funkcję dyrektora. Na marginesie należy dodać, iż z tej ostatniej funkcji powód był odwołany w związku z licznymi nieprawidłowościami stwierdzonymi przez Ministra Sprawiedliwości (k. 49 – 53 a.s.). Nie można zgodzić się z oceną Sądu Rejonowego, iż decydującym czynnikiem na korzyść powoda było to, iż posiadał on tytuł nauczyciela dyplomowanego. Pozostali wychowawczy posiadali wymagane kwalifikacje do wykonywania zawodu wychowawcy i faktycznie pracę tę wykonywali w pozwanej placówce znacznie dłużej od powoda. Od chwili objęcia stanowiska wychowawcy tj. od 1.04.2012 r. do maja 2014 r. powód przebywał przez 140 dni na zwolnieniach lekarskich, najwięcej ze wszystkich wychowawców. Pozostałe kryteria dotyczące sytuacji socjalno – bytowej i nabycia prawa do emerytury mogły być zastosowane przez pozwanego i nie można im przypisać cech pozorności. Nabycie uprawnień emerytalnych przez powoda mogło być jednym z kryteriów doboru pracownika do zwolnienia. Jest to bowiem jeden z elementów sytuacji socjalno – bytowej pracownika. Spośród wychowawców, powód jako jedyny nabył to uprawnienie. W tym miejscu należy podnieść, iż nie jest uprawniona ocena Sądu Rejonowego zawarta w uzasadnieniu (k. 104), iż w oparciu o okoliczności sprawy można zasadnie stwierdzić, że powodowi wypowiedziano umowę o pracę faktycznie wyłącznie z powodu nabycia przez niego uprawnień emerytalnych. Bezsporne jest bowiem, iż przyczyną wypowiedzenia powodowi umowy o pracę były zmiany organizacyjne polegające na zmniejszeniu grup wychowawczych. Kryterium nabycia uprawnień emerytalnych było tylko jednym z elementów, które miały wpływ na dobór pracownika do zwolnienia. Ta przesłanka jaką wyżej podniesiono, może być zastosowana i nie jest ona sprzeczna z prawem, ale jednocześnie powinna występować obok przesłanek dotyczących kwalifikacji i stażu pracy.

W świetle powyższego, Sąd Okręgowy przyjął, iż poczynione ustalenia dają podstawę do odmiennej oceny niż uczynił to Sąd I instancji. Zdaniem Sądu Okręgowego po stronie pracodawcy nie było naruszenia przepisów prawa materialnego tj. art. 30 § 4 kp w zw. z art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela. Skutkiem takiej oceny jest to, że roszczenie powoda o odszkodowanie nie znajduje usprawiedliwionych podstaw faktycznych i prawnych. Na marginesie należy wskazać, iż Sąd Rejonowy zasądzając odszkodowanie na rzecz powoda nie wskazał podstawy prawnej.

Reasumując Sąd Okręgowy przyjął, iż apelacja strony pozwanej była uzasadniona i w związku z tym Sąd na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok i oddalił powództwo. O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98 § 1 kpc i § 11 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163 poz. 1349 ze zm.)