Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 listopada 2018r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSO Katarzyna Antoniak
Protokolant	st. sekr. sąd. Marzena Mazurek

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 listopada 2018r. w S.

odwołania (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa w S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 4 grudnia 2017r. Nr (...)

w sprawie z wniosku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa w S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

z udziałem O. K.

o ustalenie właściwego ustawodawstwa

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustala, iż w okresie od 4 października 2017r. do 2 maja 2018r. wobec obywatela Ukrainy O. K. mają zastosowanie przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29.04.2004 roku w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16.09.2009 roku dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 i zobowiązuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. do wydania dla obywatela Ukrainy O. K. zaświadczenia A1 na okres od dnia 4 października 2017 roku do dnia 2 maja 2018 roku,

II.  w pozostałej części oddala odwołanie,

III.  koszty procesu między stronami wzajemnie znosi.

Sygn. akt: IV U 93/18

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z 4 grudnia 2017r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art. 83 ust.1 pkt 2 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2016r. poz. 963 ze zm.) oraz art. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1231/2010 z 24 listopada 2010r. rozszerzającego rozporządzenie (WE) nr 883/2004 i rozporządzenie (WE) nr 987/2009 na obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci tymi rozporządzeniami jedynie ze względu na swoje obywatelstwo ustalił, że w okresie od 4 października 2017r. do 3 października 2019r. wobec obywatela Ukrainy O. K. nie mają zastosowania przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 oraz odmówił wydania dla obywatela Ukrainy O. K. zaświadczenia A1 o ustawodawstwie dotyczącym zabezpieczenia społecznego na okres od 4 października 2017r. do 3 października 2019r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że płatnik składek (...) Sp. z o.o. Sp. komandytowa z siedzibą w S. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. o wydanie zaświadczenia potwierdzającego zastosowanie polskich przepisów w zakresie ustawodawstwa właściwego na podstawie art.12.1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 883/2004 dla pracownika najemnego O. K. obywatela Ukrainy w związku z delegowaniem go do wykonywania pracy na terytorium Republiki Czeskiej w okresie od 4 października 2017r. do 3 października 2019r. Organ rentowy w oparciu o art.1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1231/2010 stwierdził, że Polska nie jest państwem, w którym zwykle zamieszkuje O. K. w rozumieniu przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Nie można bowiem uznać, że miejscem, w którym znajduje się centrum interesów życiowych O. K.mającego rodzinę w kraju pochodzenia, jest terytorium Polski. Organ rentowy powołał się w tym zakresie na kryteria służące ustaleniu miejsca zamieszkania określone w art.11.1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009. Wskazując na powyższe organ rentowy stwierdził, że Polska nie jest miejscem zamieszkania O., a jedynie miejscem pobytu w kraju zatrudnienia i dlatego przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 nie mogą mieć do niego zastosowania (decyzja z 4 grudnia 2017r. k.33-37 akt organu rentowego).

Odwołanie od w/w decyzji złożył płatnik składek (...) Sp. z o.o. Sp. komandytowa z siedzibą w S. zaskarżając ją w całości, wnosząc o jej zmianę i stwierdzenie, że ubezpieczony O. K. spełnia przesłanki do wydania zaświadczenia o właściwym ustawodawstwie (A1) w okresie od 4 października 2017r. do 3 października 2019r. W uzasadnieniu stanowiska wskazano, że przyczyną przyjazdu ubezpieczonego do Polski była legalna praca, a także osiedlenie się na stałe z zamiarem ściągnięcia rodziny po unormowaniu sytuacji materialnej. Ubezpieczony przebywa w Polsce od 2 października 2016r., jest to pobyt legalny, podobnie jak zatrudnienie, które nie ma charakteru dorywczego, ale przewidziane jest do 9 marca 2020r. z możliwością przedłużenia na dalszy okres. Okoliczność, że rodzina ubezpieczonego przebywa na terenie Ukrainy nie jest dostatecznym argumentem dla uznania, że centrum interesów życiowych ubezpieczonego znajduje się na Ukrainie. Dzieci ubezpieczonego są samodzielne i tworzą oddzielne gospodarstwa domowe. Ponadto brak jest przeciwwskazań do sprowadzenia się rodziny ubezpieczonego do Polski. W sprawie istotny jest trwały i silny zamiar ubezpieczonego zamieszkiwania w Polsce (odwołanie k.2 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od płatnika składek na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu stanowiska organ rentowy powołał się na przepisy prawa i argumentację przedstawioną w zaskarżonej decyzji. Organ rentowy podkreślił, że zgromadzone dowody nie dają podstaw do ustalenia, że O. K. posiada ośrodek interesów życiowych na terenie Polski i tym samym jego miejscem zamieszkania jest terytorium Polski. Do ustalenia takiego nie jest wystarczające legalne przebywanie i zatrudnienie na terenie Polski. Ponadto w Polsce ubezpieczony zamieszkuje w B. razem z kilkoma innymi osobami zgłoszonymi przez płatnika składek do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, co potwierdza – w ocenie organu rentowego – że teren Rzeczypospolitej Polskiej nie jest miejscem zamieszkania ubezpieczonego (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.3-4 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

Płatnik składek (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka Komandytowa z siedzibą w S. (reprezentowana przez komplementariusza, czyli przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w S., a ta jednoosobowo przez członków zarządu) prowadzi na terenie kraju działalność gospodarczą, w ramach której świadczy usługi spawalnicze i usługi z zakresu obróbki metalu. Spółka zatrudnia około 900 osób, w tym na umowę o pracę i umowę zlecenie, z czego około 60 osób to pracownicy administracyjni (odpisy z KRS dotyczące płatnika składek i komplementariusza płatnika składek k.6-9 i 19-21 akt sprawy oraz zeznania wiceprezesa zarządu (...) Sp. z o.o. w S. S. K. k.52v-53 akt sprawy).

Ubezpieczony O. K. jest obywatelem Ukrainy. Urodził się w dniu (...) na Ukrainie. Ubezpieczony jest żonaty, ma dwoje pełnoletnich dzieci. Córka ubezpieczonego ma 28 lat, założyła własną rodzinę. Syn ubezpieczonego ma 20 lat, jest studentem. Żona ubezpieczonego prowadzi na Ukrainie salon fryzjerski. Ubezpieczony jest ślusarzem (zeznania ubezpieczonego k.34-34v akt sprawy). Od 5 października 2016r. ubezpieczony przebywa legalnie na terenie Polski. W dniu 5 października 2016r. ubezpieczony zawarł z płatnikiem składek (...) Sp. z o.o. Sp. Komandytową z siedzibą w S. umowę zlecenie na okres od 5 października 2016r. do 8 marca 2017r., w której zobowiązał się do wykonywania na rzecz płatnika składek za wynagrodzeniem czynności w zawodzie ślusarza. W dniu 16 grudnia 2016r. ubezpieczony i płatnik składek zawarli umowę zlecenie na dalszy okres ,tj. na okres od 9 marca 2017r. do 9 marca 2020r., w której ubezpieczony zobowiązał się wykonywać na rzecz płatnika składek za wynagrodzeniem czynności w zawodzie ślusarza (umowa zlecenie z 5 października 2016r. i 16 grudnia 2016r. k.7-9 akt organu rentowego). Początkowo ubezpieczony przebywał w Polsce na podstawie wizy wydanej na okres od 22 września 2016r. do 8 marca 2017r., a następnie otrzymał kartę pobytu wydana przez Wojewodę (...)na okres do 9 marca 2020r. (wiza i karta pobytu oraz decyzja Wojewody (...) z 24 lipca 2017r. o zezwoleniu ubezpieczonemu na pobyt czasowy na trenie RP i pracę na rzecz płatnika składek w okresie od 24 lipca 2017r. do 9 marca 2020r. k.13-17 akt organu rentowego).

W ramach umów zlecenie zawartych z płatnikiem składek, w okresie od początku umowy ,tj. od 5 października 2016r. do maja 2017r. ubezpieczony wykonywał pracę ślusarza na terenie Polski – w G., a następnie w O.. We wskazanym okresie ubezpieczony zamieszkiwał w B. przy ul. (...) - w mieszkaniu udostępnionym przez płatnika składek. Koszty korzystania z mieszkania płatnik składek potrącał z wynagrodzenia ubezpieczonego za pracę, przy czym w razie dużej odległości między aktualnym miejscem pracy a w/w miejscem zamieszkania – w dni pracy ubezpieczony korzystał z lokalu mieszkalnego udostępnionego ubezpieczonemu przez płatnika składek w pobliżu aktualnego miejsca pracy (zeznania ubezpieczonego k.33v-34 akt sprawy).

Od czerwca 2017r. płatnik składek oddelegował ubezpieczonego do wykonywania prac ślusarskich na terenie Republiki Czeskiej w miejscowości O.. Oddelegowanie to miało związek z zawarciem przez płatnika składek w dniu 1 lutego 2017r. umowy na wykonanie usług z przedsiębiorstwem działającym na terenie Republiki Czeskiej działającym pod nazwą (...)s.r.o. z siedzibą w O.. Zgodnie z tą umową płatnik składek zobowiązał się do wykonania na rzecz w/w przedsiębiorcy z terenu Republiki Czeskiej prac szlifierskich oraz ślusarskich elementów metalowych w hali produkcyjnej na terenie Czech. Ubezpieczony wykonywał pracę na terenie Czech do 2 maja 2018r. W okresie pracy na terenie Czech ubezpieczony czasowo mieszkał w pobliżu granicy z Republiką Czeską - w miejscowości S., a do pracy dojeżdżał wraz z innymi pracownikami firmowym busem płatnika składek. Płatnik składek wypłacał ubezpieczonemu wynagrodzenie za pracę wykonywaną na terenie Republiki Czeskiej. Po 2 maja 2018r. ubezpieczony ponownie wykonuje pracę na trenie Polski. W dni wolne do pracy zamieszkuje w B. przy ul. (...). Na Ukrainę ubezpieczony jeździ kilka razy w roku - na urlop w okresie letnim oraz na święta i na Nowy Rok (umowa na wykonanie usług zawarta w dniu 1 lutego 2017r. między płatnikiem składek a (...)s.r.o. z siedzibą w O. na terytorium Republiki Czeskiej k.19-25 akt organu rentowego, zeznania ubezpieczonego k.34-34v akt sprawy, zeznania wiceprezesa zarządu komplementariusza S. K. k.52v-53 akt sprawy).

W 2016r. i 2017r. ubezpieczony rozliczył się z podatku w Polsce składając do Drugiego Urzędu Skarbowego w B. zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (informacja Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w B. z 30 października 2018r. - w kopercie na k.60 akt sprawy).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie płatnika składek (...) Sp. z o.o. Sp. Komandytowa z siedzibą w S. okazało się co do zasady uzasadnione.

Jak wynika z akt organu rentowego, w dniu 4 października 2017r. wpłynął do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. wniosek płatnika składek o wydanie zaświadczenia o ustawodawstwie właściwym dla pracownika O. K.– obywatela Ukrainy wykonującego dla płatnika składek pracę w ślusarza, na okres od 4 października 2017r. do 3 października 2019r. Wnioskodawca wskazał, że w/w pracownik w wskazanym okresie został oddelegowany do wykonywania pracy na terytorium Republiki Czeskiej. Jako podstawę wniosku wskazano regulację art.12.1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. UE L z 30 kwietnia 2004r. ze zm.). Zgodnie z tym uregulowaniem osoba, która wykonuje działalność jako pracownik najemny w Państwie Członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie prowadzi tam swą działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego Państwa Członkowskiego do wykonywania pracy w imieniu tego pracodawcy, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego Państwa Członkowskiego, pod warunkiem, że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy i że osoba ta nie jest wysłana by zastąpić inną osobę.

Z uwagi na to, że O. K. jest obywatelem Ukrainy rozstrzygnięcie wniosku płatnika składek wymagało uprzedniej oceny, czy w/w pracownik zamieszkuje legalnie na terenie Polski jako członka Unii Europejskiej. Zgodnie bowiem z art.1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1231/2010 z dnia 24 listopada 2010r. rozszerzającego rozporządzenie (WE) nr 883/2004 i rozporządzenie (WE) nr 987/2009 na obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci tymi rozporządzeniami jedynie ze względu na swoje obywatelstwo, w/w rozporządzenia (WE) nr 883/2004r. i nr 987/2009 mają zastosowanie do obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci tymi rozporządzeniami jedynie ze względu na swoje obywatelstwo, jak również do członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu po ich śmierci, pod warunkiem że zamieszkują oni legalnie na terytorium państwa członkowskiego i znajdują się w sytuacji, która pod każdym względem dotyczy więcej niż jednego państwa członkowskiego.

Organ rentowy odmawiając ustalenia, że wobec O. K. w okresie objętym wnioskiem płatnika składek ,tj. w okresie od 4 października 2017r. do 3 października 2019r. znajduje zastosowanie ustawodawstwo polskie ustalone na podstawie art.12.1 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 jako ustawodawstwo państwa, w którym znajduje się siedziba i miejsce wykonywania normalnej działalności przez płatnika składek i co za tym idzie wydania ubezpieczonemu – delegowanemu na okres nie przekraczający 24 miesięcy do wykonywania pracy w imieniu płatnika składek na terytorium Republiki Czeskiej - zaświadczenia A1 podniósł, że w okolicznościach sprawy brak jest podstaw do ustalenia, że w Polsce znajduje się centrum interesów życiowych ubezpieczonego i miejsce jego zamieszkania. Ustalając, czy ubezpieczony zamieszkuje w Polsce organ rentowy odwołał się do uregulowania zawartego w art.11.1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. W myśl tego uregulowania do ustalenia miejsca zamieszkania osoby, do której stosuje się rozporządzenie podstawowe, należy ustalić ośrodek interesów życiowych zainteresowanego w oparciu o ogólną ocenę wszystkich dostępnych informacji dotyczących istotnych okoliczności, które mogą obejmować, w stosownych przypadkach: czas trwania i ciągłość pobytu na terytorium zainteresowanych państw członkowskich, sytuację danej osoby, w tym: charakter i specyfikę wykonywanej pracy, w szczególności miejsce, w którym praca ta jest zazwyczaj wykonywana, jej stały charakter oraz czas trwania każdej umowy o pracę, jej sytuację rodzinną oraz więzi rodzinne, prowadzenie jakiejkolwiek działalności o charakterze niezarobkowym, jej sytuację mieszkaniową, zwłaszcza informację, czy sytuacja ta ma charakter stały, państwo członkowskie, w którym osoba uważana jest za mającą miejsce zamieszkania dla celów podatkowych. Stosując się do powyższej regulacji organ rentowy stwierdził, że O. K. jedynie tymczasowo przebywa w Polsce jako kraju zatrudnienia, a centrum jego interesów życiowych, determinowane m.in. przez fakt posiadania rodziny na Ukrainie, znajduje się właśnie na Ukrainie.

Analizując okoliczności sprawy Sąd doszedł do przekonania, że stanowisko organu rentowego w kwestii miejsca zamieszkania O. K.jest błędne. Wskazać należy, że zastosowany przez organ rentowy w/w przepis art.11.1 rozporządzenia wykonawczego (WE) nr 987/2009 ma zastosowanie w przypadku, gdy pomiędzy instytucjami dwóch lub więcej państw członkowskich istnieje rozbieżność opinii w odniesieniu do ustalenia miejsca zamieszkania. W okolicznościach niniejszej sprawy nie ma natomiast sporu między instytucjami państw członkowskich. W ocenie Sądu w okolicznościach sprawy w pełni uzasadnione jest stwierdzenie, że O. K. zamieszkuje legalnie na terenie Polski. Przedstawione przez płatnika składek dokumenty w postaci wizy wydanej ubezpieczonemu oraz karty pobytu, a także decyzji Wojewody (...) o zezwoleniu na pobyt i pracę ubezpieczonego na terytorium RP nie pozostawiają wątpliwości, że ubezpieczony legalnie przebywa na terenie RP oraz legalnie wykonuje w Polsce pracę. Z ustaleń Sądu wynika, że ubezpieczony posiada w Polsce – w B. przy ul. (...) lokal mieszkalny, w którym przebywa w czasie wolnym od pracy. Okoliczność, że lokal ten został udostępniony ubezpieczonemu oraz innym pracownikom płatnika składek przez tegoż płatnika, nie może być powoływana jako argument przeciwko ustaleniu, że ubezpieczony zamieszkuje na terenie Polski. W ocenie Sądu nie ma wątpliwości, że zamieszkiwanie ubezpieczonego na terenie Polski ma swoje źródło w fakcie wykonywania pracy na rzecz polskiego pracodawcy. Zatrudnienie jest jednak doniosłym motywem w wyborze miejsca zamieszkania. Bezsporne jest, że ubezpieczony ma na Ukrainie rodzinę, przy czym jego dzieci są już pełnoletnie. Posiadanie rodziny na terenie Ukrainy jest okolicznością, która wiąże ubezpieczonego z jego ojczystym krajem. Nie jest to jednak okoliczność niwecząca ustalenie, że ubezpieczony, który od dłuższego czasu pracuje i przebywa w Polsce oraz co istotne, a co pomija organ rentowy, za dwa ostatnie lata (2016r. i 2017r.) rozliczył się z podatku w Polsce, zamieszkuje legalnie na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

Reasumując, wobec ustalenia, że O. K. zamieszkuje na terytorium państwa członkowskiego UE, Sąd stwierdził, że zachodzą podstawy do wydania przez organ rentowy zaświadczenia o ustawodawstwie właściwym dla ubezpieczonego jako osoby, która została delegowana do wykonywania pracy w imieniu płatnika składek na terytorium innego Państwa Członkowskiego (Republiki Czeskiej) na postawie art.12.1 rozporządzenia Parlamentu i Rady (WE) nr 883/2004. Należy zauważyć, że przed delegowaniem do w/w pracy ubezpieczony wykonywał pracę na rzecz płatnika składek na terenie Polski i delegowanie go nie miału na celu zastępstwa za innego pracownika. Zauważyć dalej należy, że okres objęty wnioskiem nie przekraczał 24 miesięcy, przy czym ostatecznie Sąd uwzględnił odwołanie płatnika składek w odniesieniu do okresu od 4 października 2017r. (data początkowa wskazana we wniosku) do 2 maja 2018r. ,tj. do końca pracy ubezpieczonego na trenie Czech (po tej dacie, jak wynika z wcześniejszych ustaleń Sądu, ubezpieczony powrócił do wykonywania pracy w Polsce). Dlatego w pozostałej części (za pozostały okres objęty wnioskiem) odwołanie podlegało oddaleniu.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, na podstawie art.477 ¹⁴§2 i 1 kpc, Sąd orzekł jak w pkt I i II sentencji wyroku.

Z uwagi na wynik sprawy ,tj. częściowe uwzględnienie odwołania, Sąd na podstawie art.100 kpc wzajemnie zniósł miedzy stronami koszty procesu.