Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSO Jacek Witkowski
Protokolant	st. sekr. sądowy Dorota Malewicka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 lutego 2016r. w S.

odwołania M. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 30 grudnia 2014 r. Nr (...)- (...)

w sprawie M. L.

z udziałem zainteresowanej (...) Spółki z o. o. w S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

I.  oddala odwołanie;

II.  zasądza od M. L. kwotę 60 (sześćdziesiąt) zł na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 251/15

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 30 grudnia 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 210 § 1 k.s.h. oraz art. 22 § 1 k.p. i z uwzględnieniem art. 58 § 1 k.c., stwierdził, że M. L. jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 16 sierpnia 2014r. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że umowa o pracę z dnia 15.08.2014r. pomiędzy (...) sp. z o.o. a M. L. będącą członkiem zarządu spółki została zawarta z naruszeniem zasad reprezentacji określonych w art. 210 k.s.h., a tym samym M. L. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od dnia 16.08.2014r. jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o.

Odwołanie od ww. decyzji złożyła M. L. oraz płatnik składek (...) sp. z o.o. w S., wnosząc o jej uchylenie i orzeczenie w tym zakresie co do istoty sprawy, ewentualnie przekazanie do ponownego rozpoznania, a także obciążenie kosztami postępowania (...) Oddział w S.. W uzasadnieniu wskazano, że Uchwała Zgromadzenia Wspólników Spółki, dotycząca powołania pełnomocnika do zawierania umów o pracę w imieniu spółki z członkami jej zarządu, została podjęta w sposób określony w art. 210 § 1 ksh w zw. z art. 15 § 2 ksh oraz art. 17 § 1 i § 2 ksh oraz zgodnie z dyspozycjami powołanej normy prawnej. Podniesiono, że organ rentowy pominął fakt, iż w sytuacji, gdy członek zarządu spółki dominującej zostaje członkiem jednoosobowego zarządu spółki zależnej i ma umowę o pracę ze spółką zależną, zastosowanie będą miały przepisy art. 210 § 1 ksh w zw. z art. 15 § 2 ksh oraz art. 17 § 1 i 2 ksh. Ubezpieczona, działając jako prezes zarządu (...) Centrum Usługowo-Handlowe (spółka dominująca) nie mogła zwołać Walnego Zgromadzenia Wspólników (...) sp. z o.o. (jednoosobowa spółka zależna), następnie powołać pełnomocnika do podpisywania umów między spółką a członkiem jej zarządu, bowiem na skutek powyższego de facto podpisałaby umowę o pracę „sama ze sobą”. Na gruncie powołanych przepisów zawarcie umowy z członkiem zarządu spółki dominującej ( (...) S Centrum Usługowo-Handlowe sp. z o.o.) przez spółkę zależną ( (...) sp. z o.o.) może się odbyć za zgodą Rady Nadzorczej spółki dominującej. Tym samym, w ocenie odwołującej się, umowa o pracę pomiędzy M. L. a (...) sp. z o.o. nie została zawarta z naruszeniem zasad reprezentacji określonych w art. 210 § 1 ksh. Podniesiono także, że M. L. od 2009r. do 15.08.2014r. była zatrudniona w (...) S sp. z o.o., która jest spółką (...) w stosunku do (...) sp. z o.o. Powołanie jej na stanowisku Prezesa Zarządu spółki M. oraz podpisanie umowy o pracę z rzeczona spółką, pośrednio stanowi kontynuację zatrudnienia w ramach powiązań kapitałowych pomiędzy spółkami. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, iż ubezpieczona od dnia zatrudnienia w (...) sp. z o.o. przez miesiąc wykonywała czynności wynikające z nawiązanego stosunku pracy. Mając na uwadze, że M. L. we wrześniu 2014r. była w 6 miesiącu ciąży, która – jak się okazało – była zagrożona, musiała udać się na zwolnienie lekarskie, które trwało do dnia porodu, tj. do 17 stycznia 2015r. W ocenie ubezpieczonej, na skutek wydanej decyzji doszło do nadużycia prawa podmiotowego przez organ rentowy, który od początku zmierzał do pozbawienia M. L. przysługującego jej ustawowego prawa do nabytego zasiłku macierzyńskiego oraz zasiłku chorobowego. Zdaniem ubezpieczonej, zaskarżona decyzja jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, a nadto doprowadziła do sytuacji prawnej, w której ubezpieczona jako samotna matka wychowująca trójkę dzieci została pozbawiona podstawowego wypracowanego prawa do zasiłku macierzyńskiego i chorobowego (odwołanie wraz z załącznikami, k. 2-11 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od płatnika składek na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, powołując argumentację i przepisy prawa zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie, k. 12-15v a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Jedynym wspólnikiem (...) sp. z o.o. w S. jest (...) S Centrum Usługowo-Handlowe sp. z o.o. w S.. Prezesem Zarządu obu spółek, a jednocześnie jedynym członkiem zarządu jest M. L.. Zgodnie z aktem założycielskim organami (...) sp. z o.o. są Zgromadzenie Wspólników i Zarząd. W skład Rady Nadzorczej (...) S Centrum Usługowo-Handlowe sp. z o.o. w S. wchodzili: T. L., K. L. oraz M. B..

Do dnia 15 sierpnia 2014r. M. L. podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek (...) S Centrum Usługowo-Handlowe sp. z o.o. w S.. W dniu 16 sierpnia 2014r. M. L. zawarła z (...) sp. z o.o. w S., za którą działał pełnomocnik powołany przez członka Rady Nadzorczej (...) Centrum Usługowo-Handlowe w osobie P. T., umowę (określoną jako „umowa o pracę na czas nieokreślony”) na stanowisku prezesa zarządu w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości 25.000 zł brutto.

Ubezpieczona M. L. została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jako pracownik płatnika składek (...) sp. z o.o. od dnia 16 sierpnia 2014 r.

W wyniku przeprowadzonej kontroli płatnika składek Zakład Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie przedłożonych dokumentów oraz uzyskanych w toku kontroli informacji stwierdził, że umowa o pracę pomiędzy (...) sp. z o.o. a M. L. została zawarta z naruszeniem zasad reprezentacji określonych w art. 210 ksh. Wskazano, że stosownie do art. 156 ksh pismo członka Rady Nadzorczej spółki (...) sp. z o.o. nie może być uznane za uchwałę Zgromadzenia Wspólników (...) sp. z o.o. o powołaniu pełnomocnika do zawierania umów o pracę z członkami jej zarządu. Wobec powyższego umowa o pracę zawarta w dniu 15.08.2014r. jest nieważna, a co za tym idzie M. L. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od dnia 16.08.2014r. jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwoliło ustalić, że M. L. faktycznie wykonywała powierzone jej obowiązki prezesa zarządu (...) sp. z o.o. w S., w tym m.in. zawierała umowy najmu, nadzorowała pracowników, prowadziła księgowość, realizowała płatności, reprezentowała spółkę na zewnątrz w kontaktach handlowych z kontrahentami i klientami.

Istota sporu koncentrowała się na ustaleniu ważności umowy o pracę zawartej pomiędzy M. L. a (...) sp. z o.o. w S., za którą działał pełnomocnik powołany przez członka Rady Nadzorczej (...) Centrum Usługowo-Handlowe w osobie P. T.. Ubezpieczona oraz płatnik składek podnosili, iż pełnomocnik do zawierania umowy o pracę z członkami zarządu (art. 210 § 1 ksh) spółki (...) sp. z o.o. (100% udziałów tej spółki należy do (...) Centrum Usługowo-Handlowego) został prawidłowo umocowany, bowiem upoważnienia udzielił mu członek Rady Nadzorczej spółki (...) upoważniony do reprezentowania spółki w zakresie powoływania pełnomocników do reprezentowania spółek zależnych spółki (...), co wynika z uchwały nr 1 Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Spółki (...) sp. z o.o. z dnia 1.08.2014r. (k. 8-9 a.s.) oraz z Uchwały Rady Nadzorczej (...) S Centrum Usługowo-Handlowego sp. z o.o. z dnia 24.07.2014r., w której to Rada Nadzorcza upoważniła T. L. do powołania na pełnomocnika spółki (...) sp. z o.o. P. T. do podpisania umowy o pracę z M. L. od dnia 18.08.2014r. (k. 11 a.s.).

Zgodnie z art. 11 k.p. nawiązanie stosunku pracy, bez względu na jego podstawę prawną, wymaga zgodnego oświadczenia woli stron - pracodawcy i pracownika. Wola osoby dokonywającej czynności prawnej może być wyrażona w sposób wyraźny lub w sposób dorozumiany. Od swobody kontraktowania określonej w art. 11 k.p. należy jednak odróżnić, w ocenie Sądu, zasady dotyczące reprezentacji spółki. Zasady te kształtuje w pierwszej kolejności umowa spółki oraz przepisy ustawy mające charakter bezwzględnie obowiązujący, w tym art. 210 § 1 k.s.h., który stanowi, iż w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim - spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. Przepis ten wyłącza prawo reprezentacji spółki przez zarząd w razie zawierania umowy między spółką a członkiem zarządu. Nie różnicuje on czynności prawnych, wobec czego dotyczy wszystkich umów między spółką a członkiem zarządu, bez względu na to czy mają związek z funkcją pełnioną przez niego w zarządzie spółki. Wobec tego również zawarcie umowy o pracę wymaga zachowania wymogów z art. 210 § 1 k.s.h. Wymagane jest więc do tego oświadczenie rady nadzorczej lub pełnomocnika powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników, które nie może być zastąpione oświadczeniem (uchwałą) innego organu. Czynności dokonane wbrew nakazowi określonemu w art. 210 § 1 k.s.h. skutkują bezwzględną nieważnością, co wynika z art. 58 k.c. (por. wyrok SN z dnia 23 lipca 2009r., II PK 36/09).

Jak słusznie zauważył organ rentowy w spornym okresie w (...) sp. z o.o. nie było ani ustanowionej Rady Nadzorczej ani pełnomocnika powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników. W niniejszej sprawie pełnomocnik został powołany przez członka rady nadzorczej spółki (...) sp. z o.o. (jedynego wspólnika (...) sp. z o.o.) umocowanego do powołania na pełnomocnika spółki (...) sp. z o.o. P. T. do podpisania umowy o pracę z członkiem zarządu. W ocenie Sądu, taka konstrukcja nie jest zgodna z przepisami art. 210 § 1 ksh, a w konsekwencji skutkuje nieważnością umowy o pracę.

Niezależnie od powyższego, należy zważyć, iż w niniejszej sprawie zawarty stosunek prawny nie nosił wszystkich cech stosunku pracy, o którym mowa w art. 22 k.p. Cechą konstytutywną stosunku pracy jest wykonywanie jej pod kierownictwem pracodawcy i w warunkach podporządkowania. W ocenie Sądu w okolicznościach niniejszej sprawy nie można mówić o podporządkowaniu pracowniczym, nawet tzw. "autonomicznym", które jest charakterystyczne dla stanowisk kierowniczych. Jedynym (...) sp. z o.o. jest (...) S Centrum Usługowo-Handlowe sp. z o.o., której jedynym członkiem zarządu a jednocześnie prezesem zarządu jest M. L., uprawniona do samodzielnej reprezentacji spółki. Co więcej M. L. jest także prezesem jednoosobowego zarządu (...) sp. z o.o. Wobec powyższego, zdaniem Sądu, nie może być ona zatrudniona w charakterze pracownika u płatnika składek, bowiem stanowiłoby to wyraz niemożliwego pojęcia podporządkowania „samemu sobie”, co pojęciowo jest wykluczone.

Brak nawiązania stosunku pracy powoduje, iż brak jest podstaw do przyjęcia, że zawarta przez strony umowa wywołała skutek w postaci objęcia ubezpieczonej M. L. pracowniczym ubezpieczeniem społecznym od dnia 16 sierpnia 2014r. Co za tym idzie, w ocenie Sądu Okręgowego, decyzja organu rentowego z dnia 30 grudnia 2014 r. jest prawidłowa.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzeczono jak w sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik na podstawie art.98 § 1 i 3 kpc w zw. z art.99 kpc i § 11 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz.U. z 2013r. poz.490 ze zm.). Z uwagi, iż sprawa została wszczęta przed dniem wejścia w życie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lipca 2015 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tj. przed dniem 1 sierpnia 2015 r.), jak również przed dniem wejścia w życie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. przed dniem 1 stycznia 2016 r.), do określenia wysokości kosztów zastępstwa procesowego zastosowano przepisy dotychczasowe.