Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSO Katarzyna Antoniak
Protokolant	st. sekr. sądowy Marzena Mazurek

po rozpoznaniu w dniu 27 października 2016 r. w Siedlcach na rozprawie

odwołania J. H.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 4 marca 2016 r. Nr (...)

w sprawie J. H.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala prawo J. H. do emerytury od dnia 06 stycznia 2016 r.

Sygn. akt IV U 322/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 marca 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015r., poz. 748) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8 poz. 43 ze zm.), odmówił J. H. prawa do emerytury wskazując, że na dzień 1 stycznia 1999r. nie udowodnił 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Do stażu pracy nie zaliczono okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 07.01.1972r. do 30.06.1976r., gdyż na podstawie przedłożonych zeznań świadków nie można jednoznacznie ustalić, w jakim wymiarze czasu pracy wnioskodawca pracował w gospodarstwie rolnym rodziców.

Odwołanie od w/w decyzji złożył ubezpieczony J. H., wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury. Wnioskodawca domagał się zaliczenia do okresów składkowych i nieskładkowych pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 7 stycznia 1972r. do 30 czerwca 1976r., bowiem wykonywał ją stale, a odległość z domu do miejsca nauki wynosiła 20 kilometrów, w związku z czym dojazd w obie strony trwał około godziny, co umożliwiało mu codzienną pracę w gospodarstwie rolnym przed wyjazdem do szkoły i po powrocie z niej (odwołanie k. 1-5 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując podstawę prawną i argumentację zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie, k. 7-9).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony J. H. w dniu (...). ukończył 60-ty rok życia. W dniu 12 stycznia 2016r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o emeryturę (k.1-3v akt emerytalnych). Na podstawie przedłożonych dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 22 lat, 5 miesięcy i 29 dni, z czego okresy składkowe wynoszą 22 lata, 5 miesięcy i 11 dni, a okresy nieskładkowe 18 dni. Ponadto organ rentowy uznał ubezpieczonemu staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 19 lat, 7 miesięcy i 11 dni. Organ rentowy nie uwzględnił okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 07.01.1972r. do 30.06.1976r., gdyż na podstawie przedstawionych zeznań świadków nie można jednoznacznie ustalić, w jakim wymiarze czasu pracy ubezpieczony pracował w gospodarstwie rolnym rodziców. Zaskarżoną decyzją z dnia 4 marca 2016r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury, bowiem na dzień 1 stycznia 1999r. nie udowodnił 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych (decyzja z dnia 4.03.2016r., k. 40 akt emerytalnych).

Od urodzenia, tj. 6 stycznia 1956r., J. H. jest zameldowany na pobyt stały w miejscowości S. (zaświadczenie o zameldowaniu na pobyt stały, k.11 akt emerytalnych). Rodzice ubezpieczonego, Z. i M. H., byli posiadaczami gospodarstwa rolnego o powierzchni 4,89 ha położonego we wsiach S. i W. od 1949r. do 1971r., a następnie od 1971r. stali się właścicielami w/w gospodarstwa. Od 1990r. gospodarstwo to stało się własnością ich synów J. H. i A. H. (zaświadczenie ze Starostwa Powiatowego w S., k.12 akt emerytalnych).

W dniu 6 stycznia 1972r. ubezpieczony osiągnął wiek 16 lat. Wówczas był uczniem Liceum Ogólnokształcącego w S., które ukończył 5 czerwca 1975r. Następnie kontynuował naukę w jednorocznym Policealnym Studium Zawodowym (...) w S. w zawodzie weterynaryjny kontroler sanitarny, które ukończył w dniu 29 czerwca 1976r. (świadectwo dojrzałości, k.7-8 akt emerytalnych; dyplom ukończenia Policealnego Studium Zawodowego, k.9 akt emerytalnych). Od dnia 1 lipca 1976r. J. H. podjął zatrudnienie w Państwowej Inspekcji Weterynaryjnej Rejonowym Inspektoracie Weterynarii w S. (świadectwo pracy, k.16 akt emerytalnych).

Gospodarstwo rolne stanowiło jedyne źródło utrzymania rodziców ubezpieczonego. Uprawiali oni zboże, ziemniaki, buraki, hodowali zwierzęta (krowy, owce, trzodę chlewną) i drób (kaczki, gęsi, kury), posiadali 2 konie. Odległość pomiędzy miejscem zamieszkania wnioskodawcy (S.) a miejscem pobierania nauki (S.) wynosiła około 20 km. Przez cały okres nauki czy to w liceum, czy też w Studium ubezpieczony dojeżdżał do szkoły autobusem, a podróż ta trwała około 30 minut. Zajęcia w liceum odbywały się od godz. 8:00-9:00 do godz. 14:20, zatem najpóźniej wnioskodawca wracał do domu około godziny 15:00-16:00. W Policealnym Studium Zawodowym jeden dzień w tygodniu był wolny, zajęcia trwały 5-6 godzin, praktyki w rzeźni miejskiej odbywały się dwa dni w tygodniu i trwały 4-5 godzin. J. H. jako najstarszy z rodzeństwa, które nadal mieszkało z rodzicami (starsze rodzeństwo mieszkało już poza domem, młodsze uczyło się w szkole podstawowej) w gospodarstwie rolnym pracował codziennie przy obrządku zwierząt, przygotowywaniu dla nich paszy, a później karmieniu. W okresie wakacji nigdzie nie wyjeżdżał, na pracę w gospodarstwie rolnym przeznaczając właściwie całe dnie, co wynikało również ze wzmożonego okresu prac polowych z uwagi na żniwa. Wnioskodawca pomagał także przy dojeniu krów, sianokosach, sadzeniu i zbieraniu ziemniaków. Obowiązki gospodarskie zajmowały mu ponad 4 godziny dziennie. Wieczorem po wykonaniu prac w gospodarstwie 1-2 godziny przeznaczał na naukę (zeznania świadków: J. D., M. B., Z. T., F. J., k.21v-22v akt sprawy; wyjaśnienia i zeznania ubezpieczonego, k.20v-21 i 22v akt sprawy).

Ubezpieczony nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (okoliczność bezsporna, nadto: oświadczenie zawarte we wniosku o emeryturę, k.2 akt emerytalnych, raport z analizy konta, k.27 akt emerytalnych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego J. H. zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art.32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art. 32 ust. 1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art. 27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z § 4 ust.1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z § 2 ust.1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia w zakresie niezbędnym do uzupełnienia okresu ubezpieczeniowego, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury.

W okolicznościach niniejszej sprawy jedyną kwestią sporną było to, czy na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony legitymuje się co najmniej 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowym. Poza sporem pozostawało bowiem, że J. H. osiągnął wymagany ustawą wiek w dniu 6 stycznia 2016r., spełnił przesłankę co najmniej 15–letniego stażu pracy w szczególnych warunkach, wykazując 19 lat, 7 miesięcy i 11 dni, jak również nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy staż ubezpieczeniowym w łącznym wymiarze 22 lat, 5 miesięcy i 29 dni, zatem do 25-letniego okresu wymaganego do przyznania emerytury brakowało mu 2 lat, 6 miesięcy i 1 dnia. W tym celu J. H. wnosił o uwzględnienie okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16 roku życia, tj. okresu od 7 stycznia 1972r. do 30 czerwca 1976r.

Jak wskazuje się w doktrynie i orzecznictwie, aby można było zaliczyć okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia traktując je jako okresy składkowe ubezpieczony musi wykazać, iż pracował w gospodarstwie rolnym co najmniej 4 godziny dziennie. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie zasadne było uzupełnienie okresu ubezpieczenia okresem pracy w gospodarstwie rolnym rodziców wnioskodawcy po ukończeniu 16-tego roku życia. Nawet przy uwzględnieniu, że gospodarstwo to było średniej wielkości (4,89 ha), to zachodzą przesłanki do uznania, iż w gospodarstwie istniało zapotrzebowanie na pracę ubezpieczonego w wymiarze ponad 4 godzin dziennie. Bezsprzecznie uprawa roli charakteryzuje się pewną sezonowością intensyfikującą się w okresach wiosennym, letnim i jesiennym, zaś zimą takich prac jest zdecydowanie mniej. Jednakże w okolicznościach sprawy należało uwzględnić, że rodzice ubezpieczonego hodowali zwierzęta (trzodę chlewną, krowy, owce, drób), przy których czynności należy wykonywać przez cały rok. Codziennie trzeba bowiem przygotowywać paszę, karmić, poić, wymieniać podściółkę, wywozić obornik i wykonywać inne prace z tym związane. W ocenie Sądu całokształt wszystkich obowiązków gospodarskich, tj. całoroczna praca przy zwierzętach oraz okresowo nasilone prace polowe, nakazywały uznać, iż ubezpieczony po ukończeniu 16-tego roku życia stale pracował w gospodarstwie rolnym rodziców. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że ubezpieczony w okresie nauki w Liceum Ogólnokształcącym i później kontynuując naukę w Policealnym Studium Zawodowym, stale mieszkał z rodzicami w ich gospodarstwie rolnym, codziennie dojeżdżając na zajęcia szkolne autobusem. Odległość pomiędzy miejscem zamieszkania ubezpieczonego a miejscem uczęszczania do szkoły nie jest znaczna (około 20 km, podróż w jedną stronę zajmowała około 30 minut) i umożliwia jednoczesne pobieranie nauki oraz wykonywanie prac w gospodarstwie rolnym w wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie. Przy rozstrzygnięciu niniejszej sprawy należy mieć również na uwadze realia pracy w gospodarstwie rolnym w spornym okresie, kiedy to wszystkie prace wykonywane były ręcznie, co wpływało na znaczne wydłużenie czasu realizowania wszelkich obowiązków gospodarskich. Ponadto J. H. był najstarszym z rodzeństwa, które nadal mieszkało z rodzicami (starsze rodzeństwo mieszkało już poza domem, a młodsze uczyło się w szkole podstawowej). Niewątpliwie zatem praca ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym rodziców była wykonywana stale i miała istotne znaczenie dla funkcjonowania tego gospodarstwa. Powyższe argumenty przemawiają za uwzględnieniem pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym rodziców do stażu ubezpieczeniowego w zakresie niezbędnym do uzyskania 25-letniego okresu wymaganego do przyznania emerytury, przy czym wystarczający jest sam okres pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16-tego roku życia i jednoczesnej nauki w Liceum Ogólnokształcącym w S.. Sąd w całości obdarzył wiarygodnością zeznania złożone przez ubezpieczonego oraz zeznania świadków, którzy potwierdzili, że widywali ubezpieczonego wykonującego obowiązki w gospodarstwie rolnym rodziców. Powyższe daje podstawy do stwierdzenia, iż istniało zapotrzebowanie na pracę ubezpieczonego, a nadkład tej pracy we wskazanym okresie miał znaczący wpływ na funkcjonowanie gospodarstwa.

Do wymaganego przepisami 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego ubezpieczonemu brakowało 2 lat, 6 miesięcy i 1 dnia (organ rentowy przyjął za udowodniony staż ubezpieczeniowy w wymiarze 22 lat, 5 miesięcy i 29 dni). Co za tym idzie w okolicznościach niniejszej sprawy wystarczyło zaliczenie uzupełniająco, stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, okresu pracy wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16 roku życia w w/w zakresie. Przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwoliło zatem ustalić, iż ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. legitymuje się 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowym, uzupełnionym okresem pracy w gospodarstwie rolnym. W dniu ukończenia wymaganego przepisami wieku emerytalnego ubezpieczony spełnił ostatnią przesłankę określoną w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił prawo J. H. do emerytury od dnia (...)., tj. od osiągniecia przez ubezpieczonego 60-tego roku życia.