Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lutego 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSO Katarzyna Antoniak
Protokolant	stażysta Renata Olędzka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 lutego 2015r. w S.

odwołania S. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 17 lutego 2014r., znak: (...)

w sprawie S. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala prawo S. P. do emerytury od 1 lutego 2014r.

Sygn. akt: IV U 408/14 UZASADNIENIE

Decyzją z 17 lutego 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił S. P. prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony nie udowodnił, iż do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął 15-letni staż pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy podniósł, że do pracy w szczególnych warunkach nie zaliczono okresu od 15 marca 1972r. do 30 września 1989r. w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...), gdyż zakład pracy w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach nie określił charakteru pracy zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. oraz powołał się na wykaz C, który uprawniał wyłącznie do wzrostu emerytury, a nie do przejścia na emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym wynoszącym dla mężczyzn 60 lat.

Odwołanie od w/w decyzji złożył S. P. wnosząc o jej zmianę i ustalenie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania wskazał m.in., że decyzja organu rentowego została wydana z naruszeniem art.184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W jego ocenie w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) na stanowiskach majster budowy, kierownik obiektu, kierownik robót wykończeniowych, kierownik budowy oraz kierownik grupy robót pracował w szczególnych warunkach sprawując dozór inżynieryjno-techniczny na budowach realizowanych przez Przedsiębiorstwo. W ramach tego dozoru nadzorował prace wykopowe, zbrojarskie, betoniarskie, spawalnicze, montażowe, dekarskie, wykończeniowe na wysokości. Nadto podniósł, że prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w L. z 22 marca 2102r. w sprawie III AUa 153/12 oddalono jego odwołanie od wcześniejszej decyzji organu rentowego odmawiającej mu prawa do emerytury, jednakże okoliczność ta nie uniemożliwia mu ponownego dochodzenia prawa do emerytury. Postępowanie w sprawie o świadczenie z ubezpieczenia społecznego może się bowiem toczyć na nowo, a sąd ubezpieczeń społecznych zobowiązany jest zbadania przesłanek, którymi kierował się organ rentowy odmawiając prawa do świadczenia (odwołanie k.1-3).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego odrzucenie wskazując, że w sprawie zachodzi powaga rzeczy osądzonej z uwagi na prawomocne oddalenie przez Sąd Apelacyjny w L. wyrokiem z 22 marca 2012r. w sprawie III AUa 153/12 odwołania ubezpieczonego od decyzji z 8 marca 2011r. odmawiającej mu prawa do emerytury. Niezależnie od powyższego organ rentowy wskazał, że odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.4-5).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony S. P. w dniu (...)rok życia. W dniu 4 lutego 2014r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury (wniosek o emeryturę z 4 lutego 2014r. k.1 akt emerytalnych). Był to drugi wniosek ubezpieczonego o emeryturę. Pierwszy został zgłoszony w dniu 21 lutego 2011r. i załatwiony decyzją odmowną z 8 marca 2011r. Rozpoznając odwołanie ubezpieczonego od powyższej decyzji Sąd Apelacyjny w L. wyrokiem z 22 marca 2012r. w sprawie III AUa 153/12 odwołanie to oddalił (decyzja z 8 marca 2011r. k.28 i wyrok Sądu Apelacyjnego w L. z 22 marca 2012r. w sprawie III AUa 153/12 z uzasadnieniem k.74-77 akt emerytalnych za wnioskiem z 21 lutego 2011r.).

Rozpoznając ponowny wniosek ubezpieczonego, na podstawie zgromadzonych dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 27 lat, 5 miesięcy i 25 dni, z czego okresy składkowe wynoszą 27 lat, 5 miesięcy i 21 dni, a okresy nieskładkowe 4 dni. Ponadto organ rentowy ustalił, że ubezpieczony nie wykazał, iż do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 15 lat. Podniósł, że do pracy w szczególnych warunkach nie zaliczono okresu od 15 marca 1972r. do 30 września 1989r. w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...), gdyż zakład pracy w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach nie określił charakteru pracy zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. oraz powołał się na wykaz C, który uprawniał wyłącznie do wzrostu emerytury, a nie do przejścia na emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym.

Z uwagi na brak wymaganego ustawą stażu pracy w szczególnych warunkach decyzją z 17 lutego 2014r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu przyznania emerytury (decyzja z 17 lutego 2014r. k.10 akt emerytalnych za wnioskiem z 4 lutego 2014r.).

Ubezpieczony był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w S. od 15 marca 1972r. do 30 września 1989r. w pełnym wymiarze czasu pracy, przy czym w okresie od 26 kwietnia 1973r. do 11 kwietnia 1975r. odbywał zasadniczą służbę wojskową (świadectwo pracy z 30 września 1989r. k.15 akt emerytalnych za wnioskiem z 21 lutego 2011r. i karta przebiegu zatrudnienia k. akt emerytalnych za wnioskiem z 4 lutego 2014r.).

Z chwilą zatrudnienia ubezpieczonego w powyższym przedsiębiorstwie powierzono mu stanowisko majstra (pismo z 14 marca 1972r. o przyjęciu ubezpieczonego do pracy od 15 marca 1972r. k.1B akt osobowych). Na stanowisku tym ubezpieczony pracował do chwili powołania do odbycia zasadniczej służby wojskowej ,tj. do 25 kwietnia 1973r. oraz po powrocie z wojska – od 14 kwietnia 1975r. (pismo z 14 kwietnia 1975r. o przyjęciu do dalszej pracy po odbyciu zasadniczej służby wojskowej k.14B akt osobowych), z tym że po powrocie z wojska pracodawca powierzył ubezpieczonemu stanowisko majstra budowy w grupie robót wykończeniowych (pismo z 14 kwietnia 1975r. o skierowaniu do pracy na stanowisku majstra budowy w grupie robót wykończeniowych k.15B akt osobowych). Na stanowisku majstra budowy ubezpieczony pracował do 31 lipca 1977r. Z dniem 1 sierpnia 1977r. pracodawca powierzył ubezpieczonemu stanowisko kierownika obiektu, na którym ubezpieczony pracował do 30 listopada 1981r., z tym że od 1 października 1977r. ubezpieczony pracował w nowo powstałym w ramach w/w przedsiębiorstwa (...) - Zakładzie Budownictwa Mieszkaniowego w S. (pismo z 27 lipca 1977r. o powierzeniu stanowiska kierownika obiektu k.20B akt osobowych i pismo z 31 grudnia 1977r. o reorganizacji i powstaniu (...) Kombinatu Budowlanego (...) k.21B akt osobowych). Z dniem 1 grudnia 1981r. pracodawca powierzył ubezpieczonemu stanowisko kierownika budowy, na którym to stanowisku ubezpieczony pracował do 31 marca 1987r. (pismo z 1 grudnia 1981r. o powierzeniu stanowiska kierownika budowy k.35B akt osobowych). Następnie z dniem 1 kwietnia 1987r. pracodawca powierzył ubezpieczonemu stanowisko kierownika grupy robót (pismo z 15 maja 1987r. o powierzeniu stanowiska kierownika grupy robót k.50B akt osobowych). Na stanowisku tym ubezpieczony zatrudniony był końca zatrudnienia w w/w przedsiębiorstwie.

(...) Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) w S. realizowało budowy na terenie S. i okolic, w szczególności w zakresie budownictwa mieszkaniowego, budownictwa szkół i przedszkoli. Ubezpieczony posiada wykształcenie średnie techniczne – technik ogólnobudowlany. Od początku zatrudnienia w powyższym Przedsiębiorstwie ,tj. od chwili powierzenia ubezpieczonemu stanowiska majstra budowy i poprzez okresy sprawowania kolejnych stanowisk ,tj. kierownika obiektu, kierownika budowy i kierownika grupy robót ubezpieczony bezpośrednio kierował pracami budowlanymi pracowników fizycznych na budowie osiedli mieszkaniowych w S. (m.in. osiedle (...), osiedle (...), II etap osiedla 1000-lecia) i osiedla (...) w Ł. oraz nadzorował te prace pod względem jakościowym i ilościowym, czytał projekty, rozwiązywał problemy techniczne pojawiające się w trakcie pracy. Pracując na stanowisku majstra i kierownika obiektu ubezpieczony nadzorował jednorazowo prace na budowie od 1 do 3 budynków mieszkalnych – na wszystkich jej etapach ,tj. od wykopów poprzez fundamenty i montaż budynku z tzw. wielkiej płyty, a pracując na stanowisku majstra w grupie robót wykończeniowych nadzorował prace wykończeniowe w nowo postawionych budynkach mieszkalnych. Pełniąc od 1 grudnia 1981r. funkcję kierownika budowy, a następnie kierownika grupy robót nadzorował prace na budowie większej ilości budynków jednocześnie – na budowie II etapu osiedla 1000-lecie ubezpieczony nadzorował budowę 9 budynków, w tym 4 wieżowców, a dodatkowo ponosił odpowiedzialność materialną za materiały znajdujące się na budowie. Jako kierownik budowy ubezpieczony dokonywał również wpisów do dziennika budowy i rozliczał czas pracy podległych pracowników. Z uwagi na szeroki zakres prac budowlanych wymienione czynności administracyjne wykonywał najczęściej po godzinach pracy. Z uwagi na rodzaj wykonywanych prac i konieczność zachowania właściwej ich jakości oraz koordynacji prac na kilku budynkach jednocześnie ubezpieczony przez cały czas przebywał na terenie budowy nadzorując wykonywane prace. Podlegali mu m.in. operatorzy sprzętu ciężkiego (spychaczy, koparek), betoniarze, zbrojarze, cieśle, spawacze, montażyści konstrukcji wielkiej płyty na wysokości, a w ramach prac wykończeniowych – spawacze balustrad, dekarze, posadzkarze. W ramach nadzoru ubezpieczony przebywał bezpośrednio przy stanowiskach w/w pracowników fizycznych sprawdzając jakość pracy i decydując o przejściu do dalszego etapu pracy, odbierał prace zanikające. Prace budowlane trwały również w zimie. Jeżeli temperatura osiągała niskie wartości wykonywano prace wewnątrz budynków np. montowano ściany wewnętrzne, stolarkę okienną. Stanowiska brygadzistów funkcjonowały w ramach prac montażowych, byli to tzw. brygadziści pracujący (zeznania świadków: A. F. k.13-13v – nagranie od minuty 32 do 42, M. F. k.13v – nagranie od minuty 42 do 54 i Z. M. k.13v-14 – nagranie od minuty 54 do godziny 1 minuty 2 oraz zeznania ubezpieczonego k.14 – nagranie od godziny 1 minuty 3 do godziny 1 minuty 9 oraz k.12v-13 – nagranie od minuty 1 do 27).

Po zakończeniu pracy w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...), ubezpieczony kontynuował zatrudnienie na stanowisku kierownika budowy robót budowlanych w (...) Zakładzie (...) w S. w okresie od 2 października 1989r. do 31 marca 1994r., następnie w ”E.” Spółce Akcyjnej (...) w S. w okresie od 1 kwietnia 1994r. do 31 października 1995r. (świadectwa pracy z 31 marca 1994r. i 31 października 1995r. k.19-21 akt emerytalnych za wnioskiem z 21 lutego 2011r.).

Ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego (raport z analizy konta k.8 akt emerytalnych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie S. P. podlegało uwzględnieniu.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że Sąd nie podzielił stanowiska organu rentowego, że w sprawie mamy do czynienia z powagą rzeczy osądzonej i w związku z tym odwołanie ubezpieczonego od decyzji z 17 lutego 2014r. powinno podlegać odrzuceniu na podstawie art.199§1 pkt 3 kpc. Prawdą jest, że decyzją z 8 marca 2011r. wydaną w wyniku rozpoznania pierwszego wniosku o emeryturę, organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do tego świadczenia, a odwołanie ubezpieczonego od tej decyzji zostało oddalone prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w L. z 22 marca 2012r. w sprawie III AUa 153/12, niemniej zauważyć należy, że na skutek ponowienia przez ubezpieczonego wniosku o emeryturę, organ rentowy wydał nową decyzję z 17 lutego 2014r. o odmowie prawa do tego świadczenia. Należy podkreślić, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych powaga rzeczy osądzonej ma charakter szczególny i nie można mówić o stanie powagi rzeczy osądzonej, jeżeli po wydaniu prawomocnego wyroku w sprawie z odwołania od decyzji odmawiającej prawa do świadczenia - tu emerytury, organ rentowy wydał nową decyzję w sprawie tego świadczenia. Wydanie nowej decyzji uprawnia ubezpieczonego do złożenia odwołania, a obowiązkiem sądu jest zbadanie prawidłowości wydanej decyzji. Zauważyć ponadto należy, w niniejszej sprawie ubezpieczony, obok wcześniej zgromadzonych dowodów, przedstawił nowe dowody – z zeznań świadka M. F., które wymagały oceny w kontekście uprawnień ubezpieczonego do emerytury.

Mając na uwadze powyższe Sąd zbadał odwołanie ubezpieczonego od decyzji z 17 lutego 2014r. i doszedł do przekonania, że zasługuje ono na uwzględnienie. Zgodnie z art.184 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009r. Nr 153, poz.1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art.32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy ,tj. w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art.32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art.27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z §4 ust.1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z §2 ust.1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczony spełnia przesłankę wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach, gdyż poza sporem pozostawało, że ubezpieczony osiągnął wymagany ustawą wiek oraz spełnił przesłankę ogólnego stażu ubezpieczenia. Ubezpieczony podnosił, że posiada 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach wskazując, że do stażu tego powinien być zaliczony okres zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w S. od 15 marca 1972r. do 30 września 1989r. ,tj. kiedy to pełniąc kolejne stanowiska od majstra budowy przez kierownika obiektu, kierownika budowy na kierowniku grupy robót kończąc wykonywał prace polegające na sprawowaniu dozoru inżynieryjno-technicznego na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace zaliczane do prac w szczególnych warunkach w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Nadto wskazał, że tego samego rodzaju pracę wykonywał również podczas zatrudnienia u kolejnych pracodawców ,tj. w (...) Zakładzie (...) w S. w okresie od 2 października 1989r. do 31 marca 1994r., następnie w ”E.” Spółce Akcyjnej (...) w S. w okresie od 1 kwietnia 1994r. do 31 października 1995r.

Przeprowadzone przez Sąd postępowanie dowodowe z dokumentów zawartych w aktach osobowych ubezpieczonego oraz ze spójnych i logicznych zeznań świadków w osobie Z. M. będącego zastępcą dyrektora w/w przedsiębiorstwa (później prezesem zarządu) oraz A. F. i M. F. zatrudnionych na analogicznych jak ubezpieczony stanowiskach, a także z logicznych zeznań samego ubezpieczonego wynika bezspornie, że poczynając od 15 marca 1972r. ,tj. od chwili powierzenia ubezpieczonemu stanowiska majstra budowy poprzez okresy pracy na stanowisku kierownika obiektu, kierownika budowy i kierownika grupy robót aż do chwili ustania stosunku pracy w dniu 30 września 1989r. ubezpieczony wykonywał prace polegające na kierowaniu pracami budowlanymi i nadzorem jakościowym na tymi pracami, przy czym z uwagi na zakres wykonywanych prac i obowiązek zachowania wymogów bezpieczeństwa pracy oraz bezpieczeństwa budowanych obiektów, przez cały okres pracy ubezpieczony pracował bezpośrednio na budowach w miejscu, gdzie swoją pracę wykonywali podlegli mu pracownicy. Z przedstawionych wyżej ustaleń Sądu wynika, że podstawowe prace, którymi kierował i które nadzorował ubezpieczony, będące jednocześnie podstawowymi pracami dla przedsięwzięcia budowlanego, były wykonywane przez maszynistów ciężkich maszyn budowlanych, zbrojarzy, betoniarzy, spawaczy, montażystów konstrukcji żelbetonowych na wysokości, dekarzy. Nie ulega wątpliwości, że prace wymienionych grup zawodowych są zaliczane do prac w szczególnych warunkach – vide: wykaz A: dział V poz.3, 4, 5, 9 i dział XIV poz.12 załącznika do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. Nadzorując prace wymienionych grup pracowników ubezpieczony pracował w tych samych warunkach, co wskazani pracownicy, a zatem zarówno na wysokości, jak i w wykopach przez co - podobnie jako oni – narażony był na szkodliwe dla organizmu warunki pracy. W tych okolicznościach w pełni uzasadnione jest zakwalifikowanie pracy ubezpieczonego wykonywanej w okresie od 15 marca 1972r. do 30 września 1989r. do pracy o jakiej mowa w wykazie A dział XIV poz.24 załącznika do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. a polegającej na sprawowaniu dozoru inżynieryjno-technicznego na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Odnosząc się do wykonywania przez ubezpieczonego czynności niebędących czynnościami stricte nadzorczymi w procesie budowy, jak np. dokonywanie wpisów w dzienniku budowy, czy też rozliczanie czasu pracy podległych pracowników, wskazać należy, że fakt wykonywania tego rodzaju czynności nie podważa ustalenia, że ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Czynności te były ściśle związane z powierzonymi ubezpieczonemu funkcjami, a jednocześnie nie były głównymi pracami, które wykonywał (czasowo stanowiły uboczne zajęcie).

Mając na uwadze całokształt przedstawionych okoliczności Sąd uznał, że odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie i dlatego na podstawie art.477.14§2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił prawo S. P. do emerytury od 1 lutego 2014r. ,tj. od miesiąca, w którym ubezpieczony wystąpił z wnioskiem o świadczenie.

Kończąc wskazać należy, że przed tut. Sądem pod sygnaturą akt IV U (...)toczyła się sprawa z odwołania A. F. (świadka w niniejszej sprawie – zatrudnionego w tym samym przedsiębiorstwie i przy tego samego rodzaju pracy co ubezpieczony) od decyzji organu rentowego o odmowie prawa do emerytury na podstawie art.184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Prawomocnym wyrokiem Sąd zmienił decyzję organu rentowego i ustalił prawo w/w do emerytury.