Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSO Elżbieta Wojtczuk
Protokolant	st. sekr. sądowy Dorota Malewicka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 listopada 2016r. w S.

odwołania Z. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 17 maja 2016 r. Nr (...)

w sprawie Z. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że ubezpieczonej Z. W. przysługuje prawo do emerytury od dnia 6 maja 2016 r.

Sygn. akt IV U 488/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 maja 2016 r. Nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015r., poz. 748 ze zm.) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8 poz. 43 ze zm.) odmówił Z. W. prawa do emerytury wskazując, że na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodniła ona łącznie 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Do ogólnego stażu pracy nie zaliczono bowiem okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 6 maja 1977r. do 25 września 1979 r., gdyż w okresie tym uczęszczała ona do szkoły ponadpodstawowej oddalonej od gospodarstwa o ok. 200 km i mieszkała w internacie. Tymczasem doraźna pomoc w wykonywaniu obowiązków domowych nie ma charakteru stałej pracy w gospodarstwie rolnym zaliczanej do stażu ubezpieczeniowego.

Odwołanie od w/w decyzji złożyła ubezpieczona wnosząc o zaliczenie okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców. Z. W. wyjaśniła, że w rodzinnym gospodarstwie rolnym pracowała w wakacje, ferie zimowe oraz świąteczne, kiedy to powracała do domu. W tym czasie sytuacja rodzinna ubezpieczonej powodowała, iż ciężar pracy w gospodarstwie rolnym jej rodziców spoczywał na niej oraz na rodzeństwie (odwołanie k. 1 a. s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k. 2-3 a. s.).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczona Z. W. (z domu R.) w dniu (...) r. ukończyła 55 lat. W dniu 4 maja 2016 r. wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury (k. 1-3). We wniosku tym wskazała, iż nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Na podstawie przedłożonych dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczona udowodniła staż ubezpieczeniowy w wymiarze 19 lat, 3 miesięcy i 10 dni, z czego okresy składkowe wynoszą 17 lat, 6 miesięcy i 24 dni, a okresy nieskładkowe 1 rok, 8 miesięcy i 16 dni. Do stażu pracy w szczególnych warunkach zaliczono okres w łącznym wymiarze 15 lat, 8 miesięcy i 7 dni. Do ogólnego stażu pracy ZUS nie zaliczył okresu pracy ubezpieczonej w gospodarstwie rolnym jej rodziców od 6 maja 1977 r. do 25 września 1979 r., gdyż w tym czasie uczęszczała do szkoły ponadpodstawowej oddalonej o ok. 200 km od tego gospodarstwa i mieszkała w internacie. Zaskarżoną decyzją z dnia 17 maja 2016 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do emerytury, ponieważ na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodniła ona łącznie 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych (decyzja z dnia 17 maja 2016 r., k. 47 akt emerytalnych).

Ubezpieczona Z. W. w dniu (...) r. ukończyła 16 lat. Od urodzenia, tj. od (...)r., do dnia 1 września 1986 r. była zameldowana w miejscowości O., gmina M.. W latach szkolnych

1976-1977, 1977-1978, 1978-1979 ubezpieczoną uczęszczała do (...) Szkoły Zawodowej w P. oddalonej o ok. 200 km od O.. W związku z tym mieszkała w internacie. Do domu powracała jednak na okresy świąt, ferii oraz na wakacje. W spornym okresie wakacje trwały od 19 czerwca 1977 r. do 31 sierpnia 1977 r., od 24 czerwca 1978 r. do 31 sierpnia 1978 r. oraz od 27 czerwca 1979 r. do 31 sierpnia 1979 r. (łącznie 209 dni).

Rodzice ubezpieczonej W. i K. małżonkowie R. w okresie od 4 listopada 1971 r. do 1980 r. figurowali w ewidencji gruntów jako właściciele gospodarstwa rolnego o powierzchni 4,45 ha położonego we wsi O., gmina M.. W spornym okresie ojciec ubezpieczonej pracował zawodowo poza gospodarstwem w kółku rolniczym, zaś matka chorowała. Ubezpieczona ma pięcioro rodzeństwa, starszą o 4 lata siostrę- B. O., 2 lata starszego brata oraz młodsze o 2, 5 i 8 lat rodzeństwo. W gospodarstwie małżonków R. uprawiany był tytoń, ziemniaki, buraki oraz zboże jak również hodowany był inwentarz w tj. krowy, trzoda chlewna i drób. Ubezpieczona ferie zimowe i wakacje spędzała w domu i pomagała rodzicom w pracy na gospodarstwie rolnym. Ubezpieczona pomagała przy inwentarzu żywym pracując przy przygotowaniu dla nich paszy i obrządku, jak również pracowała przy sianokosach, żniwach, wykopkach, pieleniu buraków oraz zrywaniu, nawlekaniu i suszeniu tytoniu. W okresie wakacji szkolnych ubezpieczona pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców całe dnie, od rana do wieczora. W okresach ferii zimowych w drugiej i trzeciej klasie szkoły zawodowej (po 15 dni, czyli łącznie 30 dni) ubezpieczona przebywała rodzinnym domu i pracowała w gospodarstwie rolnym w wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie. Wykonywała wówczas prace w rolnictwie polegające na pomocy przy obrządku inwentarza, młóceniu, sortowaniu tytoniu według klas.

Z. W. świadczyła również pracę w gospodarstwie rolnym rodziców w wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie w okresie od 1 września 1979 r. do 25 września 1979 r. (25 dni), kiedy to po wakacjach szkolnych mieszkała razem z rodzicami i pracowała razem z nimi do czasu podjęcia pierwszego zatrudnienia. Od dnia 26 września 1979 r. ubezpieczona podjęła zatrudnienie w Zakładach (...) w S..

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o następujące środki dowodowe obdarzone wiarygodnością: zeznania świadków W. P. i B. O. (k. 11v-12 a. s.) jak również w oparciu o zeznania ubezpieczonej Z. W. (k. 12-13v a. s.), świadectwa wydane przez (...) Szkołę Zawodową (...) w P. (koperta k.15 a. s.), zaświadczenie wydane przez Starostwo Powiatowe w G. (k. 14 akt emerytalnych), zaświadczenie wydane przez Wójta Gminy M. (k. 13 akt emerytalnych), umowa o pracę z dnia 26 września 1979 r. (k. 20 akt emerytalnych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej Z. W. zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust.1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ubezpieczonym urodzonym po dniu (...)r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art. 32 ust. 1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art. 27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z § 4 ust.1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 20 lat kobieta), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z § 2 ust.1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się w niezbędnym zakresie również przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało ustalenia, czy na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczona legitymuje się co najmniej 20-letnim okresem składkowym i nieskładkowym. Okolicznością bezsporną było, iż w dniu 6 maja 2016 r. ubezpieczona ukończyła 55-ty rok życia, wykazała staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze co najmniej 15 lat, a także, że nie była członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Jak wskazuje się w orzecznictwie i doktrynie, aby można było zaliczyć okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia traktując je jako okresy składkowe osoba ubezpieczona musi wykazać, iż pracowała w gospodarstwie rolnym co najmniej 4 godziny dziennie. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem przy ustaleniu prawa do emerytury uwzględnia się okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia, świadczonej przed dniem 1 stycznia 1983 r. w wymiarze przekraczającym połowę pełnego wymiaru czasu pracy, także w czasie wakacji szkolnych (por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 kwietnia 2013 r. sygn.. akt III AUa 212/13).

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że ubezpieczona w okresie wakacji szkolnych każdego roku jak również w okresach ferii zimowych i świątecznych oraz w okresie od 1 września 1979 r. do 25 września 1979 r. pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców w wymiarze przekraczającym 4 godziny dziennie. Powyższe okres stanowią łącznie 264 dni (nawet bez wliczania ferii świątecznych), co daje 8 miesięcy i 24 dni. Fakt pracy ubezpieczonej w gospodarstwie rolnym rodziców w powyższych okresach udowodniony został zeznaniami świadków W. P. i B. O. i ubezpieczonej. Powyższe dowody są spójne, logiczne i dają pełnym obraz pracy ubezpieczonej w gospodarstwie rodziców i w związku z powyższym zostały obdarzone wiarygodnością w całości. Dodać należy, iż świadek W. P. mieszkała w spornym okresie w pobliżu gospodarstwa rodziców ubezpieczonej, zaś B. O. jest starszą siostrą ubezpieczonej. Osoby te były naocznymi świadkami wykonywania przez ubezpieczoną pracy w gospodarstwie rolnym rodziców.

Do wymaganych co najmniej 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych ubezpieczonej brakowało 8 miesięcy i 20 dni, bowiem organ rentowy uwzględnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 19 lat, 3 miesięcy i 10 dni. Po uzupełnieniu wyżej wymienionego okresu ubezpieczeniowego o okres pracy ubezpieczonej w gospodarstwie rolnym rodziców w wymienionych powyżej okresach (8 miesięcy i 24 dni) Z. W. posiada na datę 1 stycznia 1999 r. okres składkowy i nieskładkowy w wymaganym wymiarze 20 lat. W konsekwencji, Z. W. spełnia wszystkie przesłanki do przyznania prawa do emerytury w szczególnych warunkach na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zw. z przepisami przywołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił ubezpieczonej prawo do emerytury od dnia (...) r., tj. od dnia, w którym ukończyła ona 55 lat.