Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lutego 2020r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 lutego 2020r. w S.

odwołania G. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 29 maja 2019 r. Nr (...)

w sprawie G. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o wysokość emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję z dnia 08 kwietnia 2014r. w ten sposób, że ustala wysokość emerytury G. S. na dzień 24 marca 2014 r. na kwotę 4.067,70 (cztery tysiące sześćdziesiąt siedem i 70/100) zł brutto miesięcznie z możliwością wypłaty po dokonaniu waloryzacji od dnia 01 maja 2019 r.

Sygn. akt IV U 561/19

UZASADNIENIE

Decyzją z 29 maja 2019r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na podstawie art.149§3 oraz art.145a§2 kpa w zw. z art.83b ust.1 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych odmówił G. S. wznowienia postępowania w sprawie decyzji z 8 kwietnia 2014r. o przyznaniu emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że zgodnie z art.145a§2 kpa skargę o wznowienie postępowania z powodu orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, na podstawie którego została wydana decyzja, należało wnieść w terminie 1 miesiąca od dnia wejścia w życie wyroku Trybunału, tj. do dnia 21 kwietni 2019r. Z uwagi na to, że dzień 21 kwietnia 2019r. i 22 kwietnia 2019r. były dniami ustawowo wolnymi od pracy termin na zgłoszenie skargi o wznowienie postępowania upłynął w następnym dniu roboczym, tj. 23 kwietnia 2019r. Ubezpieczona natomiast skargę o wznowienie postępowania wniosła w dniu 9 maja 2019r. (decyzja k.33 akt emerytalnych za wnioskiem z 12 marca 2014 r.).

Odwołanie od ww. decyzji złożyła ubezpieczona wskazując, że decyzja organu rentowego jest dla niej krzywdząca. Wskazała, że zbyt późno dowiedziała się o ogłoszeniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2019r., by w terminie wnieść skargę o wznowienie postępowania (odwołanie k.2 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na argumentację podniesioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Organ rentowy podniósł ponadto, że ubezpieczona nie udowodniła, że uchybienie terminu do złożenia skargi o wznowienie postępowania nastąpiło bez jej winy (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.3 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

G. S. urodziła się w dniu (...) W dniu 22 czerwca 2009r. ubezpieczona wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. z wnioskiem o emeryturę. Decyzją z 10 lipca 2009r. organ rentowy na podstawie art.46 ustawy emerytalnej przyznał ubezpieczonej emeryturę od 1 czerwca 2009r., tj. miesiąca, w którym złożono wniosek (wniosek o emeryturę i decyzja k.91 i 117-118 akt emerytalnych za wnioskiem z 30 marca 2009r.).

W dniu 12 marca 2014r. ubezpieczona wystąpiła do organu rentowego z wnioskiem o emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym. Decyzją z 8 kwietnia 2014r. organ rentowy przyznał ubezpieczonej emeryturę od (...)., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Wysokość emerytury ubezpieczonej obliczona została wg zasad określonych w art. 26 ustawy emerytalnej, w tym zgodnie z ówczesną regulacją art.25 ust.1b tej ustawy podstawę obliczenia emerytury pomniejszono o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych przez ubezpieczoną tytułem emerytury przyznanej jej uprzednio na podstawie art.46 ustawy emerytalnej. Wysokość świadczenia na dzień 24 marca 2014r. ustalona została na kwotę 3245,97 zł brutto miesięcznie (decyzja k. 11 akt emerytalnych za wnioskiem z 12 marca 2014r.).

W dniu 9 maja 2019r. wpłynął do organu rentowego wniosek ubezpieczonej o wznowienie postępowania i uchylenie decyzji o przyznaniu emerytury w powszechnym wieku emerytalnym i ponowne ustalenie jej wysokości z pominięciem zastosowania art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej, w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2019r. (wniosek ubezpieczonej k.32 akt emerytalnych za wnioskiem z 12 marca 2014r.).

Po rozpoznaniu powyższego wniosku organ rentowy wydał decyzję z 29 maja 2019r., w której odmówił ubezpieczonej wznowienia postępowania w sprawie (decyzja k.22 akt emerytalnych za wnioskiem z 12 marca 2014r.).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie G. S. od decyzji 29 maja 2019r. odmawiającej wznowienia postępowania w sprawie decyzji z 8 kwietnia 2014r. o przyznaniu emerytury okazało się uzasadnione i skutkowało zmianą decyzji z 29 maja 2019r. i poprzedzającej ją decyzji z 8 kwietnia 2014r. o przyznaniu emerytury w części dotyczącej wysokości emerytury poprzez ustalenie, że wysokość emerytury ubezpieczonej na dzień nabycia prawa do świadczenia, tj. na dzień 24 marca 2014r. wynosi 4067,70 złotych brutto miesięcznie.

Przypomnieć należy, że w chwili nabycia przez ubezpieczoną prawa do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym obowiązywał przepis art.25 ust.1b ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nakazujący pomniejszenie - w przypadku osób, które uprzednio pobierały emeryturę przyznaną na podstawie art.46 tejże ustawy - podstawy obliczenia emerytury, o której mowa w art.24, o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Organ rentowy zastosował wówczas powyższy przepis, co skutkowało ustaleniem wysokości emerytury ubezpieczonej w niższej kwocie. W dniu 6 marca 2019r. zapadł wyrok Trybunał Konstytucyjnego, w którym Trybunał stwierdził, że art.25 ust.1b ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017r. w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w (...)r. kobiet, które przed 1 stycznia 2013r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art.46 tej ustawy, jest niezgodny z art.2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Jak wynika z przedstawionych wyżej ustaleń, decyzją z 29 maja 2019r. organ rentowy odmówił ubezpieczonej wznowienia postępowania w sprawie decyzji z 8 kwietnia 2014r. o przyznaniu emerytury w powszechnym wieku emerytalnym wskazując, że ubezpieczona uchybiła terminu na zgłoszenie skargi o wznowienie postępowania. W ocenie Sądu decyzja organu rentowego jest nieprawidłowa. Organ rentowy odmawiając ubezpieczonej wznowienia postępowania i ponownego ustalenia wysokości emerytury ubezpieczonej w powszechnym wieku emerytalnym powołał się na regulację art.145a§2 kpa, zgodnie z którą skargę o wznowienie postępowania z powodu orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, na podstawie którego została wydana decyzja, należy wnieść w terminie 1 miesiąca od dnia wejścia w życie wyroku Trybunału. W okolicznościach sprawy niesporne jest, że ubezpieczona uchybiła terminowi na zgłoszenie skargi o wznowienie postępowania w sprawie, gdyż termin do wniesienia skargi (liczony od 21 marca 2019r., tj. od daty publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego oraz zważywszy na to, że dzień 21 kwietnia 2019r. i 22 kwietnia 2019r. były dniami ustawowo wolnymi od pracy) upłynął z dniem 23 kwietnia 2019r. Podniesione przez organ rentowy względy formalne nie podważają jednak prawa ubezpieczonej do żądania ponownego ustalenia wysokości emerytury w powszechnym wieku emerytalnym. Ubezpieczona zarówno w odwołaniu, jak i przed Sądem wskazywała, że uchybiła powyższemu terminowi z przyczyn przez siebie niezawinionych, z powodów problemów rodzinnych. Do przywrócenia terminu wymagane jest natomiast uprawdopodobnienie, że uchybienie nastąpiło bez winy zainteresowanego, a nie udowodnienie jak twierdził organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie. Sąd ubezpieczeń społecznych ma prawo przyjąć, na podstawie okoliczności towarzyszących złożeniu skargi, jakie przepisy należy zastosować w sprawie. Od chwili wpływu odwołania osoby ubezpieczonej od decyzji organu rentowego do Sądu ubezpieczeń społecznych sprawa ma charakter sprawy cywilnej, dlatego Sąd wniosek ubezpieczonej o wznowienie postępowania i ponowne ustalenie wysokości emerytury w powszechnym wieku emerytalnym ocenił na podstawie art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przepis ten należy uznać za szczególny w odniesieniu do uregulowań kodeksu postępowania administracyjnego w przedmiocie wznowienia postępowania, który reguluje kwestie wznowienia postępowania w sprawach świadczeń z ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. Organ rentowy przepisu tego nie zastosował. Sąd zobowiązany jest natomiast do stosowania przepisów prawa materialnego. Dlatego wniosek ubezpieczonej o wznowienie postępowania i ponowne ustalenie wysokości emerytury w powszechnym wieku emerytalnym winien być oceniony na podstawie przywołanego przepisu. I tak, zgodnie z art.114 ust. 1 pkt 1 przywołanej powyżej ustawy, w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość. W ocenie Sądu, wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2019 r. stwierdzający niezgodność z Konstytucją RP uregulowania ustawy emerytalnej, na podstawie którego ustalono wysokość emerytury ubezpieczonej, może być uznany za nową okoliczność ujawnioną po wydaniu decyzji o przyznaniu emerytury z 8 kwietnia 2014r., ale istniejącą przed wydaniem tej decyzji, gdyż niesporne jest, że zakwestionowany przez Trybunał przepis ustawy emerytalnej był niezgodny z Konstytucją od chwili jego uchwalenia. Jednakże również przywołany przepis art. 114 ustawy emerytalnej wprowadza terminy liczone od daty wydania decyzji, po upływie których nie jest możliwe uchylenie lub zmiana tej decyzji. Zgodnie z treścią art. 114 ust. 1e pkt 2 ww. ustawy uchylenie lub zmiana decyzji nie może nastąpić, jeżeli od dnia jej wydania upłynął okres 5 lat - w przypadkach, kiedy podstawą jej uchylenia, bądź zmiany są okoliczności wymienione w ust. 1 pkt 1 (tj. nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji). Jednakże w myśl kolejnego ustępu, tj. ust.1f pkt 1 art.114 ustawy emerytalnej, ograniczenia wskazanym terminem nie stosuje się, jeżeli w wyniku uchylenia lub zmiany decyzji z przyczyn określonych w ust. 1 osoba zainteresowana nabędzie świadczenie w wyższej wysokości. Tak sytuacja zachodzi w niniejszej sprawie, gdyż jak wynika z wyliczeń organu rentowego (vide: pismo – stanowisko komórki merytorycznej organu rentowego k.16 akt sprawy) ustalona na nowo wysokość emerytury ubezpieczonej w powszechnym wieku emerytalnym z pominięciem niekonstytucyjnego art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej wynosi 4067,70 zł brutto, a zatem jest wyższa od ustalonej pierwotnie w decyzji z 8 kwietnia 2014r.

Podsumowując powyżej zaprezentowaną argumentację dodać należy, że jak wynika z uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 r., sygn. akt P 20/16, wobec tego, że przepisy dotyczące wznowienia postępowania nie uwzględniają specyficznej sytuacji związanej z obowiązkiem sanacji konstytucyjności w sprawach dotyczących emerytur kobiet, które przed dniem 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 ustawy emerytalnej, pozostawiają tym samym znaczny margines dowolności sądom w ocenie i rozstrzygnięciu następstw wyroku Trybunału w konkretnych wypadkach.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, na podstawie art.477 ¹⁴§2 kpc, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję z 29 maja 2019r. i poprzedzającą ją decyzję z 8 kwietnia 2014r. i ustalił wysokość emerytury ubezpieczonej na dzień 24 marca 2014r. z pominięciem niekonstytucyjnego przepisu, z możliwością wypłaty po dokonaniu waloryzacji od dnia 1 maja 2019r., tj. od miesiąca, w którym ubezpieczona złożyła wniosek o wznowienie postępowania. Dodać należy, że mimo wydania przez Trybunał Konstytucyjny wyroku z dnia 6 marca 2019r. decyzja z 8 kwietnia 2014r. nie utraciła mocy obowiązującej, zaś wypłata emerytury w prawidłowej wysokości jest możliwa dopiero po wzruszeniu tej decyzji na skutek wniosku o wznowienie postępowania. Zgodnie bowiem z treścią art. 133 ust. 1 pkt 1 w zw. z ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS podwyższone świadczenie wypłaca się nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie postępowania.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art.477 ¹⁴§ 2 kpc, Sąd orzekł jak w wyroku.