Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 czerwca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSO Jerzy Zalasiński
Protokolant	st. sekr. sądowy Anna Wąsak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 czerwca 2018 r. w S.

odwołania M. K.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 10 lipca 2017 r. Nr (...) i (...)

w sprawie M. K.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o zwrot nienależnie pobranej emerytury rolniczej

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że ubezpieczona M. K. nie jest zobowiązana do zwrotu kwoty 19.837,22 (dziewiętnaście tysięcy osiemset trzydzieści siedem 22/100) złotych z tytułu emerytury rolniczej pobranej za okres od 1 lipca 2012 roku do 30 czerwca 2015 roku;

II.  zasądza od Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na rzecz ubezpieczonej M. K. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 690/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10.07.2017 r. organ rentowy Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego zobowiązał ubezpieczoną M. K. do zwrotu kwoty 19.024,32 zł tytułem nienależycie pobranej emerytury rolniczej w okresie od 1.07.2012 r. do 30.06.2015 r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podniósł, że ubezpieczona zataiła, iż w okresie pracy w gospodarstwie rolnym rodziców i teściów podlegała ubezpieczeniu społecznemu.

Od decyzji tej odwołanie złożyła ubezpieczona M. K. wnosząc o jej zmianę i orzeczenie, że nie jest ona zobowiązana do zwrotu kwoty 25.362,67 zł z tytułu emerytury rolniczej pobranej za okres od 1.07.2012 r. do 30.06.2015 r. Ubezpieczona zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 52 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników w zw. z art. 138 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS polegające na jego bezzasadnym zastosowaniu i przyjęciu, że M. K. została pouczona o okolicznościach powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do emerytury, a pomimo tych okoliczności pobierała świadczenie. Tymczasem ubezpieczona, nie wykazując wszystkich okresów podlegania ubezpieczeniu z tytułu pracy zawodowej działała nieświadomie, bez zamiaru wprowadzenia organu rentowego w błąd, a jej działanie wynikało z braku konkretnego, wyczerpującego pouczenia dotyczącego braku możliwości zaliczenia do rolniczego stażu ubezpieczeniowego okresów, w których jednocześnie pracowała na roli i pozostawała w stosunku pracy. Ubezpieczona nie miała świadomości, że okresy pracy w gospodarstwie rolnym, które zbiegają się z okresami pracy zawodowej, nie mogą być zaliczone do emerytury rolniczej. M. K. wniosła również o zasądzenie od organu rentowego na jej rzecz kosztów postępowania wg norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie. Prezes KRUS utrzymywał, iż ubezpieczona zataiła fakt, że w okresach pracy w gospodarstwie rolnym rodziców i teściów podlegała innemu ubezpieczeniu społecznemu. M. K. nie wykazała bowiem w kwestionariuszu dołączonym do wniosku o emeryturę rolniczą okresów pracy w Hucie (...) S. A. od 24.10.1972 r. do 10.09.1975 r., w (...) od 3.11.1980 r. do 25.04.1981 r. w P. L. C. w W. od 4.08.2007 r. do 4.03.2008 r. oraz w (...) sp. z o. o. od 1.06.2010 r. do 28.05.2013 r. Ubezpieczona dopiero po uzyskaniu prawa do emerytury rolniczej z KRUS złożyła wniosek o świadczenie pracownicze do ZUS, do którego dołączyła w/w świadectwa pracy. M. K. złożyła sprzeczne zeznania w sprawach sądowych toczących się przed Sądem Okręgowym w Siedlcach IV U 42/12 oraz przed Sądem Apelacyjnym w Lublinie III AUa 880/12. Twierdziła bowiem, że od września 1975 r. zamieszkiwała i pracowała w gospodarstwie rolnym teściów i nie pracowała poza rolnictwem. Tymczasem w okresie od 3.11.1980 r. do 25.04.1981 r. zatrudniona była na podstawie umowy o pracę. W tym czasie nie opłacała składki na ubezpieczenie rolnicze. Do pierwotnego wniosku do KRUS ubezpieczona załączyła dwa świadectwa pracy. Zdaniem organu rentowego wiedziała już wówczas, że mają one znaczenie dla ustalenia okresów podlegania ubezpieczeniu w rolnictwie i dlatego niewiarygodne jest twierdzenie, że zatajając pozostałe cztery świadectwa pracy nie miała na celu wprowadzenia Prezesa KRUS w błąd. Nic nie stało na przeszkodzie, aby ujawnić wszystkie świadectwa pracy.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczona M. K., urodzona (...), w dniu 5.12.2011 r., złożyła wniosek o przyznanie prawa do emerytury rolniczej (k. 1 akt KRUS). Do wniosku tego dołączyła kwestionariusz dotyczący okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników oraz okresów podlegających zaliczeniu do tego ubezpieczenia (k. 2 akt KRUS). W dokumencie tym wskazała na następujące okresy: pracę w gospodarstwie rolnym rodziców oraz teściów łącznie w okresie od 2.05.1970 r. do 31.12.1982 r., pracę w gospodarstwie rolnym teściów jako domownik od 1.01.1983 r. do 26.01.2004 r., pracę we własnym gospodarstwie rolnym od 26.01.2004 r. do 21.10.2011 r. oraz na pracę poza rolnictwem w P.- Centrum (...) w W. od 15.09.1997 r. do 31.03.1998 r. oraz w (...) sp. z o. o. w W. od 16.03.1998 r. do 3.08.2007 r. (świadectwa pracy k.19-20 akt KRUS).

W kwestionariuszu tym M. K. nie wskazała na inne okresy pracy poza rolnictwem, tj. od 3.11.1980 r. do 25.04.1981 r. w (...) w M., w P. L. C. od 4.08.2007 r. do 4.03.2008 r. oraz w Hucie (...) S. A. w T. od 24.10.1972 r. do 10.09.1975 r. (świadectwa pracy k. 106, 109 i 126 akt KRUS). O okoliczności zatrudnienia M. K. w powyższych okresach organ rentowy dowiedział się na skutek informacji wydanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. w dniu 17.12.2014 r. (k. 98 akt KRUS).

W międzyczasie, bowiem 16.12.2011 r. organ rentowy odmówił przyznania ubezpieczonej prawa do emerytury wskazując na zbyt krótki staż podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, tj. 26 lat, 4 miesiące i 29 dni zamiast wymaganych co najmniej 30 lat (decyzja k. 40 akt KRUS). M. K. odwołała się od tej decyzji, a Sąd Okręgowy w Siedlcach w wyroku z dnia 17.07.2012 r. sygn. akt IV U 42/12 zmienił powyższą decyzję i ustalił ubezpieczonej prawo do emerytury rolniczej od dnia 1.12.2011 r. Sąd ten zaliczył do okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników okres pracy w gospodarstwie rolnym teściów od 1.01.1979 r. do 31.12.1982 r. (wyrok z uzasadnieniem k. 23 i 25-27 akt sprawy IV U 42/12). Apelacja organu rentowego od powyższego orzeczenia została oddalona przez Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 22.11.2012 r. (wyrok zapadły w sprawie III AUa 880/12 k. 99 akt sprawy IV U 42/12).

Decyzją z dnia 6.08.2015 r. organ rentowy zobowiązał M. K. do zwrotu kwoty 19.837,22 zł tytułem nienależnie pobranej emerytury rolniczej za okres od 1.07.2012 r. do 30.06.2015 r. W ocenie Prezesa KRUS, ubezpieczona zataiła fakt, iż w okresie pracy w gospodarstwie rolnym rodziców i teściów podlegała innemu ubezpieczeniu społecznemu (decyzja k. 155 akt KRUS). Decyzja ta została zaskarżona przez ubezpieczoną. Sąd Okręgowy w Siedlcach w wyroku z dnia 19.04.2016 r. sygn. akt IV U 1179/15 zmienił tę decyzję i ustalił, że M. K. nie jest zobowiązana do zwrotu w/w kwoty (wyrok wraz z uzasadnieniem k. 18 i 20-23 akt sprawy IV U 1179/15). Apelacja organu rentowego od tego orzeczenia skutkowała rozpoznaniem sprawy przez Sąd Apelacyjny w Lublinie. Sąd ten w wyroku z dnia 14.12.2016 r. uchylił zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję Prezesa KRUS i przekazał temu organowi do ponownego rozpoznania (wyrok z uzasadnieniem k. 56 i 61-69 akt IV U 1179/15).

Wyrokiem z dnia 24.05.2017 r. zapadłym w sprawie III AUA 262/17 w przedmiocie wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 22.11.2012 r. w sprawie III AUa 880/12, Sąd Apelacyjny w Lublinie zmienił w/w wyrok w ten sposób, że zmienił wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach i oddalił odwołanie (odpis wyroku wraz z uzasadnieniem k. 227-230 akt KRUS).

Zaskarżoną decyzją z dnia 10.07.2017 r. organ rentowy zobowiązał ubezpieczoną M. K. do zwrotu kwoty 19.024,32 zł tytułem nienależycie pobranej emerytury rolniczej w okresie od 1.07.2012 r. do 30.06.2015 r. (decyzja k. 231 akt KRUS).

Podczas składania wniosku o emeryturę z dnia 5.12.2011 r., M. K. świadomie nie wprowadziła w błąd organu rentowego co do okoliczności zatrudnienia poza rolnictwem (zeznania ubezpieczonej k. 21-22 akt sprawy).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Odwołanie jest uzasadnione.

Stosownie do treści art. 138 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 887) osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu. Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.

Zdaniem Sądu Okręgowego, w okolicznościach niniejszej sprawy nie można przyjąć, by M. K. nienależnie pobrała emeryturę rolniczą w okresie od 1.07.2012 r. do 30.06.2015 r., a zatem, by była zobowiązania do zwrotu określonej w zaskarżonej decyzji kwoty 19.024,32 zł. Nie zostało bowiem w toku postępowania udowodnione, by ubezpieczona świadomie chciała wprowadzić w błąd organ rentowy zatajając okresy pracy poza rolnictwem.

Kwestionariusz załączonego do przedmiotowego wniosku (k. 2 akt KRUS) nie zawiera pouczenia. Analiza treści kwestionariusza prowadzi do wniosku, iż jak wskazuje jego nazwa, dotyczy on okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników i wskazać w nim należy okresy pracy w gospodarstwie rolnym i prowadzenia gospodarstwa rolnego oraz inne okresy podlegające zaliczeniu do okresu ubezpieczenia społecznego rolników. Dokument ten nie stanowi o okresach niepodlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników. M. K. podała okresy podlegające zaliczeniu do okresu ubezpieczenia społecznego rolników, natomiast pominęła te okresy, które jej zdaniem były nie istotne przy ubieganiu się o emeryturę rolniczą.

Zdaniem Sądu Okręgowego, nie można twierdzić, by ubezpieczona świadomie wprowadziła w błąd organ rentowy przez to, iż nie wskazała wszystkich okresów pracy poza rolnictwem. W przedmiotowym kwestionariuszu ubezpieczona podała dwa okresy zatrudnienia, tj. w P.- Centrum (...) w W. oraz w (...) sp. z o. o. w W.. Gdyby bowiem ubezpieczona miała na celu wprowadzenie Prezesa KRUS w błąd, to nie ujawniłaby w kwestionariuszu tych dwóch okresów, w których świadczyła pracę.

Niezależnie od powyższego stwierdzić należy, iż, jak wynika z logicznych i uznanych przez Sąd za wiarygodne, zeznań ubezpieczonej, w kwestionowanych przez organ rentowy okresach obok zatrudnienia, świadczyła ona również pracę w rolnictwie. W toku sprawy IV U 42/12 ubezpieczona była pytana o okresy pracy w gospodarstwie rolnym rodziców i teściów, ponieważ zarówno ona, jak i świadkowie byli przesłuchiwani na powyższą okoliczność (akta sprawy IV U 42/12). Ubezpieczona nie była pytana o okoliczność pracy poza rolnictwem. Wspomniała jedynie o zatrudnieniu w szpitalu w 1997 r. Dlatego też nie można twierdzić, by dopuściła się składania fałszywych zeznań, tj. by świadomie ukryła powyższą okoliczność. Jednocześnie wskazać należy, iż w powyższym postępowaniu, ubezpieczona nie była przesłuchiwana przed Sądem drugiej instancji, który procedował pod sygn. akt III AUa 880/12.

W tej sytuacji, zaskarżona decyzja jako nieprawidłowa, powinna uleć zmianie.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy, na mocy art. 477 ¹⁴ par. 2 kpc, orzekł jak w pkt I wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania Sąd oparł na wynikającej z art. 98 par. 1 kpc zasadzie odpowiedzialności za jego wynik. Stąd też, w nawiązaniu do art. 98 par. 3 kpc i par. 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800) w sprawie opłat za czynności adwokackie, zasądził od organu rentowego na rzecz ubezpieczonej kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.