Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2013r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSO Katarzyna Antoniak
Protokolant	st. sekr. sądowy Dorota Malewicka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 listopada 2013r. w S.

odwołania S. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 24 lipca 2012 r. Nr EN- (...)

w sprawie S. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

oddala odwołanie

Sygn. akt: IV U 707/12 UZASADNIENIE

Decyzją z 24 lipca 2012r. znak: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił S. K. prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony nie udowodnił, iż do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął 15-letni staż pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a ponadto na dzień wydania decyzji nie osiągnął wieku emerytalnego. Organ rentowy wskazał, że do okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych nie uwzględniono okresu zatrudnienia w Odlewni (...), gdyż w świadectwie pracy pracodawca nie określił pełnej treści pozycji określającej charakter pracy wg w/w rozporządzenia.

Odwołanie od w/w decyzji złożył S. K. wnosząc o jej zmianę i ustalenie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że do okresu pracy w warunkach szczególnych winna być zaliczona praca wykonywana przez niego w (...) Fabryce (...) w S. od 6 października 1970r. do 30 kwietnia 1975r., gdzie pracował jako tokarz odlewów żeliwnych, a także w Odlewni (...), gdzie pracował na stanowiskach tokarz, mistrz w wydziale modelarni i narzędziowni oraz tokarz-ślusarz w okresie od 15 maja 1975r. do 31 lipca 2011r. (odwołanie k.1).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.5-6).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony S. K. w dniu (...). ukończył 60-ty rok życia. Uprzednio - w dniu 5 lipca 2012r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. Na podstawie przedłożonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 28 lat, 2 miesięcy i 14 dni, z czego okresy składkowe wynoszą 27 lat, 9 miesięcy i 7 dni, a okresy nieskładkowe 5 miesięcy i 7 dni (okoliczność niesporna). Ponadto organ rentowy ustalił, że do dnia 1 stycznia 1999r. ubezpieczony nie udowodnił 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Brak jest bowiem świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, a świadectwo pracy nie podaje pełnej treści pozycji określającej charakter pracy wg rozporządzenia Rady Ministrów 7 lutego 1983r. Z uwagi na brak wymaganego ustawą stażu pracy w szczególnych warunkach, a także nieukończenie do dnia wydania decyzji 60-tego roku życia, decyzją z 24 lipca 2012r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu przyznania emerytury (decyzja z 24 lipca 2012r. k.21 akt emerytalnych).

Ubezpieczony był zatrudniony w (...) Fabryce (...) w S. w okresie od 6 października 1970r. do 30 kwietnia 1975r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku tokarza przy obróbce żeliwa. Praca ubezpieczonego polegała na toczeniu części do pomp na tokarce (świadectwo pracy z 30 kwietnia 1975r. k.9 akt emerytalnych, zeznania świadka J. K. k.22v, zeznania ubezpieczonego k.83v – minuta 2 nagrania).

Ubezpieczony był zatrudniony w Odlewni (...) w S. w okresie od 15 maja 1975r. do 31 lipca 2001r. w pełnym wymiarze czasu pracy (świadectwo pracy z 2 stycznia 2003r. k.10 akt emerytalnych).

Zgodnie z dokumentacją zawartą w aktach osobowych ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w w/w przedsiębiorstwie, z chwilą przyjęcia do pracy ubezpieczony został zatrudniony na stanowisku tokarza (umowa o pracę z 14 maja 1975r. k.32 akt osobowych). W dniu 1 marca 1978r. pracodawca powierzył ubezpieczonemu funkcję brygadzisty-tokarza (pismo z 3 marca 1978r. k.37 akt osobowych). Następnie od 1 października 1997r. pracodawca powierzył ubezpieczonemu obowiązki mistrza w Wydziale Modelarni i Narzędziowni (pismo z 1 października 1997r. k.55 akt osobowych). Z dniem 1 grudnia 1998r. na wniosek ubezpieczonego powierzono mu stanowisko ślusarza-tokarza na oddziale Narzędziowni (wniosek ubezpieczonego z 21 listopada 1998r. i pismo pracodawcy z 26 listopada 1998r. k.57-58 akt osobowych).

W okresie od chwili zatrudnienia w dniu 15 maja 1975r. do 30 września 1997r. ubezpieczony pracował w oddziale narzędziowni, w ramach Wydziału Modelarni i Narzędziowni, która była jednostką pomocniczą w stosunku do działu produkcji. Przez początkowe kilka lat zatrudnienia ubezpieczonego oddział narzędziowni sąsiadował z oddziałem modelarni i oba te oddziały znajdowały się na hali produkcyjnej. Następnie narzędziownia i modelarnia zostały przeniesione do odrębnego budynku. Ubezpieczony jako tokarz pracował na tokarce, frezarce. Toczył oprzyrządowanie potrzebne do produkcji ze stali, żeliwa, metali kolorowych, drewna w postaci modeli lub rdzenic oraz oprzyrządowanie do skrzyń formierskich. W razie potrzeby pomagał przy spawaniu lub oczyszczaniu odlewów poprzez usuwanie z nich nadlewów przy użyciu szlifierek i młotków. Z chwilą powierzenia ubezpieczonemu funkcji brygadzisty tokarza w dalszym ciągu wykonywał on opisaną wyżej pracę tokarza, a dodatkowo nadzorował pracowników z brygady. Praca tokarza poprzedzała pracę modelarza, gdyż tokarz toczył model na tokarce niekiedy frezarce, a modelarz przygotowywał model do dalszej produkcji – formował go do odlania, trasował, wyklejał masą plastyczną, a po stwardnieniu szlifował i oczyszczał. W razie potrzeby ubezpieczony wykonywał opisane czynności. Warunki pracy na hali głównej były bardzo uciążliwe. Było duże zapylenie i hałas. Po przeniesieniu narzędziowni do odrębnego budynku pracownicy narzędziowni nie byli narażeni na tak duże zapylenie i hałas jak na hali produkcyjnej, ale w nowym pomieszczeniu warunki pracy również były uciążliwe. Zimą panowała tam niska temperatura, a z uwagi na jeżdżące w nim wózki spalinowe pracownicy wdychali spaliny. W jednym pomieszczeniu w odległości kilkunastu metrów od tokarzy pracowali modelarze, spawacze. Z chwilą powierzenia ubezpieczonemu funkcji mistrza Wydziału Modelarni i Narzędziowni ,tj. od 1 października 1997r. ubezpieczony nadzorował pracę tokarzy, frezerów, modelarzy (zeznania świadków: J. K. k.22v, A. K. k.22v-23, S. M. k.23-23v, D. Z. k.23v, zeznania ubezpieczonego k.24 i 83-83v – nagranie od minuty 2 do 11).

Ubezpieczony nie pozostaje w stosunku pracy i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, pobiera zasiłek przedemerytalny (okoliczność niesporna – oświadczenia ubezpieczonego zawarte we wniosku o emeryturę k.1v akt emerytalnych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie S. K. podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art.184 ust.1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009r. Nr 153, poz.1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art.32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy ,tj. w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 ustawy. W myśl przywołanego wyżej art.32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art.27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z §4 ust.1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z §2 ust.1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczony spełnia przesłankę wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych. Poza sporem pozostawało bowiem, że ubezpieczony (już po wydaniu decyzji) osiągnął wymagany ustawą wiek oraz spełnił przesłankę ogólnego stażu pracy. Ubezpieczony podnosił, że posiada 15-letni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych, który przypada na cały okres jego zatrudnienia w (...) Fabryce (...) w S. trwający od 6 października 1970r. do 30 kwietnia 1975r., a następnie na cały okres jego zatrudnienia w Odlewni (...) w S. trwający od 15 maja 1975r. do 31 lipca 2001r.

Na wstępie zaznaczyć należy, że jak wynika z przywołanych na wstępie uregulowań prawnych, do stażu pracy w szczególnych warunkach może być zaliczony okres wykonywania tego rodzaju pracy jedynie do 31 grudnia 1998r. Analizując zgromadzony w sprawie materiał dowodowy Sąd doszedł do przekonania, że ubezpieczony nie legitymuje się 15-letnim stażem pracy w szczególnych warunkach. Odnosząc się w pierwszej kolejności do wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach w sprawie IV P 462/02 (przywołanego przez ubezpieczonego w odwołaniu), w którym Sąd Rejonowy w trybie sprostowania świadectwa pracy ustalił, że ubezpieczony w okresie od 28 kwietnia 1986r. do 31 lipca 2001r. wykonywał pracę w warunkach szczególnych stwierdzić należy, że tak sprostowane świadectwo pracy nie pozwala na uznanie, że ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Świadectwo to nie wskazuje bowiem jakiego rodzaju prace, spośród skatalogowanych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. były wykonywane przez ubezpieczonego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (vide: świadectwo pracy z 2 stycznia 2003r. k.10-10v akt emerytalnych). Rodzaj pracy wykonywanej przez ubezpieczonego nie wynika również z sentencji powyższego wyroku. Z protokołu rozprawy z 9 grudnia 2002r. w sprawie IVP 462/02 wynika, że wyrok z 9 grudnia 2002r. zapadł w następstwie uznania przez stronę pozwaną w tym procesie żądania ubezpieczonego, że w okresie od 28 kwietnia 1986r. do 31 lipca 2001r. pracował w warunkach szczególnych. Żądanie ubezpieczonego nie wskazywało rodzaju wykonywanej pracy, a jedynie okres pracy (vide: protokół rozprawy z 9 grudnia 2002r. w sprawie IV P 462/02 k.75v akt przedmiotowej sprawy). Niezależnie od powyższego zauważyć należy, że nawet przy przyjęciu, że sprostowane świadectwo pracy jest dowodem pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych, to stwierdzony w nim okres pracy nie dawał podstaw do ustalenia, że ubezpieczony do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął wymagany 15 letni staż pracy w warunkach szczególnych. Okres od 28 kwietnia 1986r. do 1 stycznia 1999r. stanowi bowiem niespełna 13 lat pracy.

Przechodząc do pozostałego materiału dowodowego w postaci dokumentów zawartych w aktach osobowych ubezpieczonego z okresu jego zatrudnienia w Odlewni (...) oraz zeznań świadków w osobach współpracowników ubezpieczonego ,tj. J. K., A. K., S. M. i D. Z., a także zeznań samego ubezpieczonego stwierdzić należy, że materiał ten nie dawał podstaw do ustalenia, że ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych przez okres co najmniej 15 lat. Z akt osobowych ubezpieczonego wynika, że w okresie zatrudnienia w Odlewni (...) był on zatrudniony na stanowisku tokarza, przy czym od marca 1978r. pełnił jednocześnie funkcję brygadzisty, a następnie od 1 października 1997r. na stanowisku mistrza Wydziału Modelarni i Narzędziowni. Zeznania wskazanych wyżej świadków potwierdzają, że do 30 września 1997r. zasadniczą część pracy ubezpieczonego stanowiła praca tokarska, w ramach której obsługując tokarkę i frezarkę wykonywał oprzyrządowanie odlewnicze, głównie w postaci modeli i rdzenic. Z zeznań ubezpieczonego i świadków wynika również, że w razie potrzeby po stronie pracodawcy ubezpieczony mógł wykonywać również inne prace np. prace spawalnicze, prace przy oczyszczaniu odlewów lub prace należące do modelarza różniące się ze swej istoty od pracy tokarza, który toczył model podlegający następnie obróbce przez modelarza (vide: ustalenia faktyczne). Zasadniczo jednak praca ubezpieczonego polegała na toczeniu oprzyrządowania odlewniczego na tokarce lub frezarce.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd stwierdził, że rodzaj prac wykonanych przez ubezpieczonego nie dawał podstaw do uznania, że ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. i załącznika do tego rozporządzenia. Praca tokarza, którą wykonywał ubezpieczony nie mieści się bowiem w katalogu prac wykonywanych w szczególnych warunkach. W ocenie Sądu w toku pracy w Odlewni (...) powód doraźnie ,tj. gdy zaistniała taka potrzeba wykonywał pewne prace zaliczane do pracy w szczególnych warunkach. Dotyczy to przykładowo prac przy spawaniu, czy też przy oczyszczaniu odlewów, które wymienione są odpowiednio w dziale XIV poz.12 i dziale III poz.23 wykazu A załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. Jednakże, aby uznać, że ubezpieczony wykonywał prace w szczególnych warunkach w zakresie uprawniającym do nabycia emerytury w niższym wieku emerytalnym, musiałby prace takie wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Tak jednak nie było, gdyż główną część pracy ubezpieczonego stanowiły prace tokarskie przy toczeniu oprzyrządowania odlewniczego. Zauważyć również należy, że jak wynika z zeznań świadków po początkowych latach zatrudnienia, kiedy to praca ubezpieczonego odbywała się w hali głównej odlewni, gdzie występował duży hałas i zapylenie, wydział narzędziowni został przeniesiony do odrębnego budynku. Warunki pracy w nowym budynku nie były wolne od pewnych uciążliwości, ale hałas i zapylenie zostały ograniczone.

W ocenie Sądu do pracy w szczególnych warunkach nie może być zaliczona również praca wykonywana przez ubezpieczonego w (...) Fabryce (...) w S. w okresie 6 października 1970r. do 30 kwietnia 1975r. Jak wynika z wcześniejszych ustaleń praca ubezpieczonego w tym zakładzie polegała na toczeniu na tokarce różnych części do pomp, przy czym materiałem, z których części te były toczone było staliwo. Tego rodzaju praca nie jest przewidziana jako praca w szczególnych warunkach w myśl przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz załącznika do tego rozporządzenia.

Końcowo wskazać należy, że w sprawie dopuszczony został dowód z opinii biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy w osobie J. C. celem ustalenia, czy praca wykonywana przez ubezpieczonego na powierzonych mu stanowiskach była pracą w szczególnych warunkach w myśl powyższych przepisów. Biegły wydał opinię, ale w ocenie Sądu dowód ten nie pozwalał na oparcie na nim ustaleń w sprawie (vide: opinia k.26-51 i opinia uzupełniająca k.68-71). Po pierwsze ustaleniom biegłego brakuje kategoryczności – we wnioskach pojawia się bowiem sformułowanie, że ubezpieczony cyt.: „z dużą dozą prawdopodobieństwa” wykonywał prace w szczególnych warunkach (vide: opinia k.49 i 51 akt sprawy). Ponadto biegły przyjął w opinii, że ubezpieczony wykonywał prace polegające m.in. na przygotowywaniu mas formierskich oraz powlekał na gorąco metalami kolorowymi lub tworzywami sztucznymi (opinia k.47 akt sprawy). Na wykonywanie takich czynności nie wskazywali jednak ani przesłuchani w sprawie świadkowie, ani sam ubezpieczony, który w złożonych zeznaniach zaprzeczył, aby czynności takie wykonywał (vide: zeznania ubezpieczonego k.83v – minuty 5 i 9 nagrania). Ponadto biegły zaliczył prace tokarskie, które stanowiły główną część pracy ubezpieczonego, do kategorii pracy – oczyszczanie i wykańczanie odlewów, wymienionej w dziale III poz.23 wykazu A załącznika do rozporządzenia z 7 lutego 1983r. (vide: str.22 opinii – k.47 akt sprawy). W ocenie Sądu takie ustalenie biegłego jest nieuzasadnione, gdyż ze spójnych w tym zakresie zeznań świadków i ubezpieczonego wynika, że na tokarce ubezpieczony toczył oprzyrządowanie, które wykorzystywane było przy pracy odlewniczej. Praca tego rodzaju nie jest tożsama z pracą polegającą na oczyszczaniu odlewów.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd uznał, że odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie i dlatego na podstawie art.477.14§1 kpc orzekł jak w sentencji wyroku.