Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 kwietnia 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSO Katarzyna Antoniak
Protokolant	st. sekr. sądowy Dorota Malewicka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 kwietnia 2016r. w S.

odwołania M. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 14 września 2015 r. Nr (...)

w sprawie M. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do odsetek

oddala odwołanie.

Sygn. akt: IV U 1203/15 UZASADNIENIE

Decyzją z 14 września 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.85 ust.1 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art.118 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił M. K. prawa do wypłaty odsetek od kwoty emerytury, do której prawo ustalone zostało wyrokiem Sądu Okręgowego w Siedlcach z 21 maja 2015r. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ rentowy wskazał, że nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia. Prawo do emerytury zostało ustalone wyrokiem Sądu, a wykonując ten wyrok organ zachował termin przewidziany w art.118 ust.1 ustawy emerytalnej ,tj. decyzję przyznającą świadczenie wydał w terminie 30 dni od wpływu wyroku do organu. Ponadto Sąd nie orzekł w wyroku o odpowiedzialności organu rentowego za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczenia ani o odsetkach. Wypłacie podlegała zatem kwota świadczenia za okres od 1 stycznia 2014r. (data przyznania świadczenia) do 30 czerwca 2015r. w kwocie 45 966,56 złotych (decyzja z 14 września 2015r. k.73 akt emerytalnych).

Odwołanie od w/w decyzji złożył M. K. wnosząc o jej zmianę i ustalenie, że przysługuje mu prawo do wypłaty odsetek od kwoty emerytury za okres od dnia złożenia wniosku o to świadczenie do dnia wypłaty. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony podniósł, że brak orzeczenia Sądu o odpowiedzialności organu rentowego za opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia nie pozbawia go prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia. W jego ocenie organ rentowy podnosi odpowiedzialność za nieustalenie prawa do świadczenia w przewidzianym ustawą terminie i w związku z tym zobowiązany jest do wypłaty odsetek (odwołanie k.1-3 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i argumentację zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.4-5 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 28 stycznia 2014r. wpłynął do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wniosek M. K., urodzonego w dniu (...), o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Do wniosku ubezpieczony załączył świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione w dniu 22 listopada 2013r. przez Spółdzielnię Pracy (...) w S. obejmujące okres zatrudnienia od 18 października 1971r. do 1 września 1972r. oraz od 3 grudnia 1976r. do 10 września 1979r. (łącznie 3 lata, 7 miesięcy i 24 dni) na stanowisku kominiarza, a także świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione w dniu 26 listopada 2013r. przez Przedsiębiorstwo (...) w S. obejmujące okres zatrudnienia od 13 maja 1975r. do 15 września 1976r. (1 rok, 4 miesiące i 4 dni) na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony (wniosek o emeryturę z 28 stycznia 2014r. wraz z załącznikami w postaci świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach k.1-7 akt emerytalnych).

Po rozpoznaniu powyższego wniosku decyzją z 12 lutego 2014r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury na podstawie art.184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wskazując, że udowodniony przez ubezpieczonego na dzień 1 stycznia 1999r. okres zatrudnienia w szczególnych warunkach wynosi 4 lata, 11 miesięcy i 28 dni zamiast wymaganych przez ustawę 15 lat pracy w takich warunkach (decyzja z 12 lutego 2014r. o odmowie prawa do emerytury k.12 akt emerytalnych).

Na skutek odwołania ubezpieczonego od powyższej decyzji, sprawa przekazana została do Sądu Okręgowego w Siedlcach IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, gdzie początkowo toczyła się pod sygnaturą akt IV U 304/14. W odwołaniu ubezpieczony wnosił o zaliczenie do okresu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Wojewódzkim Zakładzie Usług (...) w S. z siedzibą w W. od 16 stycznia 1984r. do 2 października 1992r. oraz w Związku (...) w W. od 3 października 1992r. do 31 marca 1995r. (odwołanie k.2-3 akt sprawy IV U 304/14). Wyrokiem z 30 października 2014r. Sąd Okręgowy w Siedlcach oddalił odwołanie ubezpieczonego do decyzji z 12 lutego 2014r. wskazując, że zgromadzone dowody nie pozwalają na ustalenie, że we wskazanych w odwołaniu okresach ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Sąd Okręgowy stwierdził, że w spornym okresie ubezpieczony wykonywał pracę operatora koparki, ale obok tej pracy wykonywał również inne czynności, które nie pozwalają uznać, że praca ta wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z 30 października 2014r. wraz z uzasadnieniem k.22 i 25-28 akt IV U 304/14). Na skutek apelacji ubezpieczonego od powyższego wyroku, Sąd Apelacyjny w Lublinie wyrokiem z 26 lutego 2015r. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Siedlcach do ponownego rozpoznania wskazując na konieczność ustalenia jakie konkretnie czynności wykonywał ubezpieczony w spornym okresie (obok pracy operatora koparki) i czy czynności te podlegają zakwalifikowaniu do pracy w szczególnych warunkach i w konsekwencji, czy sporny okres podlega zaliczeniu do stażu pracy w szczególnych warunkach (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 26 lutego 2015r. wraz z uzasadnieniem k.55-61 akt IV U 304/14 SO w Siedlcach). Po ponownym rozpoznaniu sprawy z odwołania ubezpieczonego od decyzji z 12 lutego 2014r. (pod nowa sygnaturą akt - IV U 430/15) - w oparciu o przeprowadzone dowody z dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych ubezpieczonego oraz z zeznań świadków, Sąd Okręgowy w Siedlcach wyrokiem z 21 maja 2015r. zmienił decyzję organu rentowego z 12 lutego 2014r. i ustalił, że ubezpieczonemu przysługuje prawo do emerytury od 1 stycznia 2014r. ,tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku o świadczenie. U podstaw rozstrzygnięcia Sądu leżało ustalenie, że w okresie zatrudnienia w Wojewódzkim Zakładzie Usług (...) w S. z siedzibą w W. od 16 stycznia 1984r. do 2 października 1992r. oraz w Związku (...) - Zakładzie Usług (...) w W. od 3 października 1992r. do 31 marca 1995r. ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach polegającą na montażu instalacji wodno-kanalizacyjnych w wykopach i w mniejszym stopniu pracę kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, a po ukończeniu kursu na operatora koparki w dniu 30 marca 1985r. pracę operatora koparki na budowach instalacji kanalizacyjnych i wodociągowych. Zaliczenie wskazanych okresów zatrudnienia do stażu pracy w szczególnych warunkach powoduje, że ubezpieczony legitymuje się 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach na dzień 1 stycznia 1999r. i tym samym spełnia przesłanki nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym (wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z 21 maja 2015r. wraz z uzasadnieniem k.73 i 76-80 akt IV U 430/15).

W ustawowym terminie ,tj. w dniu 26 maja 2015r. organ rentowy złożył wniosek o sporządzenie uzasadnienia w/w wyroku Sądu oraz o doręczenie mu go wraz z uzasadnieniem i aktami ubezpieczeniowymi (wniosek o uzasadnienie wyroku k.74 akt IV U 430/15).

W dniu 8 czerwca 2015r. wpłynął do organu rentowego odpis wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach z 21 maja 2015r. w sprawie IV U 430/15 wraz z uzasadnieniem oraz pouczeniem o sposobie i terminie wniesienia apelacji (wyrok wraz z uzasadnieniem k.39-45 akt emerytalnych). Organ rentowy nie wniósł apelacji od powyższego wyroku, w następstwie czego wyrok ten uprawomocnił się w dniu 23 czerwca 2015r. (14 dni o wpływu uzasadnienia wyroku do organu rentowego).

W dniu 2 lipca 2015r. organ rentowy wydał decyzję, w której przyznał ubezpieczonemu od 1 stycznia 2014r. ,tj. od daty określonej w wyroku z 21 maja 2015r. emeryturę. Jako termin płatności emerytury organ rentowy ustalił 15. dzień każdego miesiąca. Jednocześnie organ rentowy poinformował ubezpieczonego, że należność za okres od 1 stycznia 2014r. do 30 czerwca 2015r. zostanie przekazana na rachunek w banku wraz ze świadczeniem za lipiec 2015r. (decyzja o przyznaniu emerytury z 2 lipca 2015r. k.61 akt emerytalnych).

W dniu 4 września 2015r. wpłynął do organu rentowego wniosek ubezpieczonego o wypłatę odsetek za okres od 1 stycznia 2014r. ,tj. od daty określonej w wyroku Sądu (wniosek o wypłatę odsetek k.72 akt emerytalnych).

Zaskarżoną decyzją z 14 września 2015r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do wypłaty odsetek z argumentacją przedstawiona na wstępie niniejszego uzasadnienia (decyzja z 14 września 2015r. k.73 akt emerytalnych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie M. K. okazało się nieuzasadnione.

Zgodnie z art.85 ust.1 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych jeżeli Zakład – w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek określonych przepisami prawa cywilnego, przy czym nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności. Z kolei w myśl art.118 ust.1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust.2 i 3. Zgodnie z ust.1a wskazanego przepisu w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wypływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Wreszcie w myśl ust.2 powyższego przepisu jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do świadczenia oraz jego wysokość organ rentowy dokonuje wypłaty świadczenia w terminie określonym w ustępie 1.

W sprawie bezsporne jest, że decyzją z 12 lutego 2014r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa o emerytury w obniżonym wieku emerytalnym – na podstawie art.184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wobec ustalenia, że na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony nie wykazał co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Niesporne jest również to, że wyrokiem z 21 maja 2015r. wydanym w sprawie IV U 430/15 Sąd Okręgowy w Siedlcach – na skutek odwołania ubezpieczonego zmienił powyższą decyzję i ustalił prawo ubezpieczonego do emerytury od 1 stycznia 2014r. ,tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku o świadczenie. Fakt zmiany przez Sąd decyzji organu rentowy nie oznacza jednak automatycznie, że po stronie ubezpieczonego powstało prawo do wypłaty odsetek. W myśl przytoczonego wyżej uregulowania art.85 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych prawo do wypłaty odsetek powstaje bowiem w sytuacji, gdy organ rentowy nie ustalił prawa do świadczenia i (lub) nie wypłacił tego świadczenia w przewidzianym ustawą terminie 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, z wyłączeniem sytuacji, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi okoliczności. W ocenie Sądu z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie.

Występując w dniu 28 stycznia 2014r. z wnioskiem o emeryturę ubezpieczony, mając ukończony 60. rok życia, ubiegał się o emeryturę w niższym wieku emerytalnym na podstawie art.184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z §2 ust.2 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983r. Nr 8, poz.43 ze zm.) okresy pracy, w których praca wykonywana była w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym wg wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie przedmiotowego lub w świadectwie pracy. Analizując okoliczności sprawy nie można pominąć, że do wniosku o emeryturę z 28 stycznia 2014r. ubezpieczony załączył dwa świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach - jedno wystawione przez Spółdzielnię Pracy (...) w S. i drugie przez Przedsiębiorstwo (...) w S. potwierdzające wykonywanie przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach w łącznym wymiarze 4 lat, 11 miesięcy i 28 dni (vide: ustalenia faktyczne). W odwołaniu od decyzji z 12 lutego 2014r. odmawiającej prawa do emerytury ubezpieczony zarzucał organowi rentowemu nie zaliczenie do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Wojewódzkim Zakładzie Usług (...) w S. z siedzibą w W. od 16 stycznia 1984r. do 2 października 1992r. oraz w Związku (...) - Zakładzie Usług (...) w W. od 3 października 1992r. do 31 marca 1995r. Zauważyć jednak należy, że do wniosku o emeryturę ubezpieczony nie załączył świadectwa wykonywania w w/w okresach prac w szczególnych warunkach. Za wskazane okresy pracy organ rentowy dysponował jedynie poświadczonymi kopiami świadectw pracy z 23 listopada 1992r. i 10 kwietnia 1995r. złożonymi na k.25 i 29 akt o ustalenie kapitału początkowego. Świadectwa te nie wskazywały jednak na wykonywanie przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach. W tych okolicznościach organ rentowy nie dysponował dowodami pozwalającymi na ustalenie, że we wskazanych okresach ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Ustaleń takich dokonał dopiero Sąd Okręgowy w toku procesu z odwołania ubezpieczonego od decyzji z 12 lutego 2014r. dysponując bogatszym niż organ rentowy materiałem dowodowym w postaci akt osobowych ubezpieczonego oraz zeznań świadków w osobach współpracowników ubezpieczonego w spornym okresie. Dokonane w oparciu o powyższe dowody ustalenia pozwoliły Sądowi na zmianę zaskarżonej decyzji, co – w świetle powyższych okoliczności - nie dowodzi odpowiedzialności organu rentowego za opóźnienie w ustaleniu prawa i wypłacie świadczenia. W przedstawionym stanie za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji o prawie do świadczenia należy uznać dzień wpływu do organu rentowego prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego – wyroku Sądu. Jak wyżej ustalono wyrok z 21 maja 2015r. wpłynął do organu rentowego w dniu 8 czerwca 2015r. (był jeszcze wówczas nieprawomocny), a decyzję wykonującą ten wyrok organ rentowy wydał w dniu 2 lipca 2015r., a zatem przed upływem 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji w przedmiocie prawa do świadczenia – tu od wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego - art.118 ust.1 i 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszach Ubezpieczeń Społecznych. W tych okolicznościach brak jest podstaw do ustalania prawa ubezpieczonego do wypłaty odsetek za opóźnienie w przyznaniu i wypłacie emerytury poczynając od 1 stycznia 2014r. ,tj. od daty przyznania emerytury ustalonej wyrokiem Sądu z 21 maja 2015r.

Mając na uwadze powyższe względy Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§1 kpc odwołanie ubezpieczonego oddalił.