Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Siedlcach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 grudnia 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2015 r. w Siedlcach na rozprawie

odwołania L. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 30 października 2014 r. Nr (...)

w sprawie L. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do odsetek

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala L. S. prawo do odsetek od wypłaconego świadczenia emerytalnego od dnia 06 października 2013 r. do dnia zapłaty.

Sygn. akt IV U 1392/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 października 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.118 ust. 1 i 1a ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, odmówił L. S. prawa do wypłaty odsetek. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ rentowy wskazał, że wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z dnia 16.06.2014r. wpłynął do organu rentowego w dniu 10.07.2014r. Postępowanie wyjaśniające zakończono 01.09.2014r., zaś decyzją z dnia 5.09.2014r. ZUS wykonał ww. wyrok Sądu i naliczył wyrównanie emerytury, tj. w terminie 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Podkreślono, iż w powołanym wyroku Sąd nie orzekł o odsetkach ani o odpowiedzialności organu rentowego za opóźnienie w ustaleniu prawa lub w wypłacie świadczenia, przy czym wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z dnia 16 czerwca 2014r. został wykonany w terminie ustawowym.

Odwołanie od ww. decyzji złożył ubezpieczony L. S., wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do wypłaty odsetek od dnia powstania należności do dnia zapłaty. W uzasadnieniu wskazano, że organ rentowy w postępowaniu poprzedzającym wydanie decyzji, dysponował materiałem dowodowym, dającym podstawę do przyznania świadczenia. W postępowaniu odwoławczym nie ustalono nowych okoliczności i faktów, które doprowadziły do zmiany decyzji na drodze sądowej. Dokumenty zgromadzone w aktach osobowych oraz zeznania świadków potwierdziły tylko dane zawarte w świadectwach pracy i świadectwach wykonywania pracy w szczególnych warunkach. W ocenie ubezpieczonego, organ rentowy wydał decyzję z opóźnieniem z przyczyn leżących po stronie ZUS, co oznacza, iż opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność (odwołanie, k. 1-2 akt sprawy). Na rozprawie w dniu 3 grudnia 2015r. ubezpieczony wyjaśnił, że wnosi, aby ZUS wypłacił mu odsetki, bowiem brak było podstaw do odmowy przyznania wnioskodawcy prawa do emerytury (wyjaśnienia ubezpieczonego złożone na rozprawie, k. 8-8v akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji, a także podnosząc, że nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w ustaleniu prawa lub wypłacie świadczenia, bowiem decyzja uwzględniająca wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z dnia 16 czerwca 2014r. została wydana w ustawowym terminie (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.3-4 akt sprawy).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 5 sierpnia 2013 r. ubezpieczony L. S. złożył do organu rentowego wniosek o emeryturę (k. 1 akt emerytalnych). W odpowiedzi na wezwanie organu rentowego (k. 13 akt emerytalnych), w dniu 6 września 2013 r. (data prezentaty ZUS) ubezpieczony L. S. przedłożył dwa świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w L. (k. 14-16 akt emerytalnych).

Na podstawie przedłożonych dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 27 lat, 1 miesiąc i 21 dni, z czego okresy składkowe wynoszą 27 lat, 1 miesiąc i 14 dni, a okresy nieskładkowe 7 dni. Ponadto organ rentowy ustalił, że wykazany przez ubezpieczonego na dzień 1 stycznia 1999r. staż pracy w szczególnych warunkach wynosi 2 lata i 3 miesiące i obejmuje okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w L. od 2 marca 1981r. do 31 maja 1983r. przy pracach polegających na spawaniu (świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 4 września 2013r. k.15 akt emerytalnych). Do stażu pracy w szczególnych warunkach organ rentowy nie zaliczył dalszego okresu zatrudnienia ubezpieczonego w powyższym przedsiębiorstwie, tj. od 1 czerwca 1983r. do 31 grudnia 1998r. na stanowiskach zastępcy kierownika budowy, a następnie kierownika budowy przyjmując, że z uwagi na charakter pracy na kierowniczych stanowiskach brak jest podstaw do zakwalifikowania pracy ubezpieczonego do pracy polegającej na kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług oraz dozorze inżynieryjno-technicznym na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie – w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 4 września 2013r. k.16 akt emerytalnych). Z uwagi na brak wymaganego ustawą stażu pracy w szczególnych warunkach decyzją z 17 września 2013r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu przyznania emerytury (decyzja z 17 września 2013r. k.18 akt emerytalnych).

Na skutek odwołania ubezpieczonego od decyzji z 17 września 2013r., sprawa została przekazana do Sądu Okręgowego w Siedlcach IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, gdzie toczyła się pod sygnaturą akt IV U 1276/13. Wyrokiem z dnia 16 czerwca 2014 r. wydanym w powyższej sprawie Sąd Okręgowy w Siedlcach zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił prawo L. S. do emerytury od 18 sierpnia 2013 r., tj. od dnia ukończenia przez ubezpieczonego 60-tego roku życia. Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem został doręczony Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. w dniu 10 lipca 2014 r. (wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z 16 czerwca 2014r. z uzasadnieniem k.41-45 akt emerytalnych). Powołany wyrok nie został zaskarżony przez żadną ze stron.

Decyzją z dnia 5 września 2014 r., wykonując wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z dnia 16.06.2014 r. organ rentowy na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przyznał L. S. emeryturę od dnia 18 sierpnia 2013 r. (decyzja z 5.09.2014 r., k. 94 akt emerytalnych).

W dniu 9 października 2014 r. ubezpieczony złożył wniosek o wypłacenie odsetek w wysokość ustawowej za zwłokę w wypłacie świadczenia emerytalnego. Zaskarżoną decyzją z 30 października 2014 r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do wypłaty odsetek (decyzja z 30 października 2014 r., k. 98 akt emerytalnych).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie L. S. okazało się uzasadnione.

Zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121 j.t.), jeżeli Zakład – w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego, przy czym nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi okoliczności. Z kolei w myśl art. 118 ust.1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 j.t.) organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3. Zgodnie z ust. 1a wskazanego przepisu w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego, za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Wreszcie w myśl ust. 2 powyższego przepisu jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do świadczenia oraz jego wysokość organ rentowy dokonuje wypłaty świadczenia w terminie określonym w ustępie 1. Jeżeli na podstawie przedstawionych środków dowodowych nie jest możliwe ustalenie prawa lub wysokości świadczenia, za datę wyjaśnienia ostatniej okoliczności, o której mowa w ust. 1, uważa się datę końcową dodatkowego terminu do przedstawienia niezbędnych dowodów, wyznaczonego przez organ rentowy albo datę przedstawienia tych dowodów (art. 118 ust. 3).

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ rentowy wskazał, że brak jest podstaw do wypłaty odsetek za opóźnienie w ustaleniu prawa lub w wypłacie świadczenia, gdyż postępowanie wyjaśniające zakończono w dniu 1 września 2014 r., a decyzja o przyznaniu prawa do emerytury - uwzględniająca prawomocny wyrok Sądu Okręgowego z 16.06.2014r. - została wydana w dniu 5 września 2014 r., tj. w terminie 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ rentowy wskazał w tym zakresie na dyspozycję przepisu art. 118 ust.1 i 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, podnosząc, że wykonanie wyroku Sądu Okręgowego nastąpiło w ustawowym terminie, a organ odwoławczy nie orzekł o odpowiedzialności organu rentowego za opóźnienie w ustaleniu prawa lub w wypłacie świadczenia ani o odsetkach, co uzasadniania brak podstaw do wypłaty odsetek za opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia emerytalnego.

Nie budzi wątpliwości Sądu, że organ rentowy powinien podjąć decyzję w przedmiocie wniosku ubezpieczonego z 5 sierpnia 2013 r., w którym L. S. wystąpił o ustalenie prawa do emerytury, w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Wbrew twierdzeniom organu rentowego o zakończeniu postępowania wyjaśniającego dopiero w dniu 1 września 2014 r., Sąd uznał, że ostatnią okolicznością niezbędną do wydania decyzji przyznającej wnioskodawcy prawo do emerytury było ustalenie, czy wnioskodawca spełnia wymóg co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Jak wynika z akt emerytalnych w dniu 6 września 2013 r. ubezpieczony złożył świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w L., które nie zawierają błędów merytorycznych czy też formalnych. Takich błędów w ww. świadectwach pracy nie wywiódł również Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Decyzją z dnia 17 września 2013 r., odmawiającą ubezpieczonemu prawa do emerytury, organ rentowy zakwestionował jedno z powołanych świadectw pracy tylko dlatego, że uznał, iż pełniąc funkcję zastępcy kierownika budowy i kierownika budowy ubezpieczony nie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy bezpośrednio przy stanowiskach, na których nie są zachowane higieniczne normy pracy, a ponadto jako kierownik, a zatem pracownik dozoru inżynieryjno-technicznego wyższego szczebla wykonywał czynności administracyjno-biurowe, które wykraczają poza osobiste dozorowanie i kontrolę, czyli wykluczają uznanie tej pracy jako wykonywanej w szczególnych warunkach. Jednak stanowisko takie było nieuzasadnione i nie zostało poparte żadnymi ustaleniami. Odmawiając wnioskodawcy prawa do emerytury organ rentowy nie wskazał bowiem na żadne ustalenia odnoszące się do warunków pracy ubezpieczonego, ale powołał się wyłącznie na niczym nie poparte ogólne stwierdzenia, że praca na stanowisku kierowniczym nie podlega zaliczeniu do pracy w szczególnych warunkach, gdyż z jej wykonywaniem wiążą się inne czynności o charakterze administracyjnym, a ponadto pracownik na stanowisku kierowniczym nie przebywa stale i bezpośrednio przy stanowiskach pracy, na których nie są zachowane higieniczne normy pracy. Funkcja kierownika budowy jest uznawana za pracę w szczególnych warunkach, zatem takie gołosłowne twierdzenie ZUSu nie może stanowić przesłanki do podważenia prawidłowo wystawionego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Powyższe stanowisko tut. Sąd zaprezentował także w uzasadnieniu wyroku z dnia 16 czerwca 2014 r., zmieniającego decyzję z dnia 17 września 2013 r. i ustalającego prawo ubezpieczonego do emerytury.

Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 11 września 2007 r., sygn. akt P 11/07 (OTK-A 2007/8/97), 30-dniowy termin określony w art. 118 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych powinien być liczony od dnia doręczenia wyroku sądu tylko wtedy, gdy ustalenie prawa do świadczenia dopiero w postępowaniu sądowym nie było następstwem okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność organ rentowy. W przeciwnym wypadku, gdy opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia było spowodowane okolicznościami, za które odpowiada organ rentowy (w tym nieuzasadnione podważenie prawidłowo wystawionego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach), termin ten będzie liczony od dnia, w którym organ rentowy, gdyby działał prawidłowo, powinien był ustalić prawo do świadczenia.

W niniejszej sprawie organ rentowy miał 30 dni na wydanie decyzji w przedmiocie wniosku ubezpieczonego z dnia 5 sierpnia 2013 r. od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do ustalenia prawa do emerytury, co nastąpiło w dniu 6 września 2013 r., kiedy to do organu rentowego wpłynęły świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Nie budzi zatem wątpliwości Sądu, iż od dnia 6 października 2013 r. organ rentowy popadł w zwłokę i od tej daty przysługuje L. S. prawo do odsetek od wypłaconego świadczenia emerytalnego do dnia zapłaty.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 30 października 2014 r. i orzekł jak w sentencji wyroku.